Staat ons ruimteschip aarde in brand? Klimaatverandering
woensdag, 2 januari 2019 - 13:37
PLANETAIRE GRENZEN 1
De eerste en veruit meest bekende planetaire grens is klimaatveranderingi. En alhoewel heel velen daar verbaasd over zijn, we kennen die grens al lang, heel lang. Al die tijd groeide ook ons inzicht in de vervelende en nefaste gevolgen voor onze levenskwaliteit en levensstandaardi, tot zelfs de dreiging van een brandend ruimteschip aardei .
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Opwarming, een oude bekende
In de Nederlandstalige pocketuitgave van het Rapport van de Club van Romei staat op pagina zeventig, figuur 15, de voorspelling van een CO2-concentratie in de atmosfeer van 380 deeltjes per miljoen tegen 2000, een toename van dertig procent ten aanzien van de waarschijnlijke waarde in 1860. De voorspelling was vrij accuraat; momenteel zitten we zelfs al aan meer dan 400. En, zo staat erbij, de bron voor die toename is de toenemende verbranding van fossiele brandstoffen door de mens.
Vanaf 1972 kan iedereen weten dat de CO2-concentratie fors stijgt, dat de menselijke activiteit sinds de industriële revolutie de koolstofkringloop dus al te hevig beïnvloedt en dat de temperatuur van de atmosfeer gevaarlijk dreigt te verhogen.
De opwarming van de aardei komt er allang aan, de klimaatveranderingi is begonnen. Maar het klimaatscepticisme is lang hardnekkig gebleven, ondanks de wetenschappelijke consensus die is vervat in de vele rapporten van het Intergovernmental Panel on Climate Change of IPCCi. (1) Dat bestaat sinds 1988 en rapporteerde voor het eerst in 1990. Natuurlijk blijven er onbekenden. Zo is er de onzekerheid hoeveel graden de opwarming zal bedragen. Hoe hoger de temperatuur, hoe groter de kans dat we niet-lineairi gaan, chaotisch dus, dat bijvoorbeeld de Warme Golfstroom die Europa aangenaam verwent, stopt of zelfs omkeert. Zelfs bestaat het risico dat we zonder voldoende ingrijpen met een zichzelf versterkende opwarming te maken krijgen, en dan staat ons ruimteschip in brand.
Voor 1,5 graad moeten we straffer doen dan Bolt die 100 meter in 7” zou lopen
Door al het tijdverlies van de vele voorbije decennia zitten we in een situatie waarbij het beperken van de opwarming tot twee graden feitelijk onhaalbaar is, laat staan dat we het bij anderhalve graad zouden kunnen houden. Waarom? Simpelweg omdat de broeikasgassen die de twee graden opwarming zullen veroorzaken, al over niet zo heel veel jaren zullen zijn uitgestoten. Telt u even mee, dat rekenwerk is niet zo moeilijk. Het is overigens al in 2009 een eerste keer gebeurd door Malte Meinshausen. (2)
Om met tachtig procent zekerheid de drempel van twee graden opwarming niet te overschrijden, mag er tussen 2000 en 2050 maximaal 886 gigaton CO2 worden uitgestoten, of zelfs nog minder. Gedurende de eerste tien jaar heeft de wereld al ruim 300 gigaton van haar CO2-budget verbruikt. Eind 2015 staat de teller op zo’n 500 gigaton. Er schiet amper nog 400 gigaton over voor 35 jaar. Hoogst waarschijnlijk is over zestien jaar, of amper enkele jaren later, het hele budget opgebruikt.
Met andere woorden, er is geen enkele reserve meer voor de minstens 15 jaar die ons dan nog resten tot 2050. Zelfs als we erin slagen de uitstoot al vrij snel en vrij aanzienlijk te doen dalen, komen we te laat om de twee graden opwarming te vermijden. En om onder anderhalve graad te blijven, zou de transitiei naar hernieuwbare energie sneller moeten verlopen dan Usain Bolt die in 7 seconden honderd meter loopt.
De Bovenberg
We zijn nu echter vooral al zeker van een aantal gevolgen. De neerslagpatronen veranderen, droogte en hittegolven worden vervelende metgezellen, stormen en orkanen woeden intenser. Zeker is ook dat vooral in nu al arme ontwikkelingslanden de landbouwopbrengsten dalen. Veel geeft aan dat we dus te maken krijgen met een verlies van natuurlijk kapitaali. Dat resulteert meteen in een dalende welvaart en een dalend inkomen.
Wellicht het meest sprekend van allemaal, is dat de zeespiegeli fors stijgt, deze eeuw en ook de volgende eeuwen. Meer en meer wordt duidelijk dat we zeker vanaf volgende eeuw in meters zullen moeten rekenen. Voorlopig is het nog onzeker of, en vooral hoe snel, het dan richting zeven meter en meer gaat, dan wel zelfs tientallen meters. Want we lopen loodzware risico’s met de ijskappeni van Groenland en zelfs van Antarctica. Twee cijfervoorbeelden illustreren dat. Indien de opwarming uit de hand loopt en de ijskap op Groenland volledig smelt, stijgt de zeespiegeli met maar liefst zeven meter. Smelt ook die op Antarctica, dan kan er in het extreemste geval, en na verloop van veel tijd, tot achtenvijftig meter water bijkomen. Met andere woorden, gaandeweg loopt het grootste deel van Nederland en Vlaanderen onder, na generaties ook de plek waar ik nu schrijf. De hoogte die ik van hier zie, met de naam Bovenberg, zal uiteindelijk een schiereilandje langs de nieuwe kust zijn, op meer dan honderd kilometer van de huidige kustlijn.
De toekomst zal leren hoe vlug en hoe hard onze nazaten hun voorouders zullen vervloeken
Volgens een artikel in Nature dat begin 2016 verscheen, zou Antarctica alleen al voor een volle meter zeewaterstijging kunnen zorgen tegen 2100. (3) Over de Groenlandse ijskap kunnen we nog minder gerust zijn. Berekeningen door specialisten die uitgaan van een verdubbeling van de smelthoeveelheid om de vijf jaar – en daar hebben ze redelijke argumenten voor – vertellen ons dat die immense hoeveelheid ijs al in 2072 volledig gesmolten kan zijn. Maar ook wanneer het trager verloopt, zullen we vrij snel in deze eeuw, en veel meer nog in de volgende eeuwen, delta’s en kustregio’s moeten ontruimen. De toekomst zal leren tot hoever landinwaarts onze nazaten hun steden en economiei zullen moeten heropbouwen, en hoe vlug en hoe hard ze hun voorouders zullen vervloeken.
Met alle mensen en middelen tegen een oppercrisis
Er zit niets anders op dan ons aan te passen aan de gevolgen van de klimaatveranderingi, die niet meer te vermijden zijn. Maar dat betekent in geen geval een aansporing tot een laisser-faire-politiek. De dreigingen, de lasten en de kosten van een nog vermijdbare klimaatveranderingi zijn zo grootschalig dat de klimaatcrisis zonder reserve als oppercrisis te bestempelen valt.
Vanzelfsprekend moeten we de vele systemen die in crisis verkeren, aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Maar de klimaatcrisis springt er zo sterk uit dat ze het meest van al schreeuwt om de mobilisatie van alle mensen en middelen om de strijd tegen de opwarming van de aardei en het behoud van een leefbare planeet te winnen.
Een positieve duurzaamheidsspiraal: de klimaatstrijd echt voeren is tegelijk meest ambitieuze sociale programma
Niemand heeft ook maar één gegronde reden om met die strijd tegen de opwarming geen voortgang mee te maken. Waarom is dat zo? Bekijk alle ingrepen die we moeten nemen om klimaatveranderingi te voorkomen: meer energie-efficiëntie en hernieuwbare energie, (bijna) energieneutraal wonen, voedseli van dichter bij huis, hernieuwbare materialen, kortere kringlopen en dematerialisering. Die ingrepen vermijden ook dat we een beroep moeten doen op eindige brandstoffen en grondstoffeni, die onvermijdelijk duurder zullen worden of waarvoor zelfs gevochten zal worden. Diezelfde ingrepen voorkomen luchtvervuiling, die vele Belgen en Nederlanders hun gezondheid en een fiks stuk van hun leven kost. En diezelfde ingrepen helpen ons aan een duurzame economiei die innoveert en toekomstbestendig wordt. Die economiei is daarenboven veel minder gevoelig voor crises elders, helpt veel meer mensen aan een goede en zekere job, en verzekert hen van een beter leven. Uitgerekend dat hebben we meest van al nodig om iedereen mee te krijgen: de klimaatstrijd echt voeren is tegelijkertijd het meest ambitieuze sociale programma vorm geven.
De positieve wisselwerkingen van crisisbestrijding en verduurzaming vormen een heel plezierige ontdekking. We wisten al dat diverse crises elkaar dikwijls negatief beïnvloeden en de algehele crisistoestand verergeren. Omgekeerd kunnen verbeteringen op het ene terrein blijkbaar ook elders de situatie verbeteren en de crises verminderen. Afzonderlijke duurzaamheidstransities zetten een positieve spiraal in gang van elkaar versterkende duurzaamheidsprocessen. Als die evolutie sterk en snel genoeg verloopt, voert ze ons weg van een wereldsysteemcrisis.
Eenzijdige stappen nodig
Terug naar de klimaatcrisis. Natuurlijk valt het te verkiezen dat het mondiale klimaatakkoord zo snel mogelijk in werking treedt. Maar dat is nog niet zo, en daarenboven zal het niet volstaan. Om de opwarming te bestrijden, hebben overheden en samenlevingen echter een krachtig wapen. Ze hoeven niet te wachten op internationale overeenkomsten. Neen, ze kunnen meteen al eenzijdige stappen zetten in de reductie van broeikasgassen. Daar worden zowel zijzelf als de hele wereld beter van. Laten wij Europeanen ervoor zorgen dat de Europese Uniei hierin voorgaat. Snijden we dan niet minstens in het vel van onze exporteurs wanneer sommige landen geen vergelijkbare CO2-maatregelen nemen? Die bedenking vereist inderdaad een antwoord, en dat is er ook. Tegenover de ecologische dumpingpraktijken van sommige industrieën passen – zolang ze blijven duren – sancties zoals invoerheffingen en -beperkingen, desnoods zelfs een invoerverbod. Dat heeft niets met protectionisme te maken, maar alles met onze plicht om de aardei te respecteren en daartoe een duurzame economiei uit te bouwen. Dat heeft ook alles te maken met het recht van de Europeanen en van alle mensen ter wereld om door middel van die sociaalecologische economiei een menswaardig inkomen te verdienen en de vruchten van een welvaartsstaat te kunnen blijven plukken, ook voorbij het jaar 2050. Dat is eigenlijk vlakbij.
Voetnoten (1) Die rapporten zijn te vinden op www.ipcc.ch (2) The most influential climate science paper today remains unknown to most people, Insideclimatenews.org, Feb 14, 2013. (3) Robert M., DeConto, & David Pollard, Contribution of Antarctica to past and future sea-level rise. Nature, 531, 591-597, 31 March 2016.
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd? Dan kan Palai misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Palai vzw – Leuven. Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel?Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Palai nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
De courante agro-industriële landbouw zit op alle manieren in een doodlopende straat. De analyse daarvan is sinds het begin van Pala te vinden in diverse artikels, zie o.a. de links bij landbouw en voedsel, en in het boek Koe 80 heeft een probleem dat spijtig genoeg nog altijd even relevant is als bij het verschijnen tien jaar geleden.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
Vele generaties lang steunt onze levensstandaard vooral op wat we zelf voortbrengen, meestal als landbouwer, en op wat de lokale economie aan extra welvaart te bieden heeft. De inbreng van de verdere buitenwereld was gering tot verwaarloosbaar. Globalisering brengt ons talrijke producten uit de hele wereld en leidt doorgaans tot een hogere levensstandaard. Maar die opdringerige wereldeconomie doet ook lokale economieën kapseizen en bedreigt zo de levensstandaard van vele mensen die hun inkomen en werk zien verdwijnen.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
deze denkgroep verzamelt sinds 1968 wetenschappers, economen, zakenmensen, internationale ambtenaren en toppolitici die een betere wereld betrachten.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is het orgaan van de Verenigde Naties (VN) dat de wetenschap over klimaatverandering beoordeelt. Men spreekt ook wel van het VN-klimaatpanel.
Het fenomeen dat bij zwaar uit hun evenwicht gebrachte systemen het zo vertrouwde eenvoudige en evenredige verband tussen oorzaak en gevolg niet langer blijkt te spelen.
