Overslaan en naar de inhoud gaan
Het onzichtbare label. Perspectief op duurzaam handelen - Boekbespreking
woensdag, 13 januari 2010 - 15:28
Hoe weten we als consument, burger, spaarder, investeerder, overheid, belegger, ondernemer dat we met ons gedrag geen uitbuitende arbeid
i creëren en de wereld om zeep helpen? In PALA
i is al diverse malen betoogd dat we niet enkel op bedrijven
i kunnen vertrouwen om aan een sociaalecologische economie
i te geraken. Nogal wat bedrijven
i zeggen wel aan maatschappelijk verantwoord ondernemen
i te doen, en sommige presteren heel degelijk op dat vlak. Maar globaal genomen is het resultaat van al hun vrijwillige gedragscodes een heel mager beestje. Dat is ook de rode draad doorheen het boek Het onzichtbare label. Perspectief op duurzaam handelen.
Het laat aan de hand van het onderzoek van SOMO - Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen - zien wat fout loopt.
Uitbesteding in de elektronicasector, samen met een onzichtbare overheid, leidt tot onmenselijke arbeidsomstandigheden en onleefbare lonen. (1) De inkoopmacht van supermarktketens zorgt voor prijzen die miljoenen kleine boeren het faillissement indrijven. (2) De economische vrijheid van vestiging maakt dat aan onze kleding hongerlonen en kinderarbeid
i kleven. Door het omzeilen van de strenge regelgeving in rijke landen zijn onze medicijnen meer dan eens getest op weerloze proefpersonen in landen als Nigeria of India. En het kortetermijndenken in de financiële sector zoekt de snelle winst zowel in de meest schadelijke activiteiten zoals wapenhandel of vernietigende mijnbouw, als in de speculatieve producten vol gebakken lucht die ons in de huidige financieel-economische crisis hebben gestort.
Auteur Evert-jan Quak is er, bij de 35ste verjaardag van SOMO, in geslaagd op een intelligente wijze het onderzoekswerk en de kennis van deze stichting te verwerken in een boek dat het echt verdiende om uitgegeven te worden.
In elk hoofdstuk werpt het boek via voorbeelden ook licht op hoe we kunnen werken aan alternatieven, waarmee het concrete invulling geeft aan de ondertitel: perspectief op duurzaam handelen. Er zijn talrijke mogelijkheden om als werknemer, spaarder, belegger, burger en consument andere wegen in te slaan.
Essentieel is de nood aan een brede coalitie van overheden, civiele samenleving én bedrijfsleven om tot een andere economie
i te komen. Terecht waarschuwt het boek dat een overmatige en eendimensionale aandacht voor consumentenmacht die coalitievorming tegenwerkt. En al even terecht wijst het erop dat de overheid de huidige crisis moet aangrijpen om de macht
i terug te eisen van het bedrijfsleven. Dat moet om de bindende sociale en milieuregelgeving op te leggen die er - net door die bedrijfsmacht - de voorbije decennia niet of volledig onvoldoende zijn gekomen.
.
Dirk Barrez
Evert-jan Quak, Het onzichtbare label. Perspectief op duurzaam handelen, 2009, 184 p., 19,50 euro - klik hier voor info en bestellen
(1) Veel meer nog over hoe de economie
i tekeergaat op kap van werknemers
i en milieu is te lezen in Het Mondiale Uitzendkantoor. Waardig werk
i in tijden van globalisering
i en crisis - klik voor info en bestellen
(2) De nefaste werking van de grootdistributie en de agro-industrie is de kern van het boek Koe 80 heeft een probleem. Boer, consument, agro-industrie en grootdistributie
klik om het hoofdstuk Festivals der labels. Een kritische kijk op maatschappelijk verantwoord ondernemen
i te lezen
klik voor info en bestellen van boek en/of gelijknamige dvd
Klik voor PALA
i opinie Als het om duurzaam ondernemen
i gaat, volstaan bedrijfscodes en labels niet
Klik voor PALA
i opinie Duurzaam ondernemen
i. Schone schijn of meer?
