De antiapartheidsbeweging

"Past het om te helpen bij de geboorte van een mooi kind en dan weg te kijken als het ontspoort?", vraagt Luc Huyse zich af in De Morgen van 13 juni. En hij doet een oproep aan de bondgenoten van weleer, zoals AKZA (Aktiekomitee Zuidelijk Afrika i), om hun moreel gezag in Pretoria te laten gelden. "Zij hebben de verdomde plicht om Mbeki te wijzen op wat er verkeerd is gegaan", stelt hij.

De vraag van Luc Huyse naar een kritische houding tegenover de ANC-regering is terecht. Het is een plicht van niet-gouvernementele organisaties om op te komen voor democratie i, mensenrechten i en ontwikkeling i, en het maakt niet uit of daarvoor een (vroegere) ontvoogdingsbeweging of een dictatoriaal regime onderwerp van kritiek is. Daarom veroordeelde AKZA al ten tijde van de apartheid de martelingen van de Namibische bevrijdingsbeweging SWAPO in de vluchtelingenkampen in Angola. En indien AKZA vandaag nog actief was, zou het een zelfde standpunt innemen tegenover het aidsbeleid van de regering Mbeki of de steun van Pretoria aan de regimes in Zimbabwe en Soedan.

Alleen, AKZA bestaat al zo'n 15 jaar niet meer. Na de onafhankelijkheid van Namibië en de vrije verkiezingen in Zuid-Afrika waren de doelstellingen die het comité zich bij de oprichting had gesteld, gerealiseerd. Er waren toen twee mogelijkheden: ofwel de organisatie ontbinden, ofwel actief worden in de ontwikkelingssamenwerking i, en de statuten in die zin ook aanpassen. Maar op dat terrein hadden de ngo's die destijds met AKZA de Vlaamse antiapartheidscoördinatie (VAAK) vormden, zoals 11.11.11, Broederlijk Delen, het Fonds voor Ontwikkelingssamenwerking, Wereldsolidariteit i en Oxfam-Solidariteit, veel meer ervaring en expertise. Daarom besliste AKZA dat het weinig zin had een nieuwe weg in te slaan en de ontwikkelingsinspanningen van de ngo-wereld in zuidelijk Afrika nog wat meer te versnipperen.

Maar dat doet natuurlijk niets af aan de boodschap van Luc Huyse en de plicht van ngo's die actief zijn in de regio om hun kritische stem te laten horen in Pretoria.

Hedwig Verhaegen
Kessel-Lo
Oud-voorzitter AKZA