Eigenlijk hoort het economische akkoord dat de Europese Unie en Canada willen sluiten op één pagina te kunnen. En vooral, het mag niet ondersteboven worden geschreven: de economie moet in dienst van de samenleving werken en binnen de planetaire grenzen blijven.
Politiek is hier rangorde
der dingen en waarden kwijtgeraakt
Natuurlijk plukken de meeste mensen graag de vruchten van een economie die ook mondiaal is. Maar al twintig jaar, sinds de opkomst van het antiglobalisme, woedt de discussie over internationale economische en handelsverdragen. De verhevigde strijd rond het CETA verdrag tussen de Europese Unie en Canada - en TTIP tussen EU en de Verenigde Staten – maakt alvast één inzicht overduidelijk voor een groot publiek. De politiek is hier de rangorde der dingen en waarden kwijt geraakt.
Als de voorbije dagen verduidelijkingen nodig bleken, bijkomende verklaringen een wettelijk statuut kregen en er blijkbaar ‘toegevingen’ konden worden gedaan, lijkt het er sterk op dat dit verdrag inderdaad minstens voor verbetering vatbaar was. Dat het ‘in mensentaal zetten van een overeenkomst’ een ‘toegeving’ wordt genoemd, moet pijnlijke verbazing wekken.
De wereld op zijn kop
Nog veel erger is het om ellenlange verdragen te maken om die daarna te moeten aanvullen met verklaringen over wat meest belangrijk is voor mensen en samenlevingen en dus ook door het verdrag moet worden gerespecteerd. Het betreft dan hun waarden en bijbehorende normen inzake gerechtigheid, gezondheid en gezondheidszorg, lokale regelgeving, voedselveiligheid, sociale zekerheid, milieuzorg, werknemersrechten, publieke goederen en dienstverlening, lokale economie… democratie.
Dit is dus de wereld op zijn kop. Een economisch akkoord zoals de Europese Unie en Canada willen sluiten moet beginnen met het belangrijkste; en het hoort eigenlijk op weinig meer dan één pagina te kunnen, met slechts een handvol paragrafen:
1. Omdat de economie ten dienste staat van mens en samenleving moeten alle economische en handelsactiviteiten de wetten, regels en waarden van de samenlevingen – van lokaal tot mondiaal – en dus van de democratie ten volle respecteren. Diezelfde economie mag in geen geval de draagkracht van de planeet en haar talrijke ecosystemen overschrijden.
2. Daarom verdienen in het bijzonder alle milieuregels, -normen en -verdragen die mens en economie op weg zetten naar ecologisch duurzaam handelen voorrang;
3. Eveneens verdienen daarom in het bijzonder alle sociale regels en arbeidsnormen voorrang; evenals alle regels die samenlevingen uitvaardigen om de aanspraak van iedereen op welvaart en welzijn te realiseren; en in het algemeen alle wetten die er zijn om te beschermen wat mensen van waarde achten voor burgers, samenleving, lokale economie, publieke diensten, gemeengoed …
4. We weten nu dat onze ambitie van een ecologische, sociale en democratische samenleving en de regels die daaruit voortvloeien voorrang hebben. In dat kader, en daaraan ondergeschikt, scheppen we een vrije ruimte voor economie en handel.
In die economische ruimte heeft iedereen de kans en het recht om welvaart te creëren. Dit is het recht op ondernemen, door goederen en diensten voort te brengen, voor zichzelf, de familie of de gemeenschap, of voor de markt.
Iedereen heeft er ook het recht om de vruchten van echte handel te plukken, dit is de vrije keuze om goederen of diensten te verhandelen waarbij alle betrokkenen daar reëel voordeel uit halen. Deze rechten zijn dus niet absoluut maar worden beperkt wanneer mens, samenleving of planeet voorrang verdienen.
5. Economische en handelsgeschillen worden door publieke rechtbanken behandeld. Overheden zijn vrij om in verdragen vast te leggen welke regelgeving en geschillen alleen door publieke rechtbanken kunnen worden beoordeeld. Indien wettelijk mogelijk kunnen partijen vrijwillig voor arbitrage kiezen maar zij kunnen daar nooit toe worden gedwongen.
Het belang van transitie
naar echte duurzaamheid
Nog twee aspecten verdienen zeker aandacht bij alle heisa over CETA, en straks over TTIP.
Het is niet de beste oplossing om dergelijke verdragen te sluiten tussen landen of handelsblokken zoals de Europese Unie. Het risico is al te groot dat kleine landen er bekaaid van afkomen. Dergelijke economische en handelsverdragen horen multilateraal te zijn, liefst zelfs mondiaal, onder toezicht van de Verenigde Naties.
Het levensgrote belang van de noodzakelijke transitie naar een echt duurzame economie en samenleving moet eindelijk doordringen. Alles wat economie en handel betreft moet ervan doordrenkt geraken dat een ecologisch duurzame schaal, sociale rechtvaardigheid en democratische keuzes de prioritaire maatstaf vormen voor alle economische activiteiten. Met die klare spelregels kunnen bedrijven, markt, innovatie, geld enzovoort voluit aan de slag en hun rol vervullen.
Dirk Barrez
De auteur is hoofdredacteur van PALA.be en publiceerde zopas TRANSITIE. Onze welvaart van morgen - bestel dit boek voor de voordeelprijs van € 17 i.p.v. 19,95 plus verzending inbegrepen klik hier
Uw doordachte reacties zijn heel welkom op het emailadres infoATpala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen.
We verwelkomen u graag als steungever - klik hier
Een goed artikel? Interessant nieuws? Schenk vrienden, familie, kennissen of collega’s een gratis abonnement, dan hoeven ze Pala nooit te missen. Gebruik daarvoor het geschenkabonneeformulier – klik hier