Protectionisme en deglobalisering rukken verder op

In 2016 waren zowel aan Democratische als Republikeinse zijde presidentskandidaten heel kritisch voor wereldhandel. Nu neemt VS president T. zelfs het vlaggenschip van de vrijhandel i, de Wereldhandelsorganisatie i, onder schot… tegelijk groeit de kans op versnelde transitie i.

Het is goed om feiten te kennen. Veel beter nog is het om op te merken op welke dynamiek ze wijzen. Als het om onze wereld gaat, probeert Pala al lang om zo snel mogelijk in te schatten welke richting het uitgaat.

Tijdens de vorige Amerikaanse presidentsverkiezingen, begin mei en dus lang voor er van president T. sprake was, vroeg Pala zich af of er meer protectionisme op komst was: “Aan Democratische en aan Republikeinse zijde zijn er kandidaten die opvallend kritisch zijn voor wereldhandel. Zowel Sanders als ook Trump hebben laten horen dat ze niet te vinden zijn voor handelsakkoorden die leiden tot het sluiten van tienduizenden VS fabrieken en het verlies van miljoenen jobs. Daarmee is de consensus over en de vanzelfsprekendheid van meer liberalisering i ‘omdat handel toch altijd goed zou zijn voor iedereen’ doorbroken. Zo wint de mogelijkheid veld dat de Verenigde Staten een meer protectionistische koers gaan varen …”

VS-president belaagt
Wereldhandelsorganisatie

Hoeft het dan te verbazen dat drie-en-een-half jaar later vrijhandel inderdaad zwaar onder druk staat met één van die heren als president? Al meteen na zijn aantreden in 2017 trok hij de VS terug uit het Trans-Pacific Partnerschip handelsakkoord van landen rond de Stille Oceaan. Ook de besprekingen met de Europese Unie i over het Transatlantic Trade and Investment Partnership boorde hij de grond in. TTIP kwam er nooit, niet door de actie van tal van opposanten maar door die van president T., een toch zeer merkwaardige ‘bondgenoot’.

Nu heeft diezelfde president T. ook het mondiale instituut inzake vrijhandel te pakken. De Wereldhandelsorganisatie, want daarover gaat het, kan voortaan geen hoogste beroep meer uitspreken in handelsgeschillen tussen landen. Hoe dat komt? De Verenigde Staten verhinderden dat er nieuwe rechters benoemd geraakten ter vervanging van wie op pensioen ging.

En zo ziet de wereld er snel heel anders uit dan de elites in vele rijke landen en in de EU i, met hun ongeremde globaliseringsdrang zonder voldoende sociaal en ecologisch tegenwicht, konden voorstellen. Zij hebben altijd oogkleppen opgezet voor de fenomenen van opkomend protectionisme en nationalisme.

Een kans voor transitie?

Bij de start van het T. presidentschap liet Pala volgende overweging horen:

“Verplicht de komst van Trump dan niet tot het laten weerklinken van echte alternatieven, tussen of naast een warrig America First Trumpisme en een ongeremde globaliseringsdrang die ons nog maar kort geleden in de grootste financiële en economische crisis stortte in bijna tachtig jaar, geen oplossing kent voor de zware ecologische uitdagingen en geen benul of ambitie heeft om de hele wereld naar een ‘welvaartsstaat voor de 21ste eeuw’ te leiden - anders dus en vooral beter.

Is de komst van Trump geen window of opportunity, een unieke kans voor samenlevingen met visie en verantwoordelijkheidszin om versneld een sociaalecologische en democratische economie i uit te bouwen, een antwoord op de onverantwoordelijkheid van zowel neoliberale globalisering i als Trumpisme?”

Veel te laat is er dan toch eindelijk het voorstel van een Green Deal i van de EU. Het is verleidelijk om die te zien als het antwoord dat we al lang nodig hebben. Maar het is afwachten of de Europese Unie echt weg zal weten met de vele uitdagingen van een echte duurzaamheidstransitie, een coherente en volledige omschakeling van onze huidige economie en samenleving in al haar systemen: energie i, water, voedsel i, mobiliteit, geld i, werk i, inkomen, wonen, onderwijs, democratie i, reizen, informatie, biodiversiteit i, veiligheid i, kennis, fiscaliteit, gezondheidsvoorzieningen, sociale zekerheid i, cultuur i…

De kans is in elk geval reëel dat we in een betere dynamiek terechtkomen. En de commissie lijkt in elk geval veel beter de te volgen wegen te kennen en te willen kennen dan nogal wat regeringen.

Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala.be en auteur van 11 politieke dwaasheden. 50 jaar schuldig verzuim van onze politici en TRANSITIE. Onze welvaart van morgen 

Bronnen
Vrijhandel of protectionisme? Debat haalt VS presidentsverkiezingen | Pala 9-5-2016
Scherpstellen - de unieke kans van Trumpisme? | Pala 26-1-2017
 

Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be

Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier