Wetenschappers serveren – naast de zes die reeds passeerden - nog drie andere planetaire grenzeni: de aantastingi van de ozonlaag in de stratosfeer, chemische verontreinigingi en een teveel aan aerosols in de atmosfeer.
Ozonprotocol is witte raaf
Al in de jaren zestig van vorige eeuw komen er zoveel chloorfluorkoolwaterstoffen of cfk’s in de lucht dat ze de beschermende ozonlaag aantasten. Die laag rond de aardei bevindt zich op pakweg vijftien tot vijftig kilometer hoogte en beschermt de levensvormen op aardei tegen schadelijke ultraviolette straling. De onrust over ozon stijgt sterk sinds vanaf 1979 elk jaar opnieuw een gat in de ozonlaag boven de Zuidpool wordt vastgesteld. In feite is het geen echt gat maar een zone waar de ozonconcentratie drastisch is verminderd, een zone die dikwijls zo groot is als West-Europa.
Met de ozonlaag gaat het de goede richting uit sinds in september 1987 beslist werd tot het protocol van Montreal. Dat leidde tot het indijken en bannen van cfk’s. Dat protocol is als goed werkend milieuakkoord een witte raaf.
Afbeelding
De PALA website en nieuwsbrief zijn gratis. Maar iedereen weet dat het zonder middelen niet kan. Liever dan te werken met subsidies, rekenen we op al wie Pala leest. Zo kunnen we ons ongebonden concentreren op de inhoud.
Uw steun - maandelijks, jaarlijks of éénmalig - is welkom op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw - 3001 Leuven met vermelding 'Steun Pala'. Alvast dank.
Of misschien wil u wel vaste steungever worden? Abonnees die zich engageren voor bv. 2 of 5 euro steun per maand geven Pala de rust van stabiele inkomsten die de vaste uitgaven voor website en nieuwsbrief dekken.
80.000 tot zelfs 100.000 chemische stoffen maken vastleggen grens moeilijk
De chemische verontreinigingi door onder andere toxische stoffen, plastics, hormoonverstorende stoffen, zware metalen en radioactieve besmetting kan eveneens te hoog oplopen. Die verontreinigingi blijft wellicht niet zonder gevolgen voor mensen en andere levende wezens. En ze kan invloed uitoefenen op de biodiversiteiti.
Bedenk echter dat er maar liefst 80.000 tot zelfs 100.000 chemische stoffen voorhanden zijn in de wereld. Het is aartsmoeilijk al hun effecten, en zeker hun gecombineerde effecten, in kaart te krijgen.
Hoe een planetaire grens bepalen voor chemische verontreinigingi, blijft voorwerp van discussie. Voorlopig is die grens er nog niet. Mogelijk zal die ook subgrenzen moeten bevatten.
_____________________
Toevoeging 22-1-22 | Begin 2022 publiceren 14 wetenschappers hun conclusie dat ook die planetaire grens is overschreden: de mensheid bevindt zich niet langer op veilig terrein midden de door haar veroorzaakte stortvloed van ‘nieuwe entiteiten’ (wat de nieuwe benaming is van die grens en ook de chemische verontreinigingi omvat). Lees meer in het Pala artikel daarover
_____________________
Nog geen aerosolgrens
Een laatste nog vast te leggen planetaire grens is de concentratie van aerosoldeeltjes in de atmosfeer. Die concentratie is verdubbeld ten opzichte van de voorindustriële periode. Dat kan het klimaat gevaarlijk beïnvloeden en problemen opleveren voor de gezondheid van de mens.
Op dit ogenblik kunnen wetenschappers die complexe problematiek, net als die van de chemische verontreinigingi, onvoldoende sterk ontrafelen om een aerosolgrens te bepalen waarboven er onaanvaardbare effecten optreden.
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd? Dan kan Palai misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Palai vzw – Leuven. Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel?Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Palai nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
Woord in de kijker: millennium (ontwikkelings)doelstellingen
Op hun Millennium Top in september 2000 nemen de wereldleiders de Millenniumverklaring aan. Zij verbinden hun landen ertoe zich in te zetten voor acht concrete Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen die moeten gerealiseerd zijn in 2015.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Na de uitleg vindt u overzicht met linksnaar artikels over planetaire grenzenRespecteren we de draagkracht van ons belangrijkste systeem Aarde? De jongste jaren luidt de vraag steeds meer: blijven we binnen de planetaire grenzen? Dat concept introduceerden Johan Rockström en zevenentwintig andere gerenommeerde wetenschappers in 2009. (1)
Na de uitleg vindt u overzicht met linksnaar artikels over planetaire grenzenRespecteren we de draagkracht van ons belangrijkste systeem Aarde? De jongste jaren luidt de vraag steeds meer: blijven we binnen de planetaire grenzen? Dat concept introduceerden Johan Rockström en zevenentwintig andere gerenommeerde wetenschappers in 2009. (1)
Aantasting slaat op het wijzigen van ecosytemen zodat hun kwaliteit en hun biodiversiteit schade ondervindt. En dat is ook schadelijk voor de mens die b.v. aan de opwarming een minder leefbare Aarde zal overhouden.
Verontreiniging of vervuiling zadelt het milieu op met een verhoogde concentratie van stoffen die schadelijk is voor mens en natuur.Denk maar aan de bijna klassieke water-, lucht- of bodemverontreiniging.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Verontreiniging of vervuiling zadelt het milieu op met een verhoogde concentratie van stoffen die schadelijk is voor mens en natuur.Denk maar aan de bijna klassieke water-, lucht- of bodemverontreiniging.
Verontreiniging of vervuiling zadelt het milieu op met een verhoogde concentratie van stoffen die schadelijk is voor mens en natuur.Denk maar aan de bijna klassieke water-, lucht- of bodemverontreiniging.
Dieren en planten waren nooit veilig voor de mens maar hun uitstervingsritme ligt veel hoger dan ooit, een rijkdom die wellicht voor altijd verloren gaat.
Verontreiniging of vervuiling zadelt het milieu op met een verhoogde concentratie van stoffen die schadelijk is voor mens en natuur.Denk maar aan de bijna klassieke water-, lucht- of bodemverontreiniging.
Verontreiniging of vervuiling zadelt het milieu op met een verhoogde concentratie van stoffen die schadelijk is voor mens en natuur.Denk maar aan de bijna klassieke water-, lucht- of bodemverontreiniging.
Verontreiniging of vervuiling zadelt het milieu op met een verhoogde concentratie van stoffen die schadelijk is voor mens en natuur.Denk maar aan de bijna klassieke water-, lucht- of bodemverontreiniging.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
Dirk Barrez is auteur en hoofdredacteur van Pala.be, een website/nieuwsbrief die hij startte in 2001/2003 en antwoorden zoekt voor een meer sociale, ecologische en democratische wereld. Van 1989 tot 2011 was hij VRT-tv-journalist en reportagemaker voor Panorama en Terzake. In totaal schreef hij 18 boeken.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.