Je kan in Zwitserland geen stad of dorp van enig belang bezoeken zonder Migros op te merken. Voor van alles kan je er terecht. Dit alles is de verre erfenis voor de Zwitsers van ene Gottlieb Duttweiler, stichter en succesvol bedrijfsleider van Migros. Die had geen kinderen en zag drie mogelijkheden: het bedrijf geven aan het management, aan het personeel of aan de klanten. Hij koos voor dat laatste en maakte er een coöperatiei van.
"Onze managers hoeven zich niet bezig te houden met het aankondigen van herstructureringsplannen en ontslagen om het vertrouwen van de investeerders te bewaren." (Claude Hauser, Migros)
"Wij zullen onze managers nooit overdreven vergoeden zoals het op drift geslagen kapitalisme." (Claude Hauser, Migros)
Ze zitten aan de top van bedrijveni met een omzet van meer dan twintig miljard euro, hebben soms iets van ‘oude knarren’, maar zitten niet verlegen om forse uitspraken. Wie Claude Hauser, de voorzitter van de raad van bestuur, interviewt moet tijd nemen, want de man weet gewoon te veel van Migros en van zijn stichter Gottlieb Duttweiler.
Waarom zijn de distributiecoöperaties in Zwitserland zo succesvol terwijl ze in de meeste andere Europese landen zijn verdwenen of wegkwijnen? Hoe verklaar je die tegengestelde trend?
Ja, het is hier anders, de coöperatiesi hebben zich versterkt, ze zijn op dezelfde manier gaan werken als naamloze vennootschappen. (Meer uitleg zal later wel komen want onze gesprekspartner wil eerst toch naar de tijd toen Migros zelf nog een privébedrijf was en zijn stichter nog volop actief was. Tijd voor een korte kennismaking met een merkwaardige ondernemer en persoonlijkheid.)
Gottlieb Duttweiler schreef in de jaren ’50 van vorige eeuw dat men een eerlijke prijs moet betalen voor de producten die men koopt zodat de arbeiders genoeg verdienen. Over ecologie vond ik niets maar wel de termen eerlijk loon en eerlijke behandeling. Wel, we zijn bezig dat doel te halen, en ik vind het interessant dat hij toen al bezig was met eerlijke handeli.
Die Duttweiler is ongelooflijk productief en met alles tegelijk bezig, met zijn bedrijf, met wat er internationaal gebeurde, ook met politiek – zelfs met zijn eigen partij - en met schrijven, o.a. in zijn eigen opinieblad. Meest indrukwekkend is dat hij zich als bedrijfsleider zo grondig bezig hield, zowel met het economische aspect als met het sociale en het culturele. Natuurlijk was hij goed omringd, maar hij was degene die zo veel bedacht en uitschreef.
(Ook bij Migros blijkt het doodnormaal dat de woordvoerster de 'grote baas' aanvult en geregeld actief tussenkomt in het gesprek.) Martina Bosshard: Het begrip eerlijke handeli dateert van later, maar bij dergelijk sociaal en cultureel bewustzijn, bij zoveel bezorgdheid voor Europa, de samenleving en de arbeiders is het niet onlogisch dat men later pioniert in eerlijke handeli.
Claude Hausner: En nu uw vraag waarom de coöperatiesi in zowat heel Europa een neergang kenden maar niet in Zwitserland. Ik besef dat er coöperatiei en coöperatiei is. Migros heeft een unieke coöperatieve structuur, zo zijn er geen twee in de wereld. Zwitserland telt dan wel twee grote coöperatieve distributiebedrijven, ongeveer van dezelfde grootte, maar het zijn twee heel verschillende organisaties.
Coop is een echte coöperatiei uit de beginperiode, van mensen die zich samen zetten voor hun gemeenschappelijk commercieel belang. Coop maakt deel uit van de coöperatieve beweging die zich honderdvijftig jaar geleden ontwikkelde. Migros is een kapitalistisch bedrijf, een nv die door zijn stichter in 1941 is omgevormd tot coöperatiei.
Daar schuilt een immens verschil. Bij Coop telde men ongelooflijk veel coöperatiesi in hun federatie. Zonder twijfel maakte dit hen logger en was er een verlies aan synergie wat hen economisch en zelfs financieel in moeilijkheden bracht. Dat leidde tot een interne revolutie zodat Coop één grote coöperatiei werd.
Altijd kreeg de ondernemingsgeest voorrang maar die ging ver voorbij een puur commerciële marketing
Wij zijn een confederatie van tien coöperatiesi. En de ondernemingsgeest heeft er altijd voorrang gehad. De stichter was een succesrijk ondernemer met een strategische visie. Hij hield het niet bij een pure commerciële marketing. Zijn bezorgdheid ging verder dan de primaire behoeften van zijn klanten. Dat was de huisvrouw die haar suiker, rijst en dergelijke bij hem kwam kopen. Wil ze die suiker per kilo of per pond, bied ik een zeepblok of waspoeder, dat is primaire marketing.
Maar Duttweiler dacht verder, wat is de situatie van mijn klant? In die tijd spendeerden gezinnen de helft van hun inkomen aan eten, was er geen pensioen, geen ziekteverzekering of andere sociale vangnetten. De bestaansonzekerheid was groot. Reden voor Duttweiler om zich als doel te stellen dat zijn handel moest dienen om zijn klanten beter te laten leven door de basisgoederen merkelijk goedkoper aan te bieden. Dat is de sociale dimensie met andere woorden. Hoe dan wel? Door de tussenhandelaars eruit te halen, en door zijn marge te halveren en zijn omzet te verdubbelen.
Verder in de visie dat het de klant goed moet gaan. Wel, we plaatsen de mens centraal, en we zorgen ook voor zijn vrije tijd, voor volwassenenopleidingen zodat wie jong van school af moest een tweede kans kreeg, voor cultuur in een tijd dat het gemiddelde gezin niet vertrouwd was met klassieke muziek… daarom bieden we die gesubsidieerd aan. Eenmaal het economisch goed draait, is er die aandacht voor het sociale en voor het culturele. Duttweiler was een echte voorloper die een aantal waarden wist te democratiseren. Later voegden zich daar fair tradei en het ecologische bij, eigenlijk heeft hij dat in de pijplijn gestoken en Migros heeft het gerealiseerd.
Ik moet glimlachen als Coop nu pakweg tien jaar voor bio opkomt. Maar Migros is de kampioen van bio, al veertig jaar geleden begonnen we met de boeren die sector op poten te zetten. Aan de basis van dat alles ligt onze ondernemingsgeest en de wil om meer te doen dan primaire behoeften voldoen. Zo kom je ertoe water te verkopen in afbreekbare flessen, een product dat ecologisch verantwoord op het vlak van duurzame ontwikkelingi.
Feit is dat Migros zich dus lange tijd heeft ontwikkeld in de vorm van een privébedrijf en niet als coöperatiei. Vijftig jaar geleden lag Zwitserland ver voor op het vlak van distributie. Duttweiler had de eerste selfservice geopend in Europa, dat had hij in de VS gezien. Toen Frankrijk nog in het tijdperk van de kruidenier leefde, waren hier al overal supermarkten.
En op een bepaald ogenblik is Migros dan omgevormd tot een coöperatiei?
Om sociaal te ondernemen had Duttweiler die structuur niet nodig. Maar hij had geen kinderen. En hij zag in al te veel familiebedrijven dat het fout liep bij de tweede of derde generatie. Uiteindelijk beslist hij zijn bedrijf weg te geven. Maar aan wie? Geeft hij het aan zijn kaderleden, aan zijn werknemersi of aan zijn klanten? Hij kiest voor de derde mogelijkheid, heel zeldzaam, ik ken geen ander voorbeeld.
Daarvoor creëerde hij een federatie van coöperatiesi, waarbij hij zich liet inspireren door de politieke organisatie van Zwitserland, een federatie van kantons. Die regionale coöperatiesi hebben hun autonomie met een eigen bestuur, directie en boekhouding. Ze maken deel uit van de federatie voor het commerciële, de aankoopcentrale, internetverkoop maar zijn onafhankelijke bedrijveni.
Onze managers hebben totaal geen financiële zorgen, heel anders dan de baas van Delhaize
Zo vond Duttweiler de formule die de beste ontwikkelingi toestond. Want een naamloze vennootschap hoort toe aan de aandeelhouders die er geldi in staken Als die bijvoorbeeld brillen maakt, dan interesseert het hen niet of de mensen daar goed of niet goed mee zien. Neen, zij willen een sterk presterend aandeel en een goed dividendi, minstens zoveel als voor een staatsbon.
Onze managers hebben totaal geen financiële zorgen. Ze moeten niet langs bij aandeelhouders als Migros geldi nodig heeft. Met een rating bijna even goed als van een sterke staat is het een kleintje om met een obligatie geldi op te halen, de mensen vertrouwen dit bedrijf.
Als ik dan bijvoorbeeld naar de baas van Delhaize kijk, dan moet die een groot deel van zijn tijd steken in het geven van presentaties en het geven van zelfs trimestriële resultaten. Veel tijd gaat naar de strijd om kapitaalhouders, en vervolgens gaan veel energie en maatregelen naar de verdediging van de waarde van het aandeel want daarop wordt men beoordeeld in een nv.
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Managers in de cockpit
Bij ons telt in het uiterste geval zelfs niet de winst, het draait om de duurzaamheidi van het bedrijf. De managers hoeven zich niet bezig te houden met het aankondigen van herstructureringsplannen en van ontslagen om het vertrouwen van de investeerders te bewaren.
Dat maakt hun leven makkelijker. Ze zitten werkelijk in de cockpit om te vliegen op basis van alle parameters van onze coöperatiei. De eigenaars, de coöperanten-aandeelhouders, zijn onze klanten. We horen toe aan onze klanten en die beoordelen ons niet één keer per jaar wanneer ze onze rekeningen zien, ze doen dat elke dag als ze in onze winkels komen. Als we slechter presteren, komen ze minder of kopen ze iets niet. De feedback die we zo krijgen is er meteen, omzetcijfers zijn er elke dag, week, maand.
We zijn immuun voor een overname door Walmart of wie dan ook
Ten tweede is er het heel democratische karakter van de coöperatiei, één persoon, één stem. Veronderstel dat Walmart (nvda de grootste supermarktketen ter wereld) ons zou willen kopen, dan moeten ze aankloppen bij meer dan 2 miljoen coöperanten zonder één te mankeren… neen, we zijn immuun voor een verrassings- of een vijandelijke overname.
Daar kleeft ook een nadeel aan. Als wij een joint venture willen maken of samengaan met Delhaize - je weet nooit - kunnen we geen aandelenruil opzetten. We zijn dus veroordeeld om ons op eigen kracht verder te ontwikkelen of om een bedrijf te kopen en het te integreren. Dat laatste hebben we gedaan met de overname van de hard discounter Denner.
Wat mij verbaast, is dat er geen kapitaalinbreng is van de leden en eigenlijk evenmin van de regionale coöperatiesi?
Neen, onze klanten zijn coöperatieve aandeelhouders, en de waarde daarvan is een symbolische 10 frank. Dat aandeel hebben ze gekregen en niet betaald, er komt dus geen echt geldi binnen. Ook de tien regionale coöperatiesi leveren niet meer dan een symbolische bijdrage van elk 1000 Zwitserse frank.
Toch heeft het financiële nooit een probleem gevormd. Het had dat bruusk kunnen worden indien we een Europese supermarktketen hadden willen kopen die groter is dan wijzelf. Want Migros heeft dan wel een omzet van 25 miljard Zwitserse frank, maar in de wereldrangschikking halen we daarmee zowat de vijftigste plaats. We zijn vrijwel alleen maar actief in Zwitserland, we hebben de Europese stap gemist.
Er was een kans om in het kapitaali van Cora te stappen en een partnership aan te gaan. Maar Cora is een kleine Franse keten. Als men echt wil werken in een land, moet men bij de top-3 zijn, anders laat men je snel voelen dat de uitgang niet ver is. Ook in Oostenrijk is het mislukt, onze potentiële partner Coop Oostenrijk is failliet gegaan. Alleen in dat geval is het makkelijker als nv en moet je als coöperatiei een aangepaste financiële structuur verzinnen.
Intussen is de markt verzadigd, is de Europese distributie gemoderniseerd en zijn er amper nog groeikansen in eigen land. Veel behoefte aan nieuwe kapitaali is er dus niet, de gewone bedrijfswerking en –vernieuwing kunnen we makkelijk zelf financieren.
Er is toch Migros Duitsland en Migros Frankrijk?
Ja, maar we zijn enkel aanwezig in de grensregio’s rondom Zwitserland.
Ik lees toch bij jullie drie eerste doelstellingen, een verhoogde groei in het buitenland.
Dat is dan dubbelzinnig geformuleerd. Als distributeur reikt onze ambitie voor Frankrijk in geen geval verder dan wat we nu doen. Wat de Duitse markt betreft, dat is confidentieel. Die groei slaat op onze industriële activiteiten. Hun productiecapaciteit is groter dan wat we zelf omzetten in onze winkels. Dus kunnen we verkopen aan anderen, bij voorkeur in het buitenland want we willen onszelf nu niet meteen concurrentiei aandoen, bijvoorbeeld aan het Britse Tesco, of aan Marks & Spencer. Ander facet van onze export is bijvoorbeeld meubelen, of accessoires, we namen een bedrijfje over dat zich bliksemsnel opwerkt in Duitsland en Oostenrijk.
Een vraag die me toch bezig houdt, wat hebben de aandeelhouders en de regionale coöperatiesi eigenlijk te zeggen of in te brengen?
Wel, we zijn een bond of confederatie van tien coöperatiesi, met op het niveau van die bond nogal wat activiteiten in dienst van die coöperatiesi. Er is de coördinatie van alle detailhandel, marketing, aankoopcentrale, logistiek, informatiebeheer… op basis daarvan maken de coöperatiesi 15 miljard omzet. Verder is er de industrie, goed voor 5 miljard, en alle activiteiten die niet onder de naam Migros gebeuren: de discountketen Denner, Globus, benzinestations Migrolino. De bond heeft ook een financiële functie en heel afgezonderd en onafhankelijk is er nog onze bank. Tenslotte huist daar ook de verantwoordelijkheid voor human ressources, en voor wat we doen op vlak van cultuur, vrije tijd,…De raad van bestuur die dit alles beheert telt een vertegenwoordiger van alle eigenaars plus externe bestuurders. Die raad wordt verkozen door de algemene vergadering die is samengesteld door de afgevaardigden van elke coöperatiei.
Als het nu om duurzame ontwikkelingi gaat, toch een speerpunt voor Migros – en voor Coop – dat jullie onderscheidt van vele andere distributeurs, van waar komt dan die dynamiek, of de vernieuwing ervan?
Het is de raad van bestuur met daarin de CEO en de directeurs van de coöperatiesi, van de klanten dus, die de strategie vastlegt. En duurzame ontwikkelingi is een fundamenteel onderdeel van onze strategie. Maar die beslissing wordt wel genomen op basis van de inbreng uit de andere diensten… en ook speelt het voordeel van een coöperatiei te zijn met een regionale verankering. Want als het erop aan komt personeel te werven, te discussiëren over hygiëne reglementeringen of andere die regionaal zijn, dan hebben we altijd mensen ter plaatse. De baas van Migros Vaud kent iedereen in dat kanton. Al die vruchtbare contacten, die krijg je nooit vanuit Zurich. En zo komt het dat we voor de overheden in Genève een Geneefs bedrijf zijn.
Als de wereld getroffen is door financiële, ecologische en andere crises, kunnen Migros en Coop dan pretenderen dat ze oplossingen aan het vinden zijn? En er is op het sociale en democratische vlak toch echt wel verschil met Aldi of Lidl. Jullie zijn geen puur economische onderneming maar vrijwel een maatschappelijk bedrijf. Dat is toch zo, in Zwitserland is men van Coop of van Migros? Ik kan me niet inbeelden dat een Fransman zo denkt over Carrefour, of een Duitser over Aldi.
Ik hoop het, het is ook ons doel en we zijn bezig dat in grote mate te realiseren. Wij zijn per definitie de Zwitserse distributeur die, zoals we zeggen, zich “passioneel engageert voor het welzijn van de consumenten”.
Natuurlijk, men weet dat wij van alles verkopen. Maar Migros besteedt ook één procent van zijn omzet om allerlei culturele, sportieve en andere activiteiten te sponsoren. De grote prijs Migros is de grootste competitie voor -18-jarigen, we zijn de belangrijkste sponsors van marathons (nvda, het museum voor moderne kunst in Zurich wordt daar ook mee gefinancierd). Maar we geven geen geldi aan een voetbalclub, dat is niet onze rol, we steunen de volkssporten. Die sponsoring ervaren de mensen als een engagement dat verder reikt dan een puur financiële relatie.
De burger en de consument in elk van ons
En toch, mensen zijn verschrikkelijk egoïstisch en door geldi gedreven, als Aldi enkele producten goedkoper aanbiedt, haasten ze zich om ze te kopen.
Men kan van alles veronderstellen over het publiek dat zich een goed geweten koopt, maar de realiteit is soms ietwat anders
Toen we veertig jaar geleden met benzine zonder lood begonnen, kondigden we dat fier als een gieter aan. Enquêtes hadden aangetoond dat de mensen het geweldig vonden. Maar aan de pomp redeneerden ze: ik ben wel voor loodvrij, maar voor mijn wagen is lood toch noodzakelijk.
Of waspoeder zonder fosfaten, ook daarmee waren we de voorloper, zoals zo dikwijls met af en toe een ‘kwak’ omdat één of ander nieuw product niet lekker liep op de markt. De fosfaten vervangen was niet simpel. En hoe reageerde het publiek? Fantastisch toch dat waspoeder zonder fosfaten, en vervolgens, maar ik heb kleine kinderen en blijf dus poeder kopen met fosfaten… men kan van alles veronderstellen over het publiek dat zich een goed geweten koopt, maar de realiteit is soms ietwat anders.
Alles hangt van de prijs die moet worden betaald om een verantwoordelijke burger te zijn
Zelfs al reageert dezelfde persoon als burger vaak heel anders dan hij zich gedraagt als consument, toch zijn jullie die weg van de duurzaamheidi blijven bewandelen en er zelfs in gelukt om veel Zwitsers zover te krijgen dat ze dezelfde houding hebben als burger én als consument?
Ja, maar het antwoord is heel eenvoudig. Alles hangt van de prijs die moet worden betaald om een verantwoordelijke burger te zijn. Ligt die prijs dertig procent hoger, dan lopen uw winkels leeg. Als het prijskaartje hetzelfde is, is dat de sleutel tot succes. Dat is de reden waarom we hoge marktaandelen halen. We willen duurzaam ondernemeni en concurrentieel blijven qua prijs En dan de klant ervan overtuigen dat bij ons kopen hem tot een verantwoordelijke burger maakt. Helemaal lukt dat niet, want bio blijft toch iets duurder.
Voor ons is belangrijk dat al onze producten sociaal en ecologisch verantwoord zijn, dat bijvoorbeeld al ons vlees van goed behandelde dieren afkomstig is, niet enkel assortiment A dat de helft meer kost, maar echt alles. En dat het maar evenveel kost als elders.
Over Aldi en Lidl gesproken, gaat u de concurrentiei aankunnen?
In elk land is er een plaats voor hard discounters, zelfs in de rijke golfstaten met hun migrantenwerkers, ook in Zwitserland zijn er gezinnen met heel bescheiden inkomens, of mensen die niets willen besteden aan eten of zich beperken tot basisproducten. Dat is geen kritiek op het assortiment van Lidl, maar dat is niet de winkel voor wie wat meer wil. Aldi biedt minder dan duizend producten aan. Hoe beperken we hun succes? Door erover te waken dat die producten voor quasi dezelfde prijzen ook bij ons zijn te vinden, dat het prijsverschil niet te hoog oploopt. Want alles is relatief, 25 of 30 procent meer betalen, dat is duur. Maar 8 procent indien je daarenboven kan rekenen op een parking, een goed onthaal, een ruime keuze, dat is al een heel ander verhaal.
Het is voor ons trouwens onmogelijk puur op de prijs te spelen want de aankoopkracht van Aldi is veel groter dan die van ons. Ze halen een omzet van 50 miljard euro tegenover onze 15 miljard, en dat met twintig maal minder producten. Zij kloppen bij de producenten daarvan aan met een vraag die tientallen keren groter is dan die van ons. En voor sommige vooral industriële producten halen zij daar een groot prijsvoordeel uit.
Daarom zitten jullie toch ook in een internationale aankoopcentrale?
Ja, we kopen gezamenlijk aan, samen met onder andere Ahold, Sytème U en Delhaize. Maar dan nog zijn onze aankopen beperkt in vergelijking met het globale volume.
Is het bestaan van Coop als concurrent een goede zaak voor Migros? Houden zij jullie wakker? Want omgekeerd is dat het geval, zegt men bij Coop.
Dat weet ik niet. De concurrentiei was tot 15 jaar geleden veel groter. Maar één na één verdwenen ze, nummer vijf, zes of zeven zijn is moeilijk want je moet even goed die hele bevoorradigsketen hebben en aan alle vereisten voldoen. Daarom vertrouw ik er ook op dat we de concurrentiei met Aldi en Lidl aankunnen, onze logistieke keten is optimaal nu, onze productiviteit ligt hoog.
Wat de relatie tussen Coop en Migros betreft, veruit de twee grootste, dat is er één van de meest harde concurrentiei op alle terreinen. Maar het voordeel is dat het om een Zwitserse concurrent gaat, we strijden met gelijke wapens, pratikeren dezelfde sport en zijn van dezelfde omvang en kracht, de strijd is dus eerlijk en integraal. We geven elkaar niet het minste geschenk. Vergeet niet, wij kopen de productie van onze boeren. We proberen de goedkoopst mogelijke waar te bieden. En tegelijk is het een goede zaak dat we de Zwitserse landbouwproductie voorrang geven want de boeren moeten overleven. Zoals Duttweiler zei, alle stakeholders of betrokken partijen zijn onze partners. Conclusie, we gaan niet te veel betalen voor melk maar toch zoveel dat de boer kan overleven. En Coop zit in hetzelfde schuitje. Dat maakt de concurrentiei voor mij ideaal.
De ondernemer Duttweiler gaf zijn bedrijf aan de samenleving, en met groot succes. Bekeken vanuit elders in Europa, met al die zich ontwikkelende crises – financieel, ecologisch, sociaal, politiek zelfs – is er kans dat het ondernemingstype van Migros sterk terugkeert? Dat coöperatiesi met de managers in de cockpit die een visie en planning op lange termijn kunnen ontwikkelen, ook op het sociale en ecologische vlak, opnieuw meer voet aan wal krijgen in andere landen? Dat er opnieuw meer bedrijveni komen die van de samenleving zijn en niet beursgenoteerd? Want de banken hebben getoond hoe slecht dat wel is.
We hebben beleefd hoe het kapitalisme op drift is geraakt met al te overdreven managerslonen. Wel, er is één voordeel van coöperatiesi dat ik nog niet heb vernoemd, ze zullen nooit hun managers vergoeden zoals het kapitalisme dat doet, of het harde neokapitalisme van banken, verzekeraars, traders in grondstoffeni of multinationals.
Als ik morgen een advertentie plaats ‘CEO gezocht, salaris minder dan één miljoen Zwitserse frank’ staat er een file van hier tot aan het station
Migros kent gelukkig enkel vaste lonen, ook de managers hebben geen variabele lonen. Als ik morgen een advertentie plaats ‘CEO gezocht, salaris minder dan één miljoen Zwitserse frank’ staat er een file van hier tot aan het station. Men moet niet geloven dat men drie, vier of vijf miljoen moet geven voor een goede, wat de banken ons wijsmaken.
Als een manager slecht presteert, krijgt hij te horen dat het beter moet of dat er anders wordt ingegrepen, zelfs dat hij moet opstappen. In tegenstelling tot wat sommigen beweren, nemen wij ook wel eens afscheid van een manager.
Maar onze managers zitten niet op een schopstoel zoals trainers in het voetbal. Ook al winnen ze titel en beker, enkele maanden later zijn een paar verliesmatchen voldoende om ze te ontslaan. Dat is dramatisch.
En diezelfde ziekte is komen overwaaien naar de CEO’s, en is nu beland bij de distributie. Bij Carrefour zijn ze aan hun vierde CEO sinds ik hier in Zurich op deze stoel zit, in tien jaar tijd dus. Dat is hels. En waarom? Omdat men van die bedrijveni een rentabiliteit van meer dan tien procent verwacht, dat is ongezond. Men geeft hen onhaalbare doelstellingen en voorziet premies als ze toch worden gehaald, maar die gaan in tegen wat moreel verdedigbaar is en tegen de bedrijfsbelangen op middellange termijn, dat vervalst hun gedrag. Als coöperatiei zullen wij dit nooit doen.
Kiezen voor coöperatiesi kan veel voordelen opleveren
Over het model dan. Volgens mij biedt de coöperatieve organisatie veel kansen om voordeel op te leveren voor de economiei,. Dat zou bij ons bijvoorbeeld kunnen in de telecommunicatiesector, wat nu overheidsbedrijven zijn. In landen zoals Frankrijk maakt men er een tegenstelling van, ofwel is het een kapitalistisch bedrijf, ofwel nationaliseert men. Maar ook nationaliseren is een ramp.
De ontsporingen van het kapitalisme hebben altijd te maken met onethisch gedrag
Ik ben een kapitalist, maar dan wel een sociale kapitalist. Dat biedt het voordeel dat je een onderneming opzet die zelf haar verantwoordelijkheid moet nemen om rendabel te zijn zonder te profiteren van de staat.
Neem als voorbeeld onze Migros bank. Die heeft de crisis prima doorstaan en doet het goed omdat ze een klassieke bank is ten dienste van de burger: ze zamelt spaargeld in, geeft hypotheekleningen, leent geldi aan bedrijveni die het nodig hebben. Maar ze is er niet om toxische financiële producten uit te vinden en te verkopen. De ontsporingen van het kapitalisme hebben altijd te maken met onethisch gedrag. Als verdediger van de vrije markteconomie ben ik hevig kwaad op al diegenen die deze ziekelijke excessen hebben begaan.
Bankmanagers gebruiken gangsterpraktijken om toch maar bonussen te krijgen
Niet te geloven wat bankmanagers aanrichten om toch maar bonussen te krijgen; en waarover gaat dat dan, over gangsterpraktijken die niets met hun kerntaken te maken hebben, want om met spaargeld waarop men één procent intrest geeft een bankrendement te halen van twaalf procent moet je enorme risico’s opzoeken en groei ten koste van alles nastreven. Het gedrag van de bankiers enerveert me ontzettend.
De kans op ontsporingen vanwege de managers verklein je enorm in een coöperatiei omdat men geen onhaalbare doelstellingen vastlegt.
Heeft Migros dan nooit managers die in de verleiding komen om zich ook aan dergelijke excessen te wagen?
Ik zou zeggen, ja en neen… en eigenlijk is het neen. Veronderstel heel even dat we de kans zouden krijgen om zaken te doen in Chinai, dat de Chinese eerste minister zou zeggen, jullie zijn de communisten van het kapitalisme, kom bij ons, en dat we een efficiënt zakelijk model ontwikkelen dat veel winst oplevert.
Maar waarom zouden we dat doen? Het levert niets op voor onze coöperanten, draagt niets bij aan ons bedrijf en houdt zelfs risico’s in, het verzekert niet onze duurzaamheidi en versterkt ons niet. Het zou enkel draaien om geldi te verdienen voor het geldi.
Punt voor punt beschermen coöperatiesi tegen de excessen van het kapitalisme, en ze bieden een alternatief voor nationalisaties
Ik blijf wat met een vraag zitten. Om meer dan één reden zijn de coöperatieve bedrijveni te verkiezen boven de huidige privégrootbanken, de Carrefours en andere. Er zijn trouwens wel meer grote succesvolle coöperatiesi, denk aan Mondragon in Spanje. Maar kan dat model, het sociale kapitalisme zoals u zegt, in het offensief gaan in andere landen? Want in België bijvoorbeeld zijn vakbondeni en mutualiteiten dan wel vrij sterk, maar de coöperatieve economische activiteit is stevig in elkaar gezakt. Is terugkeren mogelijk?
