Katanga Business: film over globalisering en economische oorlog om grondstoffen
dinsdag, 24 maart 2009 - 10:45
De bekende Belgische documentairemaker Thierry Michel brengt deze dagen zijn nieuwste Afrikafilm in de bioscoopzalen. Na het succes van zijn vorige film, Congo River, zet Michel zijn ontdekkingstocht verder in de rijke koperprovincie Katanga. Hij gaat er op zoek naar de economische wereldbetrekkingen waar miljarden dollars op het spel staan. Tienduizenden mijnwerkers proberen te overleven door illegaal en op gevaar van hun eigen leven de rijke mijnbouwconcessies te ontginnen om een graantje te kunnen meepikken van de onverzadigbare vraag naar grondstoffeni op de wereldmarkt. De legale arbeiders die werken voor internationale mijnbouwmultinationals uit Chinai of Canada moeten voortdurend opkomen voor hun lonen en arbeidsomstandigheden en krijgen af te rekenen met een repressieve Congolese politiemacht die bijzonder goed lijkt uitgerust om arbeidersonrust te onderdrukken.
Een centrale rol in de film is weggelegd voor provinciegouverneur Moïse Katumbi, die wordt verafgood door de bevolkingi. Hij meet zich de allures aan van een echt Afrikaans staatshoofd dat graag uitpakt met zijn onkreukbaarheid in de strijd tegen de welig tierende corruptiei op alle niveaus, niet in het minst bij de douane die maar een fractie van de natuurlijke rijkdommen die de provincie verlaten, kan belasten. Of is de echte koning van Katanga nog altijd Georges Forrest, de omstreden Belgische werkgever die al die jaren op post is gebleven en goede contacten wist te onderhouden met Mobutu én de huidige politieke klasse? En die voor de beau monde van Katanga een exclusief ruitertoernooi organiseert dat door zijn zoon wordt gewonnen? Een Canadese bedrijfsleider werd door de Wereldbanki aangesteld als directeur van het vroegere staatsbedrijf Gecamines om als een soort blanke tovenaar een totaal verouderd industrieel complex nieuw leven in te blazen. En dan zijn er de alomtegenwoordige, maar cameraschuwe Chinezen. Zowel de kleine, obscure bedrijfjes die vlugge winsten willen realiseren en het niet bepaald nauw nemen met wetgeving of reglementen als mijnheer Min die het mijncontract van de eeuw komt afsluiten met de Congolese staat. Al die personages in Katanga Business creëren de nieuwe strategische allianties in de grondstoffenoorlog om Afrikai. Thierry Michel is er alweer in geslaagd een alles onthullende, wrange en realistische parabel over de globaliseringi in prachtige beelden om te zetten. (JVC)
Katanga Business is vanaf 1 april ook in Vlaamse bioscopen te zien Klik hier en hier
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Met de economie die we vandaag wereldwijd pratikeren, zitten we als ratten in de val.In plaats van de weg van een systeemcrisis in te lopen, moeten we naar een sociaalecologische economie.
Alle dagen zijn er berichten over conflict en oorlog, in Irak, Gaza, Oekraïne, Syrië, Libië, Nigeria, Zuid-Soedan… de gewekte indruk dat oorlogsgeweld en geweldsdoden in opmars zijn, is echter onjuist.
Om nog ronduit over utopieën te durven nadenken, er zelfs een heuse meerdaagse conferentie over te organiseren, moeten we een heel eind ver - naar een eiland op d
Van Zwitserland en Italië tot Canada, Brazilië en India tonen coöperaties dat ze als geen ander succesrijk kunnen ondernemen, voor meer jobs zorgen dan multinationals en nog meest ecologisch te werk gaan ook. Het is niet te geloven hoe blind wij zijn voor het potentieel van coöperatieve bedrijven om de crisis te lijf te gaan.