Zowat overal ter wereld is het vooral werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, arbeid is niet hetzelfde als contractuele loonarbeid voor een werkgever. Onnoemelijk veel mensen werken voor zichzelf en hun familie of als zelfstandige, ze zijn landbouwer, veeteler, visser, handelaar, kapper of kleermaker. Altijd is cruciaal of men genoeg verdient om behoorlijk te leven wat voor de helft van de mensen niet het geval is. De meeste landbouwers verdienen ronduit slecht. Heel veel werk in de zwarte of informele economie is onderbetaald. En ook de talrijke zogenaamde hamburgerjobs bieden een salaris onder het levensminimum. Nog erger is dat er gewoon veel te weinig werk is.De wereld staat dus voor de zware uitdaging om voldoende nuttig en fatsoenlijk betaald werk te creëren voor iedereen die wil werken. Probleem is dat de huidige globalisering vrijheid en rechten voor geld, goederen en diensten creëert zonder de rechten van arbeid te beschermen. Zo komt onze ambitie om iedereen loon naar werken te bieden in de verdrukking. De beloning voor wie werkt daalt en ze stijgt voor kapitaal. Die ongelijke machtsverdeling brengt ook grotere inkomensongelijkheid en meer armoede mee.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Herinner je de golf van protest wanneer Shell eind vorige eeuw het olieplatform Brent Spar in zee wil dumpen, of de brede onvrede over mensonwaardige arbeidsomstandigheden bij onderaannemers van de grote sportmerken. Sindsdien is er in het bedrijfsleven en daarbuiten een stroming gegroeid die ijvert voor maatschappelijk verantwoord of duurzaam ondernemen.
Voor wie het niet breed heeft, helpen alle kleintjes. Kinderen van veetelers en landbouwers kunnen al gauw een helpende hand uitsteken. In de beperkte plant- en oogstperiodes valt daar zelfs wat voor te zeggen, want hoe meer werkende handen in die periodes, hoe minder honger. Niet toevallig is oogstmaand augustus bij ons een vakantiemaand. Of kinderen gaan al heel jong uit werken en zorgen zo voor een deel van het gezinsinkomen. Dat houdt hen weg van school en vergooit hun toekomst. Het is waar, deze kinderarbeid is verboden. Maar dat verbod handhaven is geen mondiale prioriteit. In een economie die overal op zoek gaat naar de goedkoopste en meest onbeschermde werkkracht is kinderarbeid dan een beschamend bijproduct van globalisering.Leren verplicht maken en zorgen voor voldoende scholen en leerkrachten is een prima middel om de kinderen naar school te krijgen en komaf te maken met kinderarbeid. En waarborgen dat de ouders over voldoende inkomen beschikken is het tweede deel van de oplossing.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Waar het in de wereld in grote mate om draait. Al te vaak gereduceerd tot staatsmacht of zelfs tot militaire staatsmacht waarbij nog niet zo lang geleden enkel maar twee zogenaamde supermachten meetelden, de VS en de voormalige Sovjetunie. Dat kleine groepen een terroristische machtspositie kunnen uitbouwen, beseffen we nu ook. Maar er zijn veel andere vormen van macht in onze globaliserende wereld, vooreerst economische en financiële macht. De opkomst van Oost-Azië heeft vooral met die macht te maken, de sleutelpositie van multinationals eveneens en bovenal de dominantie van financiële groepen. Er is de politieke macht, hard nodig om de economische macht zonodig te corrigeren; ze komt op wereldvlak meer dan één maatje te kort. Cultuur, kennis en technologie bieden in hoge mate het vermogen om het leven en het samenleven te organiseren. Op het snijvlak van cultuur en economie is er de stijgende mediamacht die de agenda van de publieke opinie meer en meer beheerst. Religies en levensovertuigingen laten hun soms sterke invloed gelden in de wereld.In een steeds complexere mondiale samenleving zijn er talloze vormen van macht en machtsuitoefening die voortdurend op elkaar inwerken. Omdat onze wereld snel verandert, betekent dit ook dat bestaande machtsverhoudingen vlugger onder druk kunnen komen.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Om van waardig werk te kunnen spreken, moet het gaan om het uitoefenen van werk waarvoor men vrij kiest en dat een inkomen oplevert dat de behoeften van zichzelf en van het gezin dekt.Menswaardig werk respecteert tevens de arbeidsrechten van mensen. Hiertoe behoren fundamentele werknemersrechten zoals het recht op organisatie, op collectieve arbeidsonderhandelingen én op gelijkheid tussen mannen en vrouwen.
Globalisering of mondialisering is het proces waardoor mensen, producten, informatie, geld, grondstoffen makkelijker en sneller van de ene naar de andere plaats in de wereld kunnen worden gebracht. Daardoor is de wereld kleiner geworden en is er veel meer wederzijdse afhankelijkheid tussen landen.
Herinner je de golf van protest wanneer Shell eind vorige eeuw het olieplatform Brent Spar in zee wil dumpen, of de brede onvrede over mensonwaardige arbeidsomstandigheden bij onderaannemers van de grote sportmerken. Sindsdien is er in het bedrijfsleven en daarbuiten een stroming gegroeid die ijvert voor maatschappelijk verantwoord of duurzaam ondernemen.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
zie maatschappelijk verantwoord ondernemen
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
zie maatschappelijk verantwoord ondernemen