Uitdagingen van verstedelijking en armoedebestrijding op ACP-conferentie in Nairobi
dinsdag, 16 juni 2009 - 10:47
Nu meer dan de helft van de wereldbevolking in steden woont, de wereldwijde crisis de armste bevolkingsgroepen nog harder raakt en de gevolgen van de klimaatwijziging zich ook laat voelen in de kwetsbare en overbevolkte grootsteden is het moment aangebroken om extra aandacht te besteden aan de situatie van de bevolkingi in de sloppenwijken.
Vorige week kwamen meer dan 200 deelnemers samen in de Keniaanse hoofdstad Nairobi voor de eerste gezamenlijke conferentie van de 79 ACP-landen (ex-kolonies van EUi-landen uit Afrikai, het Caribische gebied en de Pacific) over verstedelijking en armoedebestrijding. De conferentie werd mede mogelijk gemaakt door het VN-programma over menselijke nederzettingen Habitat, de Europese Commissie en het secretariaat van de ACP-landen.
De verslechterende levensomstandigheden van de miljoenen die dagelijks moeten zien te overleven in sloppenwijken dreigen de inspanningen teniet te doen die al werden geleverd om de VN-Millenniumdoelstellingen te halen. Door de financiële crisis dreigen bovendien speciale overheidsprogramma's op te drogen en zullen nog meer mensen worden gedwongen om hun heil te zoeken in steden. Dat is het uitgangspunt van UN-Habitat. Vorig jaar werd al het Participatory Slum Upgrading Programme gelanceerd voor de 30 armste ACP-landen. Dit programma zou nu worden uitgebreid tot alle ACP-landen.
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Anna Tibaijuka, uitvoerend directeur van UN-Habitat, zei woensdag in haar slottoespraak in Nairobi dat sloppenwijken en grootstedelijke armoedei niet zomaar gevolgen zijn van bevolkingsexplosie, demografische veranderingen of globaliseringi, maar veeleer het resultaat zijn van een falend beleid, corruptiei, onaangepaste wetgeving, kortom van een fundamenteel gebrek aan politieke wil om de zaken ten gunste van de armste bevolkingsgroepen grondig aan te pakken. Totnogtoe waren programma's voor sloppenwijken te eenzijdig gericht op huisvesting en de levering van diensten, zonder dat met de verzuchtingen en het ‘eigenaarschap' van de bewoners voldoende rekening werd gehouden. Alleen als alle betrokkenen hun stem kunnen laten horen en de politieke besluitvorming de sloppenbewoners ernstig neemt, zal er iets veranderen. De conferentie heeft een nieuw en ambitieus actieplan van 13 punten goedgekeurd waarin voor het eerst stedelijke armoedebestrijding wordt gekoppeld aan klimaatveranderingi, alternatieve energiebronnen, watervoorziening, voedselveiligheid en financiële eigenaarschap van de bewoners.
Volgens de recentste cijfers van de VN leven ten minste twee miljard mensen in stedelijke gebieden in de ontwikkelingslanden. In de ACP-landen betekent dat vooral dat mensen in sloppenwijken leven. Het percentage is het hoogste in Sub-Sahara Afrikai (62 procent), gevolgd door Zuid-Aziëi (43 procent) en Latijns-Amerika (27 procent). Het groeiritme van de Afrikaanse steden loopt bijna volledig gelijk met de aangroei van de sloppenwijken of illegale en ongeplande nederzettingen.
Ook mensenrechtenorganisatie Amnesty International koos vrijdag de beruchte sloppenwijk Kibera (Nairobi) uit voor de lancering van het nieuwe actieprogramma Demand Dignity. Amnesty wil hiermee wereldwijd aandacht vragen voor de zware schendingen van mensenrechteni door armoedei. Het Franse tijdschrift Alternatives Economiques besteedt in zijn jongste (extra) nummer La ville autrement uitgebreid aandacht aan duurzame alternatieven voor een leefbare stad, maar dan vooral in de geïndustrialiseerde wereld. (JVC)
Klik voor UN Habitat / ACP-Conferentie in Nairobi 2
Klik voor Amnesty International start nieuwe campagne Demand Dignity over sociale rechten als fundamentele mensenrechteni: The Unseen Majority: Nairobi's Two Million Slum Dwellers
Klik voor Alternatives Economiques La ville autrement (hors-serie Poche nr.39, juni 2009)
Er is ernstige kritiek op de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Anderzijds, die doelen zijn al veel beter dan de millenniumdoelen, een mondiaal bestuur is broodnodig om wereldproblemen aan te pakken en de Economische en Sociale Raad van de VN zou daarin een eersterangsrol moeten spelen.
In de jaren 1991-1995 veroorzaakt het pamflet 'De Val der Engelen' een uiterst geanimeerd debat over zin en onzin van NGO-hulp en over de opdracht van die Niet-Gouvernementele Ontwikkelingsorganisaties. Dat boek blijft zowel een referentie als relevant voor een debat dat eigenlijk nooit is opgehouden.
Volgens een recent rapport van de Congolese mensenrechtenorganisatie ASADHO neemt de Chinese firma CREC een loopje met de sociale wetgeving en fundamentele