Van waterpas naar waterplas. Hoe droogte aanpakken?

Droogte dreigt dé plaag te worden voor de Europese landbouw i. De voorbije dertig jaar worden de droogteperiodes intenser en veelvuldiger. Het is duidelijk dat de klimaatverandering i en de toenemende bevolking i steeds nadrukkelijker gaan wegen op de watervoorziening. De Commissie heeft berekend dat droogte de Unie in die periode 100 miljard euro heeft gekost, dat is volle twee derde van de Europese begroting. Waterschaarste heeft in zomer 2017 alleen al de Italiaanse landbouwsector 2 miljard gekost.

De EU i beseft dat dringend ingrijpen nodig is, zowel wat de waterkwaliteit als de watervoorziening betreft. Het Europees Parlement heeft nu twee rapporten goedgekeurd, dat van Simona Bonafe (S&D) over de recyclage van afvalwater voor irrigatiedoeleinden, en dat van haar fractiegenote Jytte Guteland over het duurzaam gebruik van pesticiden. Dat laatste vult het pesticidenrapport van Bart Staes (Groen) aan dat in januari brede instemming kreeg. Toch was Bart Staes nogal verwonderd: “Teksten en voorstellen uit mijn rapport die enkele weken geleden twee derde en nog ruimere meerderheden haalden kregen nu een veel krappere uitslag. Het bewijst dat de scheikundige lobby op hoger toerental werkt. De liberale ALDE en de centrumrechtse EVP hebben bovendien het geïntegreerd pesticidebeheer afgezwakt. Ik ben wel blij dat concrete suggesties die ik deed nu wel opgenomen zijn in de tekst, zoals een verbod op het gebruik van die middelen op openbare plaatsen, bij ziekenhuizen of op speelpleinen, in woonkernen van landelijke gebieden”.

Hilde Vautmans (ALDE) relativeert te strenge verboden. “We moeten toch alternatieven kunnen bieden aan onze boeren en fruittelers. Ze gebruiken niet zomaar sproeimiddelen. Ze willen ziektes tegenhouden. Duurzaam gebruik betekent vooral dat we naar precisielandbouw toewerken. Gebruik van de nieuwste technologieën waardoor zo weinig mogelijk sproeistof verloren gaat is financieel en biologisch voordelig. De actieplannen die de richtlijn van 2009 oplegde zijn door de lidstaten schromelijk genegeerd. Alleen België staat aan de kop met goed meetbare objectieven. Wij hebben echt een 'Round-Up' gemaakt van alle gevaarlijke middelen”.

Pesticiden en glyfosaten vergiftigen niettemin ook de bodem, en de vraag is in hoeverre stedelijk afvalwater na zuivering ook geen bijkomende vervuilde onderdelen blijft bevatten. De bedoeling is verstandig: zo min mogelijk de grondlagen van water en de reserves aan drinkwater aanboren. Maar dat verbruik vertoont geen neiging tot vermindering. In 2017 werd 6.600 kubieke kilometer (6,6 biljoen m³) water verbruikt. Amper een zesde, 1,1 biljoen m³, is aan recyclage toe. Tegen 2050 stijgt het verbruik tot 8.700 km³, tegen het eind van de eeuw 12.000 km³. Het komt er dus op aan in te zetten op de opvang van hemelwater en op grondige recyclage. Staes ziet dat breed: “Europa gaat zo'n 700 miljoen euro investeren om tot 50 procent van het afvalwater optimaal te zuiveren en te hergebruiken voor bevloeiing. We moeten ook denken aan ontzilting van zeewater. Dat gebeurt al op de Canarische en andere zuidelijke eilanden, die er hun drinkwater uithalen. Andere gebieden, zoals Malta, hebben een traditie van wateropvang in dakkuipen”.

Het gaat wel degelijk om een verordening. Die wordt onmiddellijk van kracht, maar er is nog een triloog nodig, de Raad van regeringsleiders heeft nog geen standpunt geformuleerd. Dat verwacht Staes voor maart. Dan kan de triloog na de Europese verkiezingen van mei nog worden afgehandeld met de uittredende Commissie. Het Parlement moet gewoon de draad opnemen in juli of september om de zaak af te ronden. Na die verkiezingen dient ook de pesticidenregeling van 2009 opnieuw open voor herziening verklaard. Het is goed dat zuivering en gifbestrijding tegelijk aangepakt worden. “Dat is eigen aan de kringloopeconomie”, knikt Vautmans. “We moeten strikte voorwaarden koppelen aan onze besluiten. Alle schade voor mens, dier en plant moet er onverbiddelijk uit”.

Het zal wel even drummen blijven, want de scheikundige industrie moet ten laatste eind dit jaar een nieuwe aanvraag indienen om vanaf 2021 nog vijf jaar glyfosaten te mogen vermarkten. De controle is deze week danig aangescherpt. De industrie kan niet langer zelf kiezen waar haar producten getest worden. Er is een akkoord bereikt om dat voortaan onafhankelijk van de bedrijven i zelf te doen. Wellicht komt er een samenspel tussen de vier landen die over voldoende know how beschikken om die testen onafhankelijk en grondig te doen: Frankrijk, Nederland, Duitsland en Groot-Brittannië.

Nog belangrijker is de gewaarborgde openheid van informatie. Er komt een register voor elke pesticide waarvoor een aanvraag wordt ingediend. Alle studies moeten hun bron van herkomst opgeven, en zijn voor iedereen raadpleegbaar. Onafhankelijke controleerbaarheid in plaats van belangenvermenging kan de algemene voedselwetgeving alleen maar ten goede komen. De Europese Commissie zelf krijgt nog vijf jaar om bijkomende methodes te bedenken om de watervoorziening robuuster te maken. Het rapport Bonafe werd goedgekeurd met 588 stemmen tegen 23.

Lukas De Vos

Bronnen
Report on the proposal for a regulation of the European Parliament and of the Council on minimum requirements for water reuse
Report on the implementation of Directive 2009/128/EC on the sustainable use of pesticide

Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be

Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier