Klik om te vergroten
Het nieuws dat het aantal inwoners van China voor het eerst in zestig jaar gedaald is, viel op dinsdag 17 januari 2023 in haast alle media aan te treffen. Die beklemtoonden bijna zonder uitzondering dat dit de economische groei kan aantasten; de voordelen van een bevolkingskrimp lieten zij compleet onvermeld.
Het is niet niets dat in het volkrijkste land ter wereld (nvdr - tot nu ongeveer want India neemt in deze periode die positie over) vorig jaar de bevolking met zo’n 850.000 personen gekrompen is. De cijfers werden op dinsdag bekend gemaakt door het Chinese nationale statistiekbureau. Eind 2022 had China 1.411,75 miljoen inwoners nadat het in 2022 het hoogste sterftecijfer kende sinds 1974 en het geboortecijfer daalde tot het laagste cijfer sinds de geboortestatistieken worden bijgehouden.
Het dalende aantal geboortes is onder meer het gevolg van de hoge kosten voor scholing, waardoor veel Chinezen kiezen voor geen of één kind.
Ondertussen eist ook de coronapandemie haar tol. Deutsche Welle vermeldt een Britse raming van al 400.000 coronadoden sinds begin december 2022. “Bis Ende April könnte die Zahl der Corona-Toten demnach auf 1,7 Millionen anwachsen.” Chinas Bevölkerung schrumpft erstmals seit Jahrzehnten | Aktuell Asien | DW | 17.01.2023
Eén van de gevolgen van de Chinese daling is dat het land in 2023 door India qua bevolkingsaantal zal worden voorbijgestoken. Gespeculeerd werd in de pers ook op de mogelijkheid dat China nooit de grootste economie ter wereld zal worden. De economische groei van China bedroeg in 2022 slechts 3 procent. Naar Chinese maatstaven een erg laag cijfer en de laagste groei in ruim veertig jaar.
Haast alle media beklemtoonden op dinsdag dat de dalende Chinese bevolking “de economische groei kan aantasten”, “omdat ook de beroepsbevolking dreigt te krimpen, terwijl het aantal gepensioneerden zal stijgen.” Zo werd het verwoord bij BusinessAM.
Bij De Standaard titelde Nico Tanghe: Historische bevolkingskrimp ook economisch tikkende tijdbom: ‘China moet nu het Duitsland van Azië worden’ | De Standaard
Ja zelfs “een tijdbom voor de wereldeconomie.” Want de Chinese import wordt duurder en daardoor stijgt de inflatie in het Westen.
Dat van dat ‘Duitsland van Azië’ slaat er op dat “China gedwongen zal worden om meer producten van hoogwaardige kwaliteit te produceren.”
Zelfde teneur bij de VRT waar VRT NWS China-expert Tom Van de Weghe dit stelde: "China zit op lange termijn met een gigantisch probleem door deze bevolkingskrimp. En dat heeft gevolgen voor de rest van de wereld. Het land had veertig jaar lang een overvloed van arbeidskrachten ter beschikking, en dat is de brandstof geweest van de enorme economische groei. Nu moet China blijven groeien met minder brandstof. Automatisering is een oplossing, maar daardoor zal de arbeidskost in China stijgen. Dat zullen wij op termijn ook voelen, met groeivertraging en prijsstijgingen van Chinese producten en grondstoffen." Voor het eerst sinds begin jaren 60 is het bevolkingsaantal in China gedaald, India wellicht dit jaar nieuwe koploper | VRT NWS: nieuws
En de wereldecologie ?
Nergens werd – bv. ook niet in de VRT- en VTM-journaals van dinsdagavond - gewezen op de voordelen van een krimpende bevolking, of het nu de Chinese of een andere is. Overal werd de krimp als negatief bestempeld: als een “demografische crisis” - China’s population shrinks for first time in over 60 years | Demographics News | Al Jazeera en “a demographic time bomb” China’s first population fall since 1961 creates ‘bleaker’ outlook for country | China | The Guardian
Het tamelijk hoge geboortecijfer dat Frankrijk zopas bekend maakte (dat echter ook een daling t.o.v. 2021 te zien gaf) werd dan weer door Le Monde heel positief voorgesteld: Fécondité : pourquoi la France reste une bonne élève en Europe (lemonde.fr)
Voordelen van de bevolkingskrimp zoals een kleiner ecologische beslag werden nergens vermeld. Ze zijn nochtans duidelijk: minder grondstoffenverbruik, minder afvalproductie, meer ruimte voor de natuur enzoverder. Maar een oudere bevolking leent zich ook minder goed voor grote militaire ambities.
Het aardige aan de Chinese daling is ook, dat ze loodrecht ingaat tegen wat ‘Peking’ wenst en op allerlei manieren probeert te bekomen: dat de Chinezen na het eind van de éénkindpolitiek in 2016, opnieuw meer kinderen zouden gaan maken. Ook op dat vlak blijkt het almachtig gewaande Peking net zoals zijn lokale baronnen die ook allerlei ‘stimulerende’ maatregelen uitprobeerden, totaal onmachtig. Als dat niet aardig is …
Jan-Pieter Everaerts
P.S. Bij de BBC is wel een zinnig en lang artikel te vinden over de bevolkingsproblematiek met daarbij ook aandacht voor de ecologische kant van de kwestie: How many people can Earth handle? - BBC Future
Het artikel besluit zo: “With humanity set to become even more dominant in the years to come, finding a way to live together and protect the environment could be our species' greatest challenge yet.”