Veel traditionele coöperatiesi zijn ten onder gegaan omdat hun socialistische of syndicalistische basis de ondernemingsgeest heeft gedood. Onder het mom van egalitair te zijn, van weduwen en wezen te willen beschermen, beschermen ze de onbekwamen en de profiteurs en zo maken ze de coöperatiei kapot. Zo heb ik Coop Oostenrijk ten onder zien gaan.
Toch is een terugkeer van de coöperatiesi zeker nodig en mogelijk. Want punt voor punt geven ze een bescherming, zelfs een kogelvrij vest, tegen de excessen van het kapitalisme. En ze bieden een zacht en beter alternatief voor nationalisaties van bedrijveni.
De ondernemingsgeest van de medewerkers is doorslaggevend.
Maar men moet goed nadenken over hoe men het doet. De nieuwe coöperatiesi moeten wel de kwaliteit van het ondernemerschap weten te incorporeren en een manier vinden om te vermijden dat ze aanvetten en log worden. Finaal zijn het echter niet de coöperatiesi maar wel de mensen daarbinnen die met oplossingen komen. Alleen moeten zij over de aangepaste structuren kunnen beschikken.
Migros zal een efficiënt bedrijf blijven zolang alle medewerkers, van hoog tot laag, zich ondernemer voelen, geen slaaf van voorschriften en werkwijzen waarover enkel de chefs zouden mogen nadenken. Alle werknemersi hebben het recht om na te denken, en om te handelen en initiatieven te nemen in het belang van de onderneming. Die ondernemingsgeest is doorslaggevend.
Deze artikelreeks kwam tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd? Dan kan Palai misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Palai vzw – Leuven. Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel?Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Palai nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
Waar en in welke omstandigheden worden onze kleren gemaakt? Dat is de vraag die de Schone Kleren Campagne zich stelt. De kledingindustrie is een schoolvoorbeeld van de globalisering. Onze kleren zijn echte wereldproducten: gemaakt aan de ene kant en gekocht aan de andere kant van de wereld. De toegenomen concurrentie heeft echter geen gunstig effect op de arbeidsomstandigheden. Lage lonen, lange werkuren, onderdrukking van vakbonden, slechte verlichting en verluchting… zijn schering en inslag. Sociale spelregels worden niet gerespecteerd. Op de vrije markt zijn multinationals de sterspelers en lijkt de overheid buitenspel te staan. De belangen van miljoenen kledingarbeidsters staan op het spel. De Schone Kleren Campagne ziet een actieve rol voor de consument want koopkracht is macht. Ze wil met consumentenacties bijdragen tot de verbetering van de arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie. Ze wil op een positieve manier actie voeren en wil geen boycot van één merk of keten. Vanzelfsprekend moet zo’n actie internationaal zijn. Ze begon in Nederland en wordt nu ook gevoerd in België, Frankrijk, Duitsland, Engeland, Italië, Oostenrijk, Spanje, Zweden en Zwitserland. In Vlaanderen hebben eind 1995 een vijfentwintigtal organisaties een Schone Kleren platform gevormd. Het gaat om vakbewegingen, derdewereldorganisaties, socio-culturele organisaties, jeugdorganisaties en consumentenorganisaties. Wereldsolidariteit heeft de taak van secretariaat en coördinator op zich genomen. De campagne vraagt vooreerst aan consumenten om stil te staan bij ons aankoopgedrag. De kledingverkopende bedrijven worden opgeroepen om aan leveranciers even hoge eisen te stellen inzake arbeidsomstandigheden als inzake kwaliteit en leveringsvoorwaarden. Er wordt hen gevraagd om een gedragscode te ondertekenen. Ook van de kledingproducerende bedrijven in Vlaanderen vraagt de campagne dat zij de internationale naleven en laten controleren. Dit geldt zowel voor hun productie hier als die in uitbesteding in het buitenland. Ten derde vraagt de campagne aan politici een regel -en wetgeving te ontwikkelen die kan bijdragen tot de toepassing van de arbeidsnormen van de Internationale Arbeidsorganisatie. Ten vierde wil de campagne samenwerken met partners van vakbonden en (vrouwen)organisaties in het Zuiden en hen ondersteunen.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Als internationale handel draait om de uitwisseling van goederen of diensten die op een ecologisch duurzame wijze tot stand komen, in sociaal verantwoorde omstandigheden en waarbij de producent een prijs gegarandeerd krijgt waar fatsoenlijk van te leven valt (die een leefbaar inkomen oplevert), dan spreekt men van eerlijke handel of fair trade. Die steunt dus zowel op een ecologische, een sociale als een economische pijler.
Als internationale handel draait om de uitwisseling van goederen of diensten die op een ecologisch duurzame wijze tot stand komen, in sociaal verantwoorde omstandigheden en waarbij de producent een prijs gegarandeerd krijgt waar fatsoenlijk van te leven valt (die een leefbaar inkomen oplevert), dan spreekt men van eerlijke handel of fair trade. Die steunt dus zowel op een ecologische, een sociale als een economische pijler.
Als internationale handel draait om de uitwisseling van goederen of diensten die op een ecologisch duurzame wijze tot stand komen, in sociaal verantwoorde omstandigheden en waarbij de producent een prijs gegarandeerd krijgt waar fatsoenlijk van te leven valt (die een leefbaar inkomen oplevert), dan spreekt men van eerlijke handel of fair trade. Die steunt dus zowel op een ecologische, een sociale als een economische pijler.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Als internationale handel draait om de uitwisseling van goederen of diensten die op een ecologisch duurzame wijze tot stand komen, in sociaal verantwoorde omstandigheden en waarbij de producent een prijs gegarandeerd krijgt waar fatsoenlijk van te leven valt (die een leefbaar inkomen oplevert), dan spreekt men van eerlijke handel of fair trade. Die steunt dus zowel op een ecologische, een sociale als een economische pijler.
Uiterst ambigu en onbevredigend stapelbegrip, net als het begrip ontwikkeling zelf, wil zowat alles omvatten en zegt eigenlijk niets. Die onduidelijkheid verbergt dat het feitelijk om een light versie gaat van onze huidige economie die hier en daar wat bijschaving nodig zou hebben. Terwijl echte duurzaamheid drastische en structurele veranderingen impliceert, ja zelfs het ontwikkelen van een heel andere economie.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Als een bedrijf financiële winst maakt, kan die (deels) worden gebruikt om de aandeelhouders te vergoeden voor het geld dat ze ter beschikking stellen. De winst die wordt uitbetaald wordt gedeeld door alle aandelen. Dat bedrag is dan het dividend per aandeel.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Is naast arbeid, grondstoffen en kennis één van de middelen die ons helpt om welvaart te scheppen. Kapitaal kan variëren van grond tot zware industriële infrastructuur tot ruime financiële middelen. Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Is naast arbeid, grondstoffen en kennis één van de middelen die ons helpt om welvaart te scheppen. Kapitaal kan variëren van grond tot zware industriële infrastructuur tot ruime financiële middelen. Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
voor velen een vanzelfsprekend goede zaak want perfecte concurrentie op een volledig vrije markt bevordert economische efficiëntie en leidt tot lagere prijzen. Die ideale mededinging is echter bedreigd wanneer er maar één (monopolie) of enkele (oligopolie) aanbieders zijn, door prijsafspraken of door fusies tussen concurrenten. Velen vrezen dat in een steeds vrijere wereldmarkt onbegrensde concurrentie ons zuur zal opbreken als ze niet samen gaat met afdwingbare mondiale sociale en milieunormen. Anders leidt die concurrentie tot slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, sociale achteruitgang, afbraak van de welvaartsstaat, milieuverloedering en ondermijning van de democratie. In arme landen zoals Bangladesh, India en Sri Lanka zijn door de toegenomen concurrentie de lonen in de kledingindustrie sinds het eind van vorige eeuw zelfs gedaald. Werkweken van zeventig uur zijn geen uitzondering en talrijk zijn de inbreuken tegen de vakbondsvrijheid. Nog altijd is er kinder- en dwangarbeid. De druk die van de economische globalisering uitgaat vernietigt werkgelegenheid in het formele circuit om die te vervangen door niet-gereglementeerd thuiswerk en productie in illegale ateliers. Natuurlijk is dat werk slechter betaald, zijn contracten ver te zoeken en is er geen sprake van sociale bescherming of controle op veiligheid en gezondheid.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Uiterst ambigu en onbevredigend stapelbegrip, net als het begrip ontwikkeling zelf, wil zowat alles omvatten en zegt eigenlijk niets. Die onduidelijkheid verbergt dat het feitelijk om een light versie gaat van onze huidige economie die hier en daar wat bijschaving nodig zou hebben. Terwijl echte duurzaamheid drastische en structurele veranderingen impliceert, ja zelfs het ontwikkelen van een heel andere economie.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Uiterst ambigu en onbevredigend stapelbegrip, net als het begrip ontwikkeling zelf, wil zowat alles omvatten en zegt eigenlijk niets. Die onduidelijkheid verbergt dat het feitelijk om een light versie gaat van onze huidige economie die hier en daar wat bijschaving nodig zou hebben. Terwijl echte duurzaamheid drastische en structurele veranderingen impliceert, ja zelfs het ontwikkelen van een heel andere economie.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
zie maatschappelijk verantwoord ondernemen
voor velen een vanzelfsprekend goede zaak want perfecte concurrentie op een volledig vrije markt bevordert economische efficiëntie en leidt tot lagere prijzen. Die ideale mededinging is echter bedreigd wanneer er maar één (monopolie) of enkele (oligopolie) aanbieders zijn, door prijsafspraken of door fusies tussen concurrenten. Velen vrezen dat in een steeds vrijere wereldmarkt onbegrensde concurrentie ons zuur zal opbreken als ze niet samen gaat met afdwingbare mondiale sociale en milieunormen. Anders leidt die concurrentie tot slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, sociale achteruitgang, afbraak van de welvaartsstaat, milieuverloedering en ondermijning van de democratie. In arme landen zoals Bangladesh, India en Sri Lanka zijn door de toegenomen concurrentie de lonen in de kledingindustrie sinds het eind van vorige eeuw zelfs gedaald. Werkweken van zeventig uur zijn geen uitzondering en talrijk zijn de inbreuken tegen de vakbondsvrijheid. Nog altijd is er kinder- en dwangarbeid. De druk die van de economische globalisering uitgaat vernietigt werkgelegenheid in het formele circuit om die te vervangen door niet-gereglementeerd thuiswerk en productie in illegale ateliers. Natuurlijk is dat werk slechter betaald, zijn contracten ver te zoeken en is er geen sprake van sociale bescherming of controle op veiligheid en gezondheid.
