Haïti in de wurggreep van internationale schuldenlast
woensdag, 10 februari 2010 - 13:47
Haïti werd in januari getroffen door een aardbeving van 7 op de schaal van Richter. De mediai bombarderen ons met apocalyptische beelden uit het rampgebied en doen uitgebreid verslag over de genereuze financiële toezeggingen die staten en organisaties hebben gedaan. Haïti moet worden herbouwd. Ons wordt verteld dat het een van de armste landen ter wereld is, zonder veel meer uitleg. Deze aardbeving was echter niet de oorzaak van armoedei en ellende. Haïti moet al jarenlang de middelen ontberen om zich te herstellen van eeuwen van slavernij en onderdrukking. Haïti is geen vrij, noch een soeverein land. Politieke keuzes worden er gemaakt door een regering die voortdurend onder druk staat van het buitenland en bovendien het slachtoffer is van allerlei manoeuvres van lokale elites.
Daarom is het noodzakelijk om terug te blikken op de harde strijd voor emancipatie van de Haïtiaanse bevolkingi. Het land werd na de onafhankelijkheid (1804) gedwongen zijn vroegere kolonisator Frankrijk een ‘schadevergoeding' te betalen van 150 miljoen frank. Dat is ongeveer 21 miljard dollar van vandaag. Schuldenlasti werd aldus het neokoloniale instrument bij uitstek om toegang te behouden tot de vele natuurlijke rijkdommen van het land. Eerst Frankrijk, vanaf 1915 werd die rol vooral overgenomen door de Verenigde Staten.
De gewelddadige Duvalier-dictatuur, ondersteund door westerse landen, teisterde het land bijna 30 jaar. Tussen 1957 en 1986 was de buitenlandse schuld vermenigvuldigd met 17,5. Op het moment dat een volksopstand Duvalier deed vluchten, bedroeg de schuldenlasti al 750 miljoen dollar. Vervolgens steeg die, door interesten en boetes, tot meer dan 1.884 miljoen dollar. Uit recent onderzoek blijkt dat de persoonlijke rijkdom van de familie-Duvalier 900 miljoen dollar bedroeg, of méér dan de totale schuld van het land in 1986. Op dit moment blijven deze activa bevroren door de Zwitserse bank UBS. De bank vindt de voorwaarden voor de teruggave ‘onaanvaardbaar'. President Jean-Bertrand Aristide, enthousiast gekozen door de volksmassa, werd al snel beschuldigd van corruptiei en uiteindelijk van de machti verdreven door het Amerikaanse leger.
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Volgens recente ramingen zijn de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (417,5 miljoen dollar) en het IMFi (165 miljoen dollar) de grootste multilaterale schuldeisers van Haïti. De Wereldbanki staat op de derde plaats met leningen ter waarde van 38,8 miljoen dollar. De vroegere ‘structurele aanpassingsprogramma's' zijn dan wel vervangen door het Poverty Reduction Strategy Program (PRSP), maar Haïti heeft onbeduidende schuldverlichtingen gekregen en moest in ruil vrede nemen met leningen die worden gebruikt voor de verdere aflossing van de oude schuld.
In 2006 werd Haïti toegelaten tot het HIPC-initiatief voor arme landen met een zware schuldenlasti. De buitenlandse schuld bedroeg 1.337 miljoen dollar. In juni 2009, als het proces was afgerond, was de schuld al gestegen tot 1.884 miljoen dollar. Een kwijtschelding van 1.200 miljoen dollar werd toegestaan. Maar de structurele aanpassingsplannen hadden al een ravage aangericht, vooral in de landbouwi. De voedselcrisis bereikte zijn hoogtepunt in 2008. De Haïtiaanse boer heeft zwaar te lijden van de dumping van goedkope Amerikaanse landbouwproducten. Dat is een direct gevolg van het opgelegde macro-economische beleid waarbij Haïti zijn eigen zwakke markten niet meer mag afschermen. De kwetsbaarheid van het land is zo alleen maar toegenomen. Samen met vele Haïtiaanse organisaties roepen internationale bewegingen voor de opheffing van de schuldenlasti alle leden van de VN-missie MINUSTAH, de VN en in het bijzonder Frankrijk, de Verenigde Staten en de regeringen van Latijns-Amerika, op om de schuldenlasti nu volledig en onvoorwaardelijk kwijt te schelden. De Haïtianen kunnen hun land maar heropbouwen in waardigheid als de nationale soevereiniteit is hersteld. Een totale en onvoorwaardelijke kwijtschelding van de schuldenlasti is daartoe een eerste, maar noodzakelijke stap. (Vertaling en samenvatting: JVC)
Klik voor oorspronkelijk artikel Haïti: au-delà des effets d'annonce door Sophie Perchellet (vice-voorzitter van CADTM-Frankrijk) en Eric Toussaint (voorzitter van CADTM-België, Comité voor de Afschaffing van de Derde Wereldi Schuld)
Klik voor Lettre des organisations et plateformes haitiennes Haïti: quelles perspectives après la catastrophe?
Klik voor IMFi-landenrapport over Haïti van september 2009
Klik voor Haiti's Debt in Context AfricaFocus Bulletin 2 Feb 2010
Klik voor meer over de Haïtiaanse schuldenlasti: On The Path to Debt Cancellation for Haiti
Klik voor oproep van Amerikaanse organisaties om de VS-schuldenlasti kwijt te schelden
Het Klimaatverdrag is het raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering. Het wordt goedgekeurd op de VN-Conferentie over Milieu en Ontwikkeling in 1992 in Rio de Janeiro.
Dat verdrag wil de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer stabiliseren tot op het niveau dat de mens geen gevaarlijke klimaatverandering meer veroorzaakt.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
Armoede is in de eerste plaats een gevolg van een gebrek aan inkomen. En dat gebrek is geen natuurramp. Mensen of samenlevingen zijn arm en verdienen te weinig omdat ze niet over de middelen en mogelijkheden beschikken om welvaart te creëren, of omdat de gecreëerde welvaart onvoldoende verdeeld geraakt. En soms hebben ze de pech dat het allebei waar is, dat de weinige welvaart terecht komt bij maar heel weinig mensen. Die ongelijke inkomensverdeling heeft alles te maken met ongelijke machtsverdeling. Om meer inkomen te verwerven en dus armoede te bestrijden is het nodig dat mensen meer te zeggen krijgen, dat ze meer politieke en economische macht verwerven dus. In die strijd speelden en spelen sociale bewegingen, vooral de werknemersbewegingen, een cruciale rol. Het belang van behoorlijk vergoed werk om fatsoenlijk te kunnen leven kan bijna onmogelijk overschat worden. Vandaar dat ook het realiseren van dit recht op werk nooit teveel kan worden beklemtoond.
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
Nog altijd torsen ontwikkelingslanden en andere landen allemaal samen een enorme buitenlandse schuld. Landen als Indonesië, India, Mexico en Argentinië moeten ruwweg een vijfde van hun handelsinkomen ophoesten voor de afbetaling van die schuld; Peru besteedt daar ruwweg een vierde aan, Ecuador, Hongarije, Bulgarije en Colombia besteden daar ruwweg een derde aan; Uruguay, Boeroendi, Guinee-Bissau, Turkije en Kazakstan zien om en bij veertig procent van hun handelsinkomen daaraan opgaan en Brazilië maar liefst 45 procent.