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Wellicht het meest sprekende van allemaal aan klimaatverandering, de zeespiegel zal stijgen, deze eeuw en ook volgende eeuwen. Vanaf de tweede helft van deze eeuw, en meer nog volgende eeuwen, zullen we delta’s en kustregio’s moeten ontruimen… en de toekomst zal leren tot hoever landinwaarts onze nazaten hun steden en economie zullen moeten heropbouwen.Want ze lopen topzware risico’s met de ijskappen van Groenland en zelfs van Antarctica. Twee cijfers: indien de opwarming uit de hand loopt en de ijskap op Groenland smelt, stijgt de zeespiegel na verloop van tijd met maar liefst zeven meter. Smelt zelfs Antarctica, dan komt er, weliswaar op termijn van vele honderden jaren, tot zestig meter water bij... en loopt met andere woorden het grootste deel van Nederland en Vlaanderen gaandeweg onder.Meer over de stijging van de zeespiegel in deze Pala artikels:
De grootste ijskappen op Aarde zijn die van Antarctica en van Groenland.Indien de Groenlandse ijskap volledig smelt, verhoogt het zeeniveau met zeven meter.
Wellicht het meest sprekende van allemaal aan klimaatverandering, de zeespiegel zal stijgen, deze eeuw en ook volgende eeuwen. Vanaf de tweede helft van deze eeuw, en meer nog volgende eeuwen, zullen we delta’s en kustregio’s moeten ontruimen… en de toekomst zal leren tot hoever landinwaarts onze nazaten hun steden en economie zullen moeten heropbouwen.Want ze lopen topzware risico’s met de ijskappen van Groenland en zelfs van Antarctica. Twee cijfers: indien de opwarming uit de hand loopt en de ijskap op Groenland smelt, stijgt de zeespiegel na verloop van tijd met maar liefst zeven meter. Smelt zelfs Antarctica, dan komt er, weliswaar op termijn van vele honderden jaren, tot zestig meter water bij... en loopt met andere woorden het grootste deel van Nederland en Vlaanderen gaandeweg onder.Meer over de stijging van de zeespiegel in deze Pala artikels:
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
zie landbouw en voedsel waar heel wat Pala artikels zijn verzameld over dit themazie ook landbouw
Verzamelterm voor zowel fossiele brandstoffen (olie, gas), andere delfstoffen (ertsen) als voor wat veld of bos opleveren (katoen, hout, rubber). Probleem is dat de delfstoffen eens op zullen geraken en we ze dus best hergebruiken. Extra vervelend is de verbranding van fossiele brandstoffen die sneller nog dan de uitputting ervan klimaatverandering voor elkaar krijgt. Voor de hernieuwbare grondstoffen is het opletten geblazen de natuurlijke productiecapaciteit van de Aarde niet te overschrijden of uit te putten.
Als we van lokaal tot globaal onze welvaart willen produceren op een wijze die tegelijk ecologisch én sociaal duurzaam is, hebben we krachtige overheden nodig die de huidige economie in die richting sturen. Want de vrije markt kan veel maar blijkt impotent om snel de hele wereldbevolking inkomen, werk en fatsoenlijk leven te bieden in een omgebouwde economie die niet langer de ecologische pijngrenzen doorboort.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Meer dan in andere continenten hebben de (meeste) Europese landen werk gemaakt van hun gemeenschappelijke belangen en hun samenwerking soms verregaand uitgebouwd. Over het belang van en de uitdagingen voor hun Europese Unie handelen volgende PALA artikels:
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Als we van lokaal tot globaal onze welvaart willen produceren op een wijze die tegelijk ecologisch én sociaal duurzaam is, hebben we krachtige overheden nodig die de huidige economie in die richting sturen. Want de vrije markt kan veel maar blijkt impotent om snel de hele wereldbevolking inkomen, werk en fatsoenlijk leven te bieden in een omgebouwde economie die niet langer de ecologische pijngrenzen doorboort.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
Dirk Barrez is auteur en hoofdredacteur van Pala.be, een website/nieuwsbrief die hij startte in 2001/2003 en antwoorden zoekt voor een meer sociale, ecologische en democratische wereld. Van 1989 tot 2011 was hij VRT-tv-journalist en reportagemaker voor Panorama en Terzake. In totaal schreef hij 18 boeken.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.