In landen als België en Frankrijk is het gebruik van geneesmiddelen enorm hoog, onrustwekkend hoog zelfs. Het is niet eens een gekke invalshoek om al te veel apotheken en artsen – hoe nuttig in principe ook voor de volksgezondheid – ook te zien als gelegaliseerde drugsdealers. Voortdurend is het er een komen en gaan, een onophoudelijke stroom van mensen die zich mateloos bevoorraden met pijnstillers, slaappillen, antidepressiva, cholesterolverlagers, antibiotica en ga zo maar door.
Die handel in geneesmiddelen zorgt voor een zakencijfer om van te duizelen. De farmaceutische industrie met haar miljardenomzetten weet daar alles van. Want de grootste spelers die het verbruik van medicamenten met alle middelen aanjagen, meteen ook de fundamentele verantwoordelijken daarvoor, zijn de farmaceutische multinationals.
Nauwgezet houden de farmareuzen in het oog wie wat waar voorschrijft. En ze aarzelen niet om alle marketingtrucs uit de kast te halen om de verkoop te stimuleren. Quentin Ravelli beschrijft dat ‘mooi’ in een recente bijdrage in Le Monde Diplomatique: als een geneesmiddel van Sanofi dat is bedoeld voor de huid, veel meer kan opleveren als het ook geheroriënteerd wordt naar behandeling van longaandoeningen, dan doen de marketeers hun werk… met opperbeste verkoopsresultaten.
Moordende handel in geneesmiddelen
Of de volksgezondheid er bij wint? Niet noodzakelijk en vaak niet, maar dat is geen zorg voor de industrie. Dramatisch is de massale overconsumptie van antibiotica die leidt tot resistente bacteriën waar finaal niets meer tegen helpt. Nu al, zo laat Le Monde Diplomatique optekenen, veroorzaken ze in de Verenigde Staten jaarlijks meer doden dan er mensen sterven aan aids en moorden samen.
We weten het al decennia lang, in eigen land houdt professsor Herman Goossens niet op te waarschuwen, terecht. We kennen zelfs al langer dan een eeuw het loerende gevaar van resistentie, en toch tolereren we dat de industrie het algemeen belang onderuit haalt. Toch staan we toe dat farmaceutische bedrijven, in de woorden van Ravelli, de handelswaarde van geneesmiddelen voortdurend laten winnen van de gebruikswaarde.
Bij zulke grote dreiging past de vraag: moeten samenlevingen niet dringend de controle veroveren over de wereld van de geneesmiddelen? In het belang van de volksgezondheid, van wie ziek is, en van dokters en alle anderen die beroepshalve betrokken zijn bij genezen en verzorgen?
Dirk Barrez
Bron: Quentin Ravelli, Les dessous de l’industrie pharmaceutique, in Le Monde Diplomatique Janvier 2015.
De auteur schreef het boek La stratégie de la bacterie. Une enquête au cœur de l’industrie pharmaceutique.