Zolang ik contact kan houden met de mensen doe ik dit werk graag

Probeer maar ergens aan te bellen,
een pakje af te leveren en
de bijbehorende handtekening
te krijgen in 35 seconden.

Dit interview komt uit het nieuwe boek
Voor de kost. 40 mensen over hun job en echt werk

Yves Wattenberghe
POSTBODE

Beginnen doe ik om kwart voor zeven, eerst binnen de dienst voorbereiden, en dan op ronde als postbode. De kranten zijn dan al lang bezorgd door collega’s. Mijn allereerste ronde legde ik af in 1990, in Brussel. Na tien maanden werd Gent mijn vaste standplaats.

Mensen moeten de juiste post krijgen en op tijd.
Je kiest dit beroep ook omdat je sociaal ingesteld bent.

Je kiest voor dit beroep ook omdat je sociaal ingesteld bent. Een goede bedeling is belangrijk, mensen moeten de juiste post krijgen en op tijd. Van belang daarbij is het menselijk contact. Het grote voordeel van mijn ronde is dat ik daar geboren en getogen ben, en er woon. Ook mijn familie woont er nog steeds. Ik ken er iedereen. Het is, zeker voor beginnende postbodes, niet gemakkelijk om dat sociale goed intact te houden omdat er geen tijd meer voor is. Ik maak er tijd voor, zelfs al duurt mijn ronde dan langer. Ik ben gestart met 700 bussen te bedienen, nu zijn het er bijna 1600. Dat is meer dan een verdubbeling in dik 25 jaar. Er worden minder brieven verstuurd maar dat voelt een postbode met zoveel bussen niet, dat blijven evenveel brieven.

Lang geleden was er driemaal post per dag, dan tweemaal, dat heb ik zelf nog meegemaakt, en nu passeert de postbode slechts één keer, aangevuld met de vroege bedeling van de krant. Wij lopen rondes die voortdurend worden aangepast, onze zogenaamde georoutes. Straks worden ze weer helemaal herzien door de evolutie op de pakjesmarkt. Want dat is massaal toegenomen, al die pakjes van bestellingen via internet. Wij doen de pakjes die in de brievenbus kunnen.

Nieuwen haken sneller af dan er bijkomen,
dat is het grote struikelblok, het is dramatisch.

Er zijn echter combirondes op komst. In plaats van afzonderlijke chauffeurs voor de pakjesronde, willen ze postbode en pakjesdienst samenvoegen. Dan zal buiten het oude centrum iedereen met de auto moeten rondrijden. Maar hoe groot zullen die rondes dan zijn? De post voor 1600 bussen blijven verzorgen, inclusief alle grotere pakken, dat is gewoon niet rond te boksen. Dus moeten alle georoutes, we zitten al aan editie 10, opnieuw op de schop, elke keer een moeizaam proces. Hopelijk kunnen we voldoende nieuwe mensen aanwerven om al het werk i gedaan te krijgen.

Want dat is het grote struikelblok. Mensen haken sneller af bij de post dan er bijkomen. Het is dramatisch. Woensdag had ik een vergadering over de georoute, en wat zag ik? Mijn dienst was niet verzekerd, dus die dag geen post voor de mensen… en dubbel werk voor mij op donderdag. Nieuwkomers bij de post belanden in een systeem waar altijd sneller moet gewerkt worden. Ze krijgen een opleiding van tien dagen maar dat is niet genoeg. De snelle en grote uitval illustreert dat. De efficiëntie van een postbode groeit echt maar met de ervaring. Normaal werk je 7 uur 36 minuten. Onze nieuwelingen doen er merkelijk langer over, soms wel negen uur. Als je dat elke dag opnieuw aan uw been hebt, haak je af. De nieuwelingen die er door spartelen, doen er drie à zes maanden over eer ze min of meer binnen de voorziene tijd rond geraken… velen hebben intussen afgehaakt.

Ze willen de kost naar beneden, zelfs als
onze nieuwen dan kunnen fluiten naar een deftig loon.

Wat ook speelt, zijn de verschillende contracten en lage lonen voor beginners. Het statutaire contract zal uitdoven want daar komt niemand meer bij. In de plaats komen contractuele contracten. Maar recent zijn er de da contracten van hulppostman bijgekomen. Die verdienen echt te weinig voor wat ze presteren, pakweg 1300 euro per maand om te beginnen. De anderen hebben meteen tussen 1400 en 1500 euro. Alle beginners, meestal jongeren maar ook vijftigers, beginnen nu als da. Hier speelt hard de besparingsijver van de overheid, samen met de wil om verder te privatiseren. Ze willen de kost naar beneden, zelfs als dat betekent dat onze nieuwen kunnen fluiten naar een deftig loon. Het doorduwen van die da contracten is met het mes op de keel gebeurd, het alternatief was meteen volledige privatisering i.

Niet zo lang geleden hebben we uit onvrede over georoute 9 twee dagen het werk neergelegd, 96 procent heeft meegedaan. Dat heeft men opgepikt aan de top, alles is opnieuw bespreekbaar. Het is afwachten wat het oplevert maar we voelen ons in een sterke positie… het is aan het personeel om te beslissen of het akkoord gaat met het resultaat.

Ik heb deze job enkele jaren geleden aan mijn dochter aanbevolen. Ze kon niet met de brommer rijden, ze is nogal klein, en mocht niet beginnen. Ze kan nochtans met de fiets en de auto rijden. Zo leggen ze de lat onnodig hoog. Ik durf de job ook aanraden aan mensen op mijn ronde die zonder werk zitten. Enkelen kon ik overtuigen maar intussen werken ze al elders. Zelf wil ik blijven tot mijn pensioen, het

is afwachten wanneer dat zal zijn. Ingeval de post geprivatiseerd zou worden, verkies ik als statutair misschien wel een andere openbare dienst zoals het spoor of de stad.

De post moet zeker nog moderniseren.
Maar het straatwerk moet menselijk blijven.
Je kan dat niet snel robotiseren of
vervangen door artificiële intelligentie.

Een goede zaak is dat je nu begint in een zogenaamde clusterstreek, daar waar je woont en met de bedoeling dat je daar blijft. Er is ook een werklastteller: je geeft alle extra werk in op jouw route zoals nieuwe bedrijven i of appartementsblokken. In principe houden ze daarmee rekening om de zwaarte in te schatten en elke twee jaar de routes aan te passen. Ik verwacht dat mijn nieuwe route 1400 en niet langer 1600 bussen telt maar dan brieven, kleine én grote pakken. In de praktijk vrees ik dat die ronde zwaarder zal uitvallen, ook omdat elke activiteit nu geteld wordt in seconden. Maar die normering is veel te krap. Probeer maar ergens aan te bellen, een pakje af te leveren en de bijbehorende handtekening te krijgen in 35 seconden.

De post moet zeker nog moderniseren, zoals verdere automatisering in de voorbereiding. Maar het straatwerk blijft mensenwerk en moet menselijk blijven. Je kan dat niet snel robotiseren of vervangen door artificiële intelligentie.

Essentieel is om meer tijd te voorzien voor sommige handelingen en de opleidingsperiodes te verlengen tot minimaal drie weken. Waar alle post voorgesorteerd is, lopen postbodes de volle werktijd op straat. Maar hoe langer op straat, hoe vermoeider je geraakt, dat maakt het in de latere uren ook psychisch moeilijker.

We zijn een publieke dienst, maar
met onze waarde voor het sociaal weefsel
wordt geen rekening gehouden. Dat is niet
waarvoor chefs hun postbodes waarderen.

Ik doe dit werk graag zolang je ook contact kunt houden met de mensen. Daar zijn geen uren voor nodig, maar toch enige speling. We zijn een publieke dienst maar met onze toegevoegde waarde voor het sociaal weefsel wordt geen rekening gehouden. Mensen verwachten dat ze hun postbode kunnen aanspreken voor iets meer dan het strikte werk, voor lawaaihinder, sluikstorting of te vertellen wie gestorven is of in de kliniek ligt. Nieuwkomers zie je natuurlijk ook komen, je bent hun aanspreekpunt want ze spreken de taal nog niet en vragen: wat staat hier geschreven? Maar dat is niet waarvoor chefs hun postbodes waarderen.

Er is wat ruimte nodig voor onze sociale functie. Ik ben zelfs een beetje spreekbuis voor bewoners bij de sociale huisvestingmaatschappij. Ook het OCMW ligt op mijn ronde, het politiebureau, twee dokterspraktijken, de kerk, de moskee, allemaal met hun eigen vragen.

Als we dan toch voor auto’s gaan, kunnen het maar best elektrische zijn. Ik was de eerste, tien jaar geleden, die voor de post met een elektrisch voertuig reed. Maar dat werd stopgezet. Pas recent komen er opnieuw elektrische voertuigen aan. De post moet haar rol spelen in de transitie i naar verduurzaming. Weet je, met de werknemers i zouden we positiever en offensiever in de samenleving moeten actief zijn. Altijd moeten reageren is niet comfortabel. Het zou ook makkelijker zijn om mensen mee te krijgen.

We horen er minder bij dan 30 jaar geleden.
Gewone mensen hebben nog weinig plek.

Al 47 jaar loop ik in de 1 mei-stoet, eerst in de koets, geduwd door mijn vader die ook bij de post werkte, op kop de turnvereniging die nu vrijwel verdwenen is. Dat is een verlies, nu is het Sport Vlaanderen, meer afgelikt en opgefokt, veel minder speels… en minder toegankelijk voor werkmensen. We horen er minder bij dan dertig jaar geleden met onze rode valken, volkshuizen, turnen, fanfares… allemaal weg nu. Gewone mensen hebben nog weinig plek. (db)

Dit interview is één van de interviews uit het nieuwe boek Dirk Barrez, Voor de kost. 40 mensen over hun job en echt werk.
klik hier om het boek te bestellen met Pala korting en gratis verzending

Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be

Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen.
We verwelkomen u graag als steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier