De grootste Belgische betoging ooit? Neen, dat was niet de Witte Mars
maandag, 22 oktober 2012 - 11:22
Afbeelding
Massabetogingen vormen heel sterke exponenten van maatschappelijke mobilisatie. Ze zijn immens belangrijk voor samenlevingen, ze expliciteren en begeleiden grote gewenste veranderingen en monden soms uit in heuse revoluties. Denk aan 1 mei optochten, de miljoenendemonstraties eind jaren zeventig van vorige eeuw tegen de sjah in Iran, de mensenmassa’s eind jaren tachtig die de val van het IJzeren Gordijn en van het reëel bestaande socialisme inluidden, en de menigten op het Tahrirplein in Caïro.
Ook ons land heeft een rijke betogingsgeschiedenis. Maar wat waren de grootste, en wat was de allergrootste? Als we willen vatten en ons blijven herinneren wat mensen meest heeft bewogen – zowel in letterlijke als figuurlijke betekenis – is het wijs die kennis te koesteren.
De grootste betogingen
Zowel de eerste echt grote antirakettenbetoging op 25 oktober 1981 als de latere vredesbetogingen in 1985 en 1987 waren van dezelfde grootteorde als de Witte Mars op 20 oktober 1996, met om en bij de 200.000 betogers. De allereerste grote vredesbetoging op 9 december 1979 – een immense opkomstverrassing toen - speelde enkele klassen lager met meer dan 50.000.
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Eén betoging overklast ze allemaal
Eén betoging overklaste ze echter allemaal met vele lengten verschil, en dat was de vredesdemonstratie op 23 oktober 1983 in Brussel.
Waarom we dat zo zeker kunnen weten? Omdat enkele feiten deze werkelijkheid onomstotelijk aantonen.
Het was de enige massabetoging waarbij de demonstranten simultaan over drie verschillende trajecten liepen. Die vertrokken telkens uit een ander Brussels station zodat er in werkelijkheid drie massabetogingen plaatsvonden.
Urenlang werd de drievoudige mensenzee gevoed, trein na trein na trein, aangevuld door honderden en honderden bussen uit het hele land, en door al die andere vervoermiddelen die betogers gebruikten. Urenlang is er opgestapt.
En veel meer nog is er door velen gewacht in de hoop straks ook te kunnen demonstreren. Toen het al lang donker was, bleven betogers vertrekken.
Zo groot was echter de toestroom dat vele duizenden die wel in Brussel waren geraakt, nooit één van de oververzadigde parcours hebben kunnen afleggen.
Zo groot dat zelfs lang niet iedereen een plaatsje op een trein richting Brussel heeft kunnen bemachtigen.
Of er dan inderdaad 400.000 deelnemers/sters waren, wat minder of zelfs nog wat meer, dat is en was niet exact vast te stellen. Maar de tellingen van de betogers, het aantal ingehuurde bussen en verkochte kaarten, het wijst allemaal in de richting van die grootteorde.
Wie deze feiten nuchter bekijkt, weet: het is een mythe dat de Witte Mars uit 1996 de grootste Belgische betoging ooit zou zijn. Die Witte Mars was inderdaad een indrukwekkend grote betoging. Maar ze kan onmogelijk de grootste zijn geweest. Om de simpele reden dat een betoging over één traject onmogelijk meer betogers kan tellen dan één over drie evenwaardige trajecten.
Wie kan dan begrijpen dat de vredesbeweging die verjaardag altijd onopgemerkt voorbij laat gaan?
Wie de feiten respecteert, weet dus dat niet de Witte Mars maar wel de vredesbetoging van 23 oktober 1983 de grootste Belgische betoging ooit was.
Wie kan dan begrijpen dat de vredesbeweging die verjaardag altijd onopgemerkt voorbij laat gaan?
Dan groeit een zekere nieuwsgierigheid: zal de vredesbeweging volgend jaar, 30 jaar later, haar grootste massamobilisatie eindelijk beginnen herdenken? Geeft zij de geschiedenis haar rechten, nu het nog kan?
Het is immers niet verstandig om de geschiedenis te laten vollopen met mythes, en de samenleving er mee opgezadeld te laten.
Structureel geweld
En er is nog een reden. Het is een kans voor een al te verzwakte vredesbeweging om opnieuw sterker de kop op te steken.
Want niemand kan beweren dat oorlogi afwezig is in de wereld van vandaag.
Nog veel gewelddadiger is het structurele geweld van fors stijgende ongelijkheid die miljarden mensen geen kans geeft op een menswaardig leven en één miljard van hen zelfs permanent uitlevert aan ondervoeding en hongeri.
Het is hard nodig om het al wat oudere begrip ‘structureel geweld’ af te stoffen. Want, geef toe, er is geen betere omschrijving voor het fenomeen dat we wel ontzettend veel miljarden inzetten om failliete banken te redden, maar niets vergelijkbaars opzetten om de hongeri uit te roeien, of de moordende opwarming van de aardei tegen te gaan?
De auteur is voormalig lid van de stuurgroep van het VAKA - Vlaams Aktiekomitee tegen Atoomwapens - en samen met Jan Rutgeerts auteur van het boek Stop de bom. Twee jaar actie tegen de kernbewapening, IOT, 1982
Oorlog is een zware gewelddadige strijd tussen georganiseerde gewapende partijen.Een arbitraire maar geregeld gebruikte maatstaf om een gewapend conflict als een oorlog te bestempelen, is dat er minstens duizend doden vallen in een jaar.
800 miljoen mensen zijn ondervoed, elk jaar opnieuw sterven miljoenen mensen door gebrek aan voedsel en de ziekten die daarmee samenhangen, elke dag meer dan 25.000 doden, dat zijn wel 100 neerstortende passagiersvliegtuigen of ruim acht keer het aantal 11 september doden in de WTC torens, elke dag. Toch levert de Aarde genoeg te eten voor iedereen. Niet een tekort aan voedsel is dus de belangrijkste oorzaak van honger en hongersnood. De echte oorzaak is, veel meer dan voedseltekort, droogte, overstromingen of andere rampen, dat mensen arm zijn, dat ze te weinig koopkracht of inkomen hebben om aan eten te geraken.
800 miljoen mensen zijn ondervoed, elk jaar opnieuw sterven miljoenen mensen door gebrek aan voedsel en de ziekten die daarmee samenhangen, elke dag meer dan 25.000 doden, dat zijn wel 100 neerstortende passagiersvliegtuigen of ruim acht keer het aantal 11 september doden in de WTC torens, elke dag. Toch levert de Aarde genoeg te eten voor iedereen. Niet een tekort aan voedsel is dus de belangrijkste oorzaak van honger en hongersnood. De echte oorzaak is, veel meer dan voedseltekort, droogte, overstromingen of andere rampen, dat mensen arm zijn, dat ze te weinig koopkracht of inkomen hebben om aan eten te geraken.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.