Na de klimaattop, enkele feiten om aan de bedwelming te ontsnappen

Usain Bolt kan hard lopen. Maar als hij zou beweren de 100 meter in 7 seconden te kunnen lopen, zou u hem geloven? Het klopt, diplomatiek gesproken is de klimaattop een topprestatie, proficiat. Maar geloof vooral niet dat het in de echte wereld nog lukt om de opwarming onder de anderhalve graad te houden, zelfs niet onder de twee graden.

Na zoveel opgeklopte aandacht voor de klimaattop en veel borstklopperij over het resultaat  toch even stilstaan bij enkele feiten en vaststellingen.
Het enige relatief positieve resultaat is dat landen eindelijk met hun klimaatplannen zijn gekomen… dit resultaat was er dus al voor de conferentie begon.
Dat men niet al veel vlugger heeft gekozen voor deze benadering van éénzijdige stappen is een al jaren, nee decennia, gemiste kans… een diplomatieke en politieke flater van de allerhoogste orde. Want intussen zit de wereld al veel te lang op een koers die de aarde i onverantwoord veel opwarmt.

Ja, we weten – al tijden – dat we best niet hoger gaan dan twee graden opwarming… en er is groeiende evidentie dat anderhalve graad al de limiet is om niet overdadig veel klimaatongemak op onze hals te halen.
Alleen, welke zin heeft die laatste discussie en ambitie eigenlijk? Want door al het tijdverlies van de vele voorbije jaren zitten we in een situatie dat het beperken van de opwarming tot twee graden feitelijk onhaalbaar is… laat staan dat we het bij anderhalve graad zouden kunnen houden.

Waarom? Simpelweg omdat de mensheid reeds over niet zo heel veel jaren alle broeikasgassen heeft uitgestoten die zullen zorgen voor die twee graden opwarming.
Telt u even mee, het is niet zo moeilijk rekenwerk dat overigens al in 2009 een eerste keer is gebeurd door Malte Meinshausen. Om met 80 procent zekerheid de drempel van twee graden opwarming niet te overschrijden, mag er tussen 2000 en 2050 maximaal 886 gigaton CO2 worden uitgestoten, of zelfs nog minder.

Gedurende de eerste tien jaar heeft de wereld al ruim 300 gigaton van haar CO2-budget verbruikt. Op dit ogenblik staat de teller op zowat 500 gigaton. Er schiet nog ruim minder dan 400 gigaton over voor 35 jaar… meest waarschijnlijk is over zestien jaar, of hoogstens enkele jaren later, het hele budget opgebruikt… met andere woorden, geen enkele reserve meer voor de minstens 15 jaar die ons dan nog resten tot 2050.

Voor anderhalve graad moeten we straffer doen
dan Bolt die 100 meter in 7” zou lopen

Zelfs als we erin slagen de uitstoot al vrij snel en vrij aanzienlijk te doen dalen, komen we te laat om de 2° graden opwarming te vermijden. En om anderhalve graad te halen, zouden we straffer moeten doen dan een Bolt die in 7 seconden honderd meter loopt.

De Bovenberg

Wat is dus de vervelende realiteit? De wereld blijft op weg naar minstens twee graden opwarming, wellicht zelfs beduidend meer. Zwaardere stormen, onregelmatiger neerslag, meer droogte en hittegolven, wegsmeltende gletsjers zullen ons deel zijn.

En wellicht het meest sprekende van allemaal, de zeespiegel i zal stijgen, deze eeuw en ook volgende eeuwen. Vanaf de tweede helft van deze eeuw, en meer nog volgende eeuwen, zullen we delta’s en kustregio’s moeten ontruimen… en de toekomst zal leren tot hoever landinwaarts onze nazaten hun steden en economie i zullen moeten heropbouwen.

Want ze lopen topzware risico’s met de ijskappen i van Groenland en zelfs van Antarctica. Twee cijfers: indien de opwarming uit de hand loopt en de ijskap op Groenland smelt, stijgt de zeespiegel na verloop van tijd met maar liefst zeven meter. Smelt zelfs Antarctica, dan komt er, weliswaar op termijn van vele honderden jaren, tot achtenvijftig meter water bij... en loopt met andere woorden het grootste deel van Nederland en Vlaanderen gaandeweg onder, na vele generaties ook de plek waar ik nu schrijf. De hoogte die ik van hier zie, met de naam Bovenberg, zal uiteindelijk een schiereilandje langs de nieuwe kust zijn, meer dan honderd kilometer van de huidige verwijderd.

Zonder systemische aanpak lukt het nooit

Opnieuw naar vandaag. Er is geen andere keuze dan met alle middelen de strijd tegen de opwarming aan te gaan en het fossiele tijdperk zo snel mogelijk vaarwel te zeggen.

Maar laten we vooral niet vertrouwen op zogenaamde specialisten met klimaatplannen die uitnodigen tot klimaatprojecten de wereld rond die voor minstens 95 en wellicht 99 procent zullen mislukken… zoals we weten uit de voorbije 50 jaar van ontwikkelingsprojecten.

Wat we wel moeten doen, is een coherente en volledige ombouw of transitie i naar een sociaalecologische economie en samenleving in AL haar systemen: energie i, water, voedsel i, mobiliteit, geld i, werk i, wonen, reizen, onderwijs, democratie i, informatie, biodiversiteit i, veiligheid i, kennis, inkomen, gezondheidsvoorzieningen, sociale zekerheid i, cultuur i enzovoort… en dat overal, ook bij ons in de lage landen, dat is onze eerste verantwoordelijkheid.

Het is gewoon onzinnig en onwerkbaar om daar ‘klimaat’ of ‘ontwikkeling i’ uit te lichten en te isoleren. Zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven verkeren in crisis, met de klimaatcrisis wellicht als oppercrisis. Dus moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat is tenminste nog één groot geluk en voordeel: de dwingende aanpak van al onze crises is wereldwijd één grote schreeuw om werk.

Ja dus, een leefbare wereld blijft mogelijk, zelfs op een kleinere landoppervlakte, maar niet zonder een systemische aanpak. En makkelijk wordt het nooit.

Dirk Barrez

De schrijver verwerkte o.a. deze klimaatproblematiek in zijn meest recente boek TRANSITIE. Onze welvaart van morgen
Hij is hoofdredacteur van PALA i.be en ook auteur van Coöperaties. Hoe heroveren we de economie?  en Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen.
We verwelkomen u graag als steungever - klik hier

Uw doordachte reacties zijn heel welkom op het emailadres info@pala.be
Voor reacties, verder scrollen

Bronnen

The Most Influential Climate Science Paper Today Remains Unknown to Most People
Nature - Greenhouse-gas emission targets for limiting global warming to 2 °C
Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)
IPCC i Climate Change 2014 Synthesis Report
Carbon Tracker
Global Carbon Budget 2015
Measuring a fair and ambitious climate agreement using cumulative emissions
Science - Combustion of available fossil fuel resources sufficient to eliminate the Antarctic Ice Sheet
350 The science
Wikipedia - Global warming

Meer lezen

Web-TV - Onze aarde redden. Klimaatverandering
Klimaatzaak, rechtvaardige zaak
Het moet anders na Kopenhagen: éénzijdige stappen nodig
Klimaattop Parijs, goed en slecht nieuws
De risico's van klimaatverandering wegwuiven is als beweren dat de aarde plat is
Een ecologische economie vereist een ecologisch pact
Als ratten in de val. De rol van transitie
2052 vertelt hoe stom mensen volgende 40 jaar zullen zijn
Even het geheugen opfrissen: ecologische schuld

Reacties van lezers / lezeressen

(Via sociale media i)

Eindelijk een reactie waar ik het volledig mee eens kan zijn. Het is nu een kwestie van redden wat er te redden valt, maar zonder een revolutionaire transitie op alle vlakken, het geldsysteem, de economie, de ongelijkheid, het omgaan met mensen, dieren, natuur en grondstoffen i, zonder al die dingen komen we niet tot een duurzame samenleving en blijven we op weg naar de ondergang van wat we beschaving plegen te noemen. De mens is prima in staat om op kleine schaal vreedzaam en duurzaam samen te leven. Daar zijn honderden voorbeelden van. Dan kan het ook op grote schaal. Het is niet een kwestie van kunnen, het is een kwestie van willen.

Bennie Janssens

__________________________________________

LS,

Bij het informatieve ‘Na de klimaattop, enkele feiten om aan de bedwelming te ontsnappen’ mogelijk interessant:
Zeespiegelstijging en rurale repopulatie.
www.zelfvoorziening.nl/nieuwsbrief_38.html#zee
Eveneens:
http://www.zelfvoorziening.nl/nieuwsbrief.html
vriendelijke groet,
Studio zvz

__________________________________________

Aan de redactie van PALA,

Het artikel "Na de klimaattop, enkele feiten om aan de bedwelming te ontsnappen" zet zonder meer aan tot nadenken! Ja; we weten het: de temperatuurstijging van 2 graden en meer waar de wereld mee te maken krijgt. En toch blijven we vooral doorgaan op dezelfde voet, zoals een simpel voorbeeld goed demonstreert.

Sinds enkele dagen mogen automobilisten in Nederland op de daarvoor bestemde wegen namelijk 130 kilometer per uur rijden. De regering heeft dat zo beslist. Ondanks dat ons land in de wandelgangen wel eens ‘het sufferdje van de klas bij de Europese klimaatdoelen’ wordt genoemd, laat de Nederlandse regering de simpele kans aan zich voorbijgaan om in elk geval pas op de plaats te maken voor wat betreft bijvoorbeeld de CO₂-uitstoot en de uitstoot van fijnstof.

Het voorbeeld laat zien hoezeer er sprake is van een ‘bedwelmend’ hokjesdenken. Het verkeer en het milieu: die twee hebben kennelijk weinig met elkaar van doen, zo lijkt de regering te willen doen voorkomen. Gisteren las ik in de plaatselijke krant dan weer, dat de Nederlandse Tweede Kamer “verontrust is over de luchtvervuiling door de snelheidsverhoging, nu blijkt dat de kans dat normen worden overschreden 81 procent is.” Dit vanwege de gezondheidsrisico’s, die samenhangen met de 130 kilometer per uur-maatregel.

Alsof de CO₂-uitstoot er niet toe doet. De realiteit is ondertussen, zoals Dirk Barrez terecht opmerkt, dat zowat alle systemen waar we op vertrouwen – energie, water, voedsel, mobiliteit, veiligheid, gezondheid, etc. - in een crisis verkeren. We zullen dus alle systemen, in hun onderlinge samenhang bekeken, onder de loep moeten nemen en niet langer blijven focussen op het een of andere deelgebied.

Weinig opwekkend allemaal, maar ook weer niet hopeloos. De wereld staat op een tweesprong, daarvan ben ik overtuigd. Hoopgevend vind ik in dit verband vooral twee weinig opgemerkte ontwikkelingen, die ik ook in mijn boek Waarde(n)volle wereld beschrijf.

Op de eerste plaats is er de progressie die, geïnitieerd door de Verenigde Naties en de vele maatschappelijke organisaties die haar voeden, wordt gemaakt op het gebied van bijvoorbeeld het milieu, de mensenrechten i en ontwikkeling. Tegen de stroom in weliswaar, maar onmiskenbaar in de goede richting.

En dan is er, niet te vergeten, de publieke opinie, ook wel wordt genoemd ‘de nieuwe supermacht op het gebied van wereldzaken’, die wordt gevormd door wakkere burgers en maatschappelijke organisaties. Deze nieuwe supermacht, gebaseerd op mensen van vlees en bloed en het leven zelf, vormt, weliswaar aarzelend nog, maar tegelijkertijd in kracht en omvang groeiend, de aanzet tot de veranderingen die nodig zijn om de wereld leefbaar te houden en toekomstbestendig te maken.

In verbondenheid,
John Habets, Brunssum (Nederland)