Wie iets uitvindt, kan daar een patent of octrooi voor krijgen, meestal voor zowat twintig jaar. In die periode heeft alleen de uitvinder het recht om de vruchten te plukken van die uitvinding, als een vergoeding voor de geleverde inspanningen. Dat lijkt fair maar die periode is zo lang dat er dikwijls superwinsten kunnen worden gemaakt, vele malen meer dan de investeringskost. Farmaceutische bedrijven en ook heel wat softwarebedrijven behoren niet toevallig tot de meest winstgevende. Die winsthonger kan vele mensenlevens kosten, denk bijvoorbeeld aan de weigering van bedrijven om de prijzen voor hun aidsmedicijnen in vele ontwikkelingslanden te laten zakken. De gecreëerde monopolies riskeren ook vernieuwingen in de samenleving te blokkeren. Zeker in het geval van computerprogramma’s vormen zogenaamde sotwarepatenten een rem op innovatie en zijn deze nadelen veel duidelijker dan de voordelen. Vandaar de opkomst van de beweging voor opensource software. Daarmee belanden we bij nog een andere kritiek: er kan gewoonweg veel te veel gepatenteerd worden. Nu zijn zelfs patenten mogelijk op het leven zelf, op stukjes plant, dier of mens. Biotechnologische en farmaceutische bedrijven hebben de jacht geopend op genen of stukken van genen waarvan ze denken dat ze die nuttig kunnen gebruiken, en waarmee ze dus geld hopen te verdienen. Bekend is het verhaal van Myriad Genetics dat in 2001 het octrooi verwerft op een borstkankergen. Volgens het bedrijf mogen de borstkankertests alleen nog in de VS worden gevoerd… en dan moeten vrouwen tien keer meer betalen. Zo bedreigen stijgende kosten onze gezondheidszorg en de solidariteit waarop zij steunt; ze halen het principe onderuit dat iedereen recht heeft op de beste gezondheidszorg. Vandaar de fundamentele vraag: kan de genetische rijkdom van planten, dieren en menselijk leven wel geprivatiseerd worden – want daar draait het om bij dit soort patenten - of is dit alles gemeenschappelijk eigendom van de mensheid? Tot waar reikt het privé belang, en waar begint het algemeen belang? Die discussie is hard nodig.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Verzamelterm voor zowel fossiele brandstoffen (olie, gas), andere delfstoffen (ertsen) als voor wat veld of bos opleveren (katoen, hout, rubber). Probleem is dat de delfstoffen eens op zullen geraken en we ze dus best hergebruiken. Extra vervelend is de verbranding van fossiele brandstoffen die sneller nog dan de uitputting ervan klimaatverandering voor elkaar krijgt. Voor de hernieuwbare grondstoffen is het opletten geblazen de natuurlijke productiecapaciteit van de Aarde niet te overschrijden of uit te putten.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
Onaanvaardbare manier om rijk te worden.Corruptie of omkoping is het fenomeen waarbij politici, ambtenaren, bedrijfsmensen of nog anderen misbruik maken van hun functie, verantwoordelijkheid en vooral macht om zichzelf onrechtmatig te bevoordelen.
Is samen met het IMF opgericht in 1944 in Bretton Woods (zie ook daar).Ze bestaat uit de Internationale Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling en de Internationale Associatie voor Ontwikkeling. De Wereldbank telt 185 landen-aandeelhouders. Met 16,45 procent van de stemmen bezit de VS – de grootste aandeelhouder – als enige een blokkeringsminderheid. Erg democratisch functioneert de Bank dus niet.Samen vormen IMF en Wereldbank zowat het mondiale ministerie van financiën. Terwijl het IMF zich concentreert op het monetaire en budgettaire beleid van landen, verschaft de Wereldbank leningen om hun ontwikkeling te financieren. In het begin leent zij aan het verwoeste naoorlogse Europa, later aan ontwikkelingslanden.In de praktijk vormt de Wereldbank één as met het IMF en wendt zij haar financiële macht aan in het kader van het gezamenlijk voorgestane beleid van structurele aanpassing. Die benaming mag dan na kritiek in onbruik geraken, daarom is de doelstelling van IMF en Wereldbank om economieën open te gooien, om ze te liberaliseren en te privatiseren, nog niet veranderd.De gevolgen voor de betrokken samenlevingen blijven al even dikwijls asociaal en zelfs dramatisch. Uit onvrede over dat beleid neemt de vice-voorzitter van de Wereldbank, Joseph Stiglitz, in 2001 ontslag. Hij schrijf zijn kritiek neer in het boek Perverse globalisering (zie ook onder structureel aanpassingsprogramma).
Het armste continent, dat weten we allemaal. Maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is Afrika tevens het meest geglobaliseerde continent: de Afrikanen halen drie maal meer van hun povere inkomen uit internationale handel dan Europeanen of Amerikanen. Zij zijn dus veel meer ingeschakeld in de wereldeconomie dan andere continenten. Maar zij worden van de export van hun grondstoffen en landbouwgewassen niet rijker, zij verarmen er zelfs van. Dan spreken we beter van uitbuiting en niet van handel.
Globalisering of mondialisering is het proces waardoor mensen, producten, informatie, geld, grondstoffen makkelijker en sneller van de ene naar de andere plaats in de wereld kunnen worden gebracht. Daardoor is de wereld kleiner geworden en is er veel meer wederzijdse afhankelijkheid tussen landen.