voor velen een vanzelfsprekend goede zaak want perfecte concurrentie op een volledig vrije markt bevordert economische efficiëntie en leidt tot lagere prijzen. Die ideale mededinging is echter bedreigd wanneer er maar één (monopolie) of enkele (oligopolie) aanbieders zijn, door prijsafspraken of door fusies tussen concurrenten. Velen vrezen dat in een steeds vrijere wereldmarkt onbegrensde concurrentie ons zuur zal opbreken als ze niet samen gaat met afdwingbare mondiale sociale en milieunormen. Anders leidt die concurrentie tot slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, sociale achteruitgang, afbraak van de welvaartsstaat, milieuverloedering en ondermijning van de democratie. In arme landen zoals Bangladesh, India en Sri Lanka zijn door de toegenomen concurrentie de lonen in de kledingindustrie sinds het eind van vorige eeuw zelfs gedaald. Werkweken van zeventig uur zijn geen uitzondering en talrijk zijn de inbreuken tegen de vakbondsvrijheid. Nog altijd is er kinder- en dwangarbeid. De druk die van de economische globalisering uitgaat vernietigt werkgelegenheid in het formele circuit om die te vervangen door niet-gereglementeerd thuiswerk en productie in illegale ateliers. Natuurlijk is dat werk slechter betaald, zijn contracten ver te zoeken en is er geen sprake van sociale bescherming of controle op veiligheid en gezondheid.
voor velen een vanzelfsprekend goede zaak want perfecte concurrentie op een volledig vrije markt bevordert economische efficiëntie en leidt tot lagere prijzen. Die ideale mededinging is echter bedreigd wanneer er maar één (monopolie) of enkele (oligopolie) aanbieders zijn, door prijsafspraken of door fusies tussen concurrenten. Velen vrezen dat in een steeds vrijere wereldmarkt onbegrensde concurrentie ons zuur zal opbreken als ze niet samen gaat met afdwingbare mondiale sociale en milieunormen. Anders leidt die concurrentie tot slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, sociale achteruitgang, afbraak van de welvaartsstaat, milieuverloedering en ondermijning van de democratie. In arme landen zoals Bangladesh, India en Sri Lanka zijn door de toegenomen concurrentie de lonen in de kledingindustrie sinds het eind van vorige eeuw zelfs gedaald. Werkweken van zeventig uur zijn geen uitzondering en talrijk zijn de inbreuken tegen de vakbondsvrijheid. Nog altijd is er kinder- en dwangarbeid. De druk die van de economische globalisering uitgaat vernietigt werkgelegenheid in het formele circuit om die te vervangen door niet-gereglementeerd thuiswerk en productie in illegale ateliers. Natuurlijk is dat werk slechter betaald, zijn contracten ver te zoeken en is er geen sprake van sociale bescherming of controle op veiligheid en gezondheid.
voor velen een vanzelfsprekend goede zaak want perfecte concurrentie op een volledig vrije markt bevordert economische efficiëntie en leidt tot lagere prijzen. Die ideale mededinging is echter bedreigd wanneer er maar één (monopolie) of enkele (oligopolie) aanbieders zijn, door prijsafspraken of door fusies tussen concurrenten. Velen vrezen dat in een steeds vrijere wereldmarkt onbegrensde concurrentie ons zuur zal opbreken als ze niet samen gaat met afdwingbare mondiale sociale en milieunormen. Anders leidt die concurrentie tot slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, sociale achteruitgang, afbraak van de welvaartsstaat, milieuverloedering en ondermijning van de democratie. In arme landen zoals Bangladesh, India en Sri Lanka zijn door de toegenomen concurrentie de lonen in de kledingindustrie sinds het eind van vorige eeuw zelfs gedaald. Werkweken van zeventig uur zijn geen uitzondering en talrijk zijn de inbreuken tegen de vakbondsvrijheid. Nog altijd is er kinder- en dwangarbeid. De druk die van de economische globalisering uitgaat vernietigt werkgelegenheid in het formele circuit om die te vervangen door niet-gereglementeerd thuiswerk en productie in illegale ateliers. Natuurlijk is dat werk slechter betaald, zijn contracten ver te zoeken en is er geen sprake van sociale bescherming of controle op veiligheid en gezondheid.
voor velen een vanzelfsprekend goede zaak want perfecte concurrentie op een volledig vrije markt bevordert economische efficiëntie en leidt tot lagere prijzen. Die ideale mededinging is echter bedreigd wanneer er maar één (monopolie) of enkele (oligopolie) aanbieders zijn, door prijsafspraken of door fusies tussen concurrenten. Velen vrezen dat in een steeds vrijere wereldmarkt onbegrensde concurrentie ons zuur zal opbreken als ze niet samen gaat met afdwingbare mondiale sociale en milieunormen. Anders leidt die concurrentie tot slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, sociale achteruitgang, afbraak van de welvaartsstaat, milieuverloedering en ondermijning van de democratie. In arme landen zoals Bangladesh, India en Sri Lanka zijn door de toegenomen concurrentie de lonen in de kledingindustrie sinds het eind van vorige eeuw zelfs gedaald. Werkweken van zeventig uur zijn geen uitzondering en talrijk zijn de inbreuken tegen de vakbondsvrijheid. Nog altijd is er kinder- en dwangarbeid. De druk die van de economische globalisering uitgaat vernietigt werkgelegenheid in het formele circuit om die te vervangen door niet-gereglementeerd thuiswerk en productie in illegale ateliers. Natuurlijk is dat werk slechter betaald, zijn contracten ver te zoeken en is er geen sprake van sociale bescherming of controle op veiligheid en gezondheid.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Verzamelterm voor zowel fossiele brandstoffen (olie, gas), andere delfstoffen (ertsen) als voor wat veld of bos opleveren (katoen, hout, rubber). Probleem is dat de delfstoffen eens op zullen geraken en we ze dus best hergebruiken. Extra vervelend is de verbranding van fossiele brandstoffen die sneller nog dan de uitputting ervan klimaatverandering voor elkaar krijgt. Voor de hernieuwbare grondstoffen is het opletten geblazen de natuurlijke productiecapaciteit van de Aarde niet te overschrijden of uit te putten.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.