Nog altijd torsen ontwikkelingslanden en andere landen allemaal samen een enorme buitenlandse schuld. Landen als Indonesië, India, Mexico en Argentinië moeten ruwweg een vijfde van hun handelsinkomen ophoesten voor de afbetaling van die schuld; Peru besteedt daar ruwweg een vierde aan, Ecuador, Hongarije, Bulgarije en Colombia besteden daar ruwweg een derde aan; Uruguay, Boeroendi, Guinee-Bissau, Turkije en Kazakstan zien om en bij veertig procent van hun handelsinkomen daaraan opgaan en Brazilië maar liefst 45 procent.
Onaanvaardbare manier om rijk te worden. Het kunnen politici of ambtenaren zijn die misbruik maken van hun functie en verantwoordelijkheid; of managers van grote bedrijven die de boeken vervalsen en zich verrijken ten koste van aandeelhouders, personeel of samenleving; of financiers die fortuinen vergaren of basis van misleidende informatie of voorkennis.
Waar het in de wereld in grote mate om draait. Al te vaak gereduceerd tot staatsmacht of zelfs tot militaire staatsmacht waarbij nog niet zo lang geleden enkel maar twee zogenaamde supermachten meetelden, de VS en de voormalige Sovjetunie. Dat kleine groepen een terroristische machtspositie kunnen uitbouwen, beseffen we nu ook. Maar er zijn veel andere vormen van macht in onze globaliserende wereld, vooreerst economische en financiële macht. De opkomst van Oost-Azië heeft vooral met die macht te maken, de sleutelpositie van multinationals eveneens en bovenal de dominantie van financiële groepen. Er is de politieke macht, hard nodig om de economische macht zonodig te corrigeren; ze komt op wereldvlak meer dan één maatje te kort. Cultuur, kennis en technologie bieden in hoge mate het vermogen om het leven en het samenleven te organiseren. Op het snijvlak van cultuur en economie is er de stijgende mediamacht die de agenda van de publieke opinie meer en meer beheerst. Religies en levensovertuigingen laten hun soms sterke invloed gelden in de wereld.In een steeds complexere mondiale samenleving zijn er talloze vormen van macht en machtsuitoefening die voortdurend op elkaar inwerken. Omdat onze wereld snel verandert, betekent dit ook dat bestaande machtsverhoudingen vlugger onder druk kunnen komen.
zie Internationaal Monetair Fonds
Is samen met het IMF opgericht in 1944 in Bretton Woods (zie ook daar).Ze bestaat uit de Internationale Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling en de Internationale Associatie voor Ontwikkeling. De Wereldbank telt 185 landen-aandeelhouders. Met 16,45 procent van de stemmen bezit de VS – de grootste aandeelhouder – als enige een blokkeringsminderheid. Erg democratisch functioneert de Bank dus niet.Samen vormen IMF en Wereldbank zowat het mondiale ministerie van financiën. Terwijl het IMF zich concentreert op het monetaire en budgettaire beleid van landen, verschaft de Wereldbank leningen om hun ontwikkeling te financieren. In het begin leent zij aan het verwoeste naoorlogse Europa, later aan ontwikkelingslanden.In de praktijk vormt de Wereldbank één as met het IMF en wendt zij haar financiële macht aan in het kader van het gezamenlijk voorgestane beleid van structurele aanpassing. Die benaming mag dan na kritiek in onbruik geraken, daarom is de doelstelling van IMF en Wereldbank om economieën open te gooien, om ze te liberaliseren en te privatiseren, nog niet veranderd.De gevolgen voor de betrokken samenlevingen blijven al even dikwijls asociaal en zelfs dramatisch. Uit onvrede over dat beleid neemt de vice-voorzitter van de Wereldbank, Joseph Stiglitz, in 2001 ontslag. Hij schrijf zijn kritiek neer in het boek Perverse globalisering (zie ook onder structureel aanpassingsprogramma).
Nog altijd torsen ontwikkelingslanden en andere landen allemaal samen een enorme buitenlandse schuld. Landen als Indonesië, India, Mexico en Argentinië moeten ruwweg een vijfde van hun handelsinkomen ophoesten voor de afbetaling van die schuld; Peru besteedt daar ruwweg een vierde aan, Ecuador, Hongarije, Bulgarije en Colombia besteden daar ruwweg een derde aan; Uruguay, Boeroendi, Guinee-Bissau, Turkije en Kazakstan zien om en bij veertig procent van hun handelsinkomen daaraan opgaan en Brazilië maar liefst 45 procent.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
Nog altijd torsen ontwikkelingslanden en andere landen allemaal samen een enorme buitenlandse schuld. Landen als Indonesië, India, Mexico en Argentinië moeten ruwweg een vijfde van hun handelsinkomen ophoesten voor de afbetaling van die schuld; Peru besteedt daar ruwweg een vierde aan, Ecuador, Hongarije, Bulgarije en Colombia besteden daar ruwweg een derde aan; Uruguay, Boeroendi, Guinee-Bissau, Turkije en Kazakstan zien om en bij veertig procent van hun handelsinkomen daaraan opgaan en Brazilië maar liefst 45 procent.
Nog altijd torsen ontwikkelingslanden en andere landen allemaal samen een enorme buitenlandse schuld. Landen als Indonesië, India, Mexico en Argentinië moeten ruwweg een vijfde van hun handelsinkomen ophoesten voor de afbetaling van die schuld; Peru besteedt daar ruwweg een vierde aan, Ecuador, Hongarije, Bulgarije en Colombia besteden daar ruwweg een derde aan; Uruguay, Boeroendi, Guinee-Bissau, Turkije en Kazakstan zien om en bij veertig procent van hun handelsinkomen daaraan opgaan en Brazilië maar liefst 45 procent.
Nog altijd torsen ontwikkelingslanden en andere landen allemaal samen een enorme buitenlandse schuld. Landen als Indonesië, India, Mexico en Argentinië moeten ruwweg een vijfde van hun handelsinkomen ophoesten voor de afbetaling van die schuld; Peru besteedt daar ruwweg een vierde aan, Ecuador, Hongarije, Bulgarije en Colombia besteden daar ruwweg een derde aan; Uruguay, Boeroendi, Guinee-Bissau, Turkije en Kazakstan zien om en bij veertig procent van hun handelsinkomen daaraan opgaan en Brazilië maar liefst 45 procent.
Ander woord voor ontwikkelingslanden, arme landen of het Zuiden. Oorspronkelijk maakte de term het onderscheid met de eerste wereld van de Verenigde Staten en zijn bondgenoten, het ‘westerse blok’, en met de tweede wereld van de Sovjetunie en zijn bondgenoten, het ‘oosterse blok’.
zie Internationaal Monetair Fonds
Nog altijd torsen ontwikkelingslanden en andere landen allemaal samen een enorme buitenlandse schuld. Landen als Indonesië, India, Mexico en Argentinië moeten ruwweg een vijfde van hun handelsinkomen ophoesten voor de afbetaling van die schuld; Peru besteedt daar ruwweg een vierde aan, Ecuador, Hongarije, Bulgarije en Colombia besteden daar ruwweg een derde aan; Uruguay, Boeroendi, Guinee-Bissau, Turkije en Kazakstan zien om en bij veertig procent van hun handelsinkomen daaraan opgaan en Brazilië maar liefst 45 procent.
Nog altijd torsen ontwikkelingslanden en andere landen allemaal samen een enorme buitenlandse schuld. Landen als Indonesië, India, Mexico en Argentinië moeten ruwweg een vijfde van hun handelsinkomen ophoesten voor de afbetaling van die schuld; Peru besteedt daar ruwweg een vierde aan, Ecuador, Hongarije, Bulgarije en Colombia besteden daar ruwweg een derde aan; Uruguay, Boeroendi, Guinee-Bissau, Turkije en Kazakstan zien om en bij veertig procent van hun handelsinkomen daaraan opgaan en Brazilië maar liefst 45 procent.