Duurzame landbouwproductie en de maatschappelijke uitdagingen
dinsdag, 21 januari 2025 - 19:49
Afbeelding
In hun visietekst tonen Leuvense professoren overtuigend aan hoe ons voedselsysteem in zowat alle opzichten onduurzaam is. Ze geven ook aan wat prioritair moet gebeuren. Zo kan iedereen weten wat veel te weinig, amper of zelfs niet gebeurt.
De vorige maal dat we een metaforum visietekst van de KU Leuven bespraken – over duurzame energievoorziening - bleek die meer dan ontgoochelend, een ongelooflijke opeenstapeling van ‘meta’ nonsens. Dat is gelukkig anders met de bijdrage over Duurzame landbouwproductie en de maatschappelijke uitdagingen.
De hete aardappels
Wie amper tijd heeft, kan terecht bij vijf pagina’s met stand van zaken, conclusies en aanbevelingen (vanaf p.5). De hete aardappels mankeren niet, o.a. minder dierlijke eiwitten consumeren en produceren, afbouw van de veestapel, overbemesting, verdwijnende of zelfs helemaal verdwenen biodiversiteiti… onevenwichtige Europese doelstellingen. Van het Vlaamse beleid wordt onderkoeld vastgesteld dat het op quasi alle gebieden voor verbetering vatbaar is. In klare taal: zo geraken we nooit aan een duurzaam voedselsysteem.
Afbeelding
11 POLITIEKE DWAASHEDEN
Afbeelding
TRANSITIE. Onze welvaart van morgen
Afbeelding
COOPERATIES. Hoe heroveren we de economie?
Economische leefbaarheid
De economische leefbaarheid of duurzaamheidi van de landbouwi - een moeilijk verhaal, zo ervaren dag in dag uit honderden en honderden miljoenen boerinnen en boeren - is niet vergeten, althans niet voor de lotgenoten in Vlaanderen. Toch verdiende dit meer uitgewerkt, o.a. over grenzen aan mondiale prijszetting, minimumprijzen, het belang van (publieke) voedselvoorraden en van voedselsoevereiniteit… allemaal nauw verweven met primaire voedselproductie, de focus van deze tekst.
Futureproof
Neem zeker p.16 nog zes krachtlijnen mee om de landbouwifutureproof te maken, onder andere de noodzaak van een grondig veranderd, vooral vleesarmer, dieet.
Loodzware gezondheids- en milieukosten
Deze krachtlijnen volgen na essentiële vaststellingen over consumptie – 800 miljoen ondervoede mensen en nog veel meer met overgewicht - en over de druk op de omgeving door de landbouwi.
Die druk vormt de grootste bedreiging voor biodiversiteiti (p.15) en is verantwoordelijk voor een kwart tot een derde van de door de mens veroorzaakte broeikasgasuitstoot (p.13) en dus klimaatveranderingi. Fundamenteel speelt hier dat maar liefst vier vijfde van het totale landbouwareaal dient voor de productie van veevoeder (p.12). Die uitbreiding van grond is nu de belangrijkste oorzaak van broeikasgasemissies van het voedselsysteem (p.14).
De eiwitshift
Het is wellicht geen toeval dat het hoofdstuk over de mondiale overproductie en overconsumptie van dierlijke eiwitten meest uitgebreid is (p.37-51).
Het rund in de kamer
Naar aanleiding van de teleurstellende Cali en Bakoe conferenties eind vorig jaar over biodiversiteiti en klimaat, allebei extreem belangrijke planetaire grenzeni, wees Palai in onverbloemde taal op Het rund in de kamer waar de wereld blijft mee zitten: een monocultuur van 3 miljard runderen en schapen is ronduit dodelijk voor de biodiversiteiti en brengt een immense klimaatkost mee.
Het Leuvense metaforum schrijft: wegens de klimaatimpact, het verlies aan biodiversiteiti en de impact op de menselijke gezondheid zou de productie van dierlijk eiwit moeten verminderen en de consumptie van andere eiwitvormen toenemen.
Moeilijke dialoog
Het is vooral hier dat de dialoog en het overleg met veel landbouwers/sters heel moeilijk verloopt… zelfs bij velen die geen runderen of schapen houden.
Nochtans, zo stelt Het rund in de kamer, hebben landbouwi, tuinbouw en veeteelt tal van andere producten te bieden waarvan de klimaatimpact vele tot zelfs tientallen malen kleiner is. Daar schuilen evenveel veel kansen voor een veel duurzamer, dus uitdrukkelijk ook veel leefbaarder landbouwi waarbij boerinnen en boeren zeker zijn van een behoorlijk inkomen.
Waar naartoe? Drie soorten landschappen
Aandachtige lectuur verdient zeker het pleidooi voor een model van drie soorten landschappen (hoofdstuk 10). De klassieke tweedeling van natuur en hoogproductieve landbouwi (wel duurzamer dan vandaag) wordt aangevuld met een landschap van natuurinclusieve, d.i. zeer extensieve laagproductieve landbouwi.
Meteen wordt het grote pijnpunt benadrukt: er bestaat nu geen manier voor landbouwers om in dat derde landschap hun brood te verdienen (n.v.d.r.: al geldt dat in belangrijke mate ook voor de zogenaamde hoogproductieve landbouwi, vooral wanneer onleefbaar lage marktprijzen hun tol eisen). De tekst pleit voor de nodige overheidsmaatregelen of aangepaste marktmechanismen. (p.84)
Medeverantwoordelijkheid van milieubeweging en samenleving
Palai is al langer van oordeel dat hier kansen liggen voor een alerte milieubeweging, en ook voor klaar kijkende sociale organisaties en maatschappelijk gedreven bedrijveni. Voor doelgerichte natuurorganisaties zou het een evidente prioriteit moeten zijn om natuurinclusieve voedselproductie in volle vaart van de grond te krijgen en systemisch te maken. Met die aanpak geraken ze ook uit het defensief… en zouden milieubeweging en boeren (of alvast een aanzienlijk deel van beide) elkaar echt versterken.
Ik stapte uit de bus op een industrieterrein. Overal grote vrachtwagens om me heen, bewegend en geparkeerd. Verder lopend zag ik nog veel meer trucks, rijdend van en naar het vliegveld… krankzinning hoe onze economie nu draait.
In 2016 waren zowel aan Democratische als Republikeinse zijde presidentskandidaten heel kritisch voor wereldhandel. Nu neemt VS president T. met de Wereldhandelsorganisatie zelfs het vlaggenschip van de vrijhandel onder schot… tegelijk groeit de kans op versnelde transitie.
Onze kromme energiepolitiek wringt zich in extra bochten: investeringen in wind en zon krijgen minder geld, burgemeesters beslissen over windmolens en geen premies meer voor elektrische auto’s. Eén zekerheid: dit land weigert al decennia duurzame technologie slim te bevorderen en mist telkens de sectoren van de toekomst.
De voorbije zomermaanden hebben tal van politici hun uiterste best gedaan om hun dwaasheden te etaleren. Ze vertonen complete onmacht en zelfs onwil om de wereld duurzamer, veiliger of welvarender te maken, laat staan democratischer.
Alom oprukkende digitalisering, nog versterkt door artificiële intelligentie, is één van de allerbelangrijkste mondiale dynamieken vanaf het laatste kwart van de twintigste eeuw... Een (r)evolutie die heel veel bedenkingen oproept, o.a. de nooit geziene economische machtsconcentratie die ze meebrengt; de al bijna even ongeziene argeloosheid van samenleving en politiek; de grote risico's en gevaren van al te losgelaten digitalisering, algoritmes en artificiële intelligentie; de nood aan gedecentraliseerde digitalisering en aan echte datademocratie.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Dieren en planten waren nooit veilig voor de mens maar hun uitstervingsritme ligt veel hoger dan ooit, een rijkdom die wellicht voor altijd verloren gaat.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
Dieren en planten waren nooit veilig voor de mens maar hun uitstervingsritme ligt veel hoger dan ooit, een rijkdom die wellicht voor altijd verloren gaat.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
Dieren en planten waren nooit veilig voor de mens maar hun uitstervingsritme ligt veel hoger dan ooit, een rijkdom die wellicht voor altijd verloren gaat.
Na de uitleg vindt u overzicht met linksnaar artikels over planetaire grenzenRespecteren we de draagkracht van ons belangrijkste systeem Aarde? De jongste jaren luidt de vraag steeds meer: blijven we binnen de planetaire grenzen? Dat concept introduceerden Johan Rockström en zevenentwintig andere gerenommeerde wetenschappers in 2009. (1)
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
Dieren en planten waren nooit veilig voor de mens maar hun uitstervingsritme ligt veel hoger dan ooit, een rijkdom die wellicht voor altijd verloren gaat.
Dieren en planten waren nooit veilig voor de mens maar hun uitstervingsritme ligt veel hoger dan ooit, een rijkdom die wellicht voor altijd verloren gaat.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
