Overslaan en naar de inhoud gaan
Why Nations Fail
dinsdag, 22 oktober 2024 - 23:09
Waarom is de éne samenleving welvarend en de andere niet? Zelfs als ze dezelfde natuurlijke omgeving en cultuur delen?
De Nobelprijs economie 2024 is een goede reden om het in 2012 verschenen boek Why Nations Fail van Daron Acemoglu en James A. Robinson - twee van de drie Nobelprijswinnaars - onder de aandacht te brengen.
Democratisering van de economie
i: inclusief versus uitbuitend
Hun centrale stelling is dat samenlevingen maar welvarend kunnen zijn als ze over inclusieve instellingen beschikken. Deze zorgen immers voor een democratisering van de economie
i: veel meer mensen kunnen participeren aan de creatie en aan de verdeling van welvaart.
Daarentegen beletten uitbuitende instituties ten voordele van kleine elites dat samenlevingen aan hun welvaart bouwen en die ten goede laten komen van de hele bevolking
i.
Zulke extractieve regimes en landen kunnen er tijdelijk in slagen om de welvaart te laten toenemen. Die stijging komt elites goed uit want er is dan meer om in te pikken. Maar, aldus Why Nations Fail, vergeet dat die landen het goed doen op de langere termijn.
Kan autoritaire ontwikkeling
i duurzaam functioneren?
Niet dat er geen discussie mogelijk is natuurlijk… En China
i dan? Zo zal meer dan één opmerken. De auteurs gaan de vragen over autoritaire ontwikkeling
i niet uit de weg… en merken op dat dit Aziatische land economisch veel inclusiever is geworden.
Maar politiek is dit allerminst het geval. Vergeet overigens dat autoritaire ontwikkeling
i zou leiden tot democratie, beklemtonen ze. Een aanzienlijk deel van de wereld mikt intussen wel degelijk op die autoritaire ontwikkeling
i. En dus zal de toekomst van China
i, Vietnam, Ethiopië, Rwanda en vele andere vertellen of die aanpak uiteindelijk faalt.
Waarom hulp niet werkt
Zelf zocht ik al lang geleden naar de redenen waarom ontwikkelingssamenwerking faalt om landen welvarender te maken. Die kritische analyse uit De Val der Engelen blijft overeind.
Maar wie nog niet overtuigd raakte dat hulp onmogelijk kan werken, raad ik aan Why Nations Fail volledig uit te lezen. Net voor het einde komt deze kwaal uitdrukkelijk aan bod.
De gevaren van revolutie
Hoe kunnen samenlevingen dan inclusiever worden? Doorheen het boek is gewezen op enkele succesvolle revoluties… maar evenzeer op het grote gevaar dat revoluties veelal eindigen met dezelfde uitbuitingsstructuren die dikwijls nog veel erger zijn.
Emancipatie - zelfbeschikking
De auteurs wijzen op het belang van een breed gefundeerde maatschappelijke emancipatie of empowerment om te lukken in de overgang naar inclusieve structuren. Hun voorbeeld is Brazilië met de opkomst van sterke sociale bewegingen, later vergezeld van een politieke pendant. Zo weet de samenleving zelf eerst meer inclusieve politieke instellingen te creëren, en vervolgens ook meer economisch inclusieve instituties.
De Braziliaanse geschiedenis van de voorbije decennia is inderdaad meer dan leerrijk voor hoe een gemobiliseerde samenleving politieke én economie
i democratisering kan afdwingen … maar het is vreemd dat de auteurs niet opmerken dat het duurzame karakter ervan nog onzeker is. Blijven de Braziliaanse sociale bewegingen voldoende sterk en innovatief om hun land duurzaam inclusief te houden?
Zo belanden we bij een relatief manco van Why Nations Fail. Er is maar beperkt gezocht naar voorbeelden van samenlevingen die zich van onderuit economisch, maatschappelijk en politiek zodanig weten te organiseren dat ze de motor en het fundament vormen voor inclusieve structuren.
Het is te weinig als vakbonden
i enkel vermeld geraken met betrekking tot Brazilië en het is ontgoochelend dat nergens de rol van boerenbewegingen
i of van coöperaties
i ernstig ter sprake komt. Nochtans zijn deze bewegingen, organisaties en bedrijven
i van de meest emanciperende en inclusieve maatschappelijke hefbomen die er bestaan. Van waar zal er anders voldoende en volhoudende veranderingskracht komen?
Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala
i.be | auteur van TRANSITIE. Onze welvaart van morgen en 11 politieke dwaasheden
Bron
Daron Acemoglu & James A. Robinson, Why Nations Fail. The origins of power, prosperity and poverty van, 2012, 529 p.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Boerenbewegingen zijn de meest succesrijke antiglobalisten in de rijke landen. Daar slagen ze erin om de landbouw in grote mate buiten de wereldmarkt te houden. Zo verwerven ze een leefbaar inkomen. Wereldwijd pleiten boerenbewegingen voor een leefbaar platteland via de afscherming van regionale markten en raken ze het erover eens dat ze elkaar niet de duvel mogen aandoen met exportsubsidies. Samen met de arbeidersbeweging en de milieubeweging vormen ze de sterkste motors van de andersglobaliseringsbeweging.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.