Hoe springlevend is ‘Het andere Amerika’?

Staren we ons blind op de Verenigde Staten van America First, en zien we niet of te weinig dat er ook een ander Amerika is? Het is dat land dat Monika Triest ons wil tonen in haar boek.

In Pala berichten we geregeld over wat nog altijd de enige supermacht is. De America First politiek die onder president T. alleen maar sterker wordt, het oplopende gevaar van de VS-China i clash en de bedreiging van de Amerikaanse rechtsstaat en democratie i zijn voor de hele wereld van groot belang.

Die hele wereld ziet ook hoe de Verenigde Staten zwaar blijven worstelen met racisme en repressie, met enorme ongelijkheid en gemis aan sociale bescherming, met seksisme en discriminatie, en met een gevaarlijke polarisatie.

Natuurlijk is er ook Het andere Amerika. Dat strijdt al sinds de 19^de eeuw tegen repressie en voor de rechten van werknemers i en werkneemsters, voor de achturendag, vakbondsvrijheid en socialisme. Het verzet zich tegen het racisme dat zwarten treft sinds de slavernij, Latino’s sinds de aanhechting van een stuk Mexico en Native Americans sinds de kolonisatie. En al in 1848 organiseren de eerste feministen zich voor wat een lange vrouwenmars wordt die nog altijd verder wordt gelopen.

“In een vrouwenmars komen alle slogans samen.”

Met haar boek Het andere Amerika biedt Monika Triest een kennismaking met drie verzetsbewegingen die de geschiedenis van de VS mee kleuren, de werknemersbeweging, antiracismebeweging en vrouwenbeweging. De hele tijd maakt ze ook duidelijk hoe ze verbonden zijn, met elkaar en met nog andere bewegingen, misschien te vatten als een algehele beweging voor sociale rechtvaardigheid. Zelf stelt de auteur (p.156): “In een vrouwenmars komen alle slogans samen: vrede, de planeet, jobs, huisvesting, discriminatie, deportatie, enzovoort.”

Voor dit boek reisde ze terug naar de VS waar ze lesgaf en leefde van 1968 tot 1977, en misschien vooral deel uitmaakte van de jaren ’60 bewegingen. Waarbij ze opmerkt: “Mei 68 kwam niet uit de lucht vallen.” Haar medestandsters en medestanders van toen vindt ze bereid om vijftig jaar later het verhaal te vertellen van The Red Scare, Racism is the Issue of our Time en We are half the people.

Hoe springlevend is 'progressief' Amerika?

Zoals de ondertitel In de schaduw van T. aangeeft, belicht de auteur ook Het andere Amerika vandaag. Opvallend is dat ze progressief Amerika beoordeelt als opnieuw springlevend. Die invalshoek kleurt ook het boek. Maar hoe geldig is die bewering?

De geschiedenis van de Amerikaanse sociale bewegingen mag dan heel rijk zijn, beenhard is de vaststelling dat hun verwezenlijkingen weinig indrukwekkend zijn, en zeker niet systemisch. Veel meer dan in andere welvaartsstaten en bijna onwezenlijk voor een heel rijk land als de VS is hoe diep de ongelijkheid kerft, hoe sociale zekerheid i en vakbondsvrijheid mankeren, hoe fel racisme en zelfs geweld regeren, hoe de middenklassen voortdurend achteruitboeren.

Wat ook speelt, is hoe mensen van de generatie mei ’68 zich hun kritische analyses en engagement herinneren. Die waren er zeker, maar zij verbeelden zich wellicht al te veel de successen die daarbij zouden horen. Die beweging is er niet in gelukt om echte hefbomen van verandering te bouwen en zo de vele dromen van fundamenten te voorzien. (1) Vandaag, opnieuw, focussen ze overwegend op de nieuwste sociale bewegingen die vooral digitaal i van zich laten horen. Maar hoe sterk zijn die echt om duurzame verandering te realiseren?

Het boek laat ook Jane aan het woord die na een leven vol activisme “ongewoon pessimistisch is door de sociale afbraak”. Dat zou wel eens accuraat en realistisch kunnen zijn. Sociale bewegingen én hun militanten gaan dikwijls door diepe dalen. De auteur beseft dat ook, ter illustratie de woorden waarmee ze haar boek beëindigt: "... blijven doorvechten en staande sterven".

“Kan ook de VS plots een dictatuur worden?”

De Amerikaan Jared Diamond, zowat een leeftijdsgenoot van Monika Triest, vreest een nog veel erger scenario als hij vlijmscherp de vraag stelt: “Kan, zoals Chili in 1973, ook de VS van een democratie plots een dictatuur worden?” (2) Zeg of denk niet impulsief: dat kan niet.

Zelf schreef ik begin februari dat “de democratie ook aan de andere (Amerikaanse) kant van de Atlantische Oceaan kan bezwijken als verkozenen zich laten afdreigen door hun president en hun gedrag laten bepalen door angst”. (3)

De vraag hoe sterk samenlevingen, hun sociale bewegingen en hun democratieën zijn, is niet makkelijk te beantwoorden. Boeken die de essentie van sociale bewegingen trachten te vatten, helpen daarbij.

Dirk Barrez

Boekinfo
Triest Monika, Het andere Amerika. In de schaduw van Trump, 2020, Vrijdag, 224 p.

(1) Meer daarover is te lezen in de Pala bijdrage Mei ’68, veel dromen, weinig impact. Beetje perspectief graag | 11-5-2018
(2) Die bedenking is te lezen in zijn jongste boek Upheaval, in het hoofdstuk over de staatsgreep in Chili, de start van 17 jaar Pinochet dictatuur.
(3) Lees daarover Geen impeachment in VS. Als verkozenen angst laten regeren | 6-2-2020

Meer Pala artikels over de Verenigde Staten
De democratie bijt in haar eigen staart. Media en Trump | 16-11-2016
Hoe grote gevaren VS-China clash keren? Machtswissels en crises | 21-8-2017
41. Hoe omgaan met de Verenigde Staten? | 15-6-2006
De rijkste middenklasse is niet langer die van de Verenigde Staten | 10-5-2014

Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be

Overname van deze boekbespreking toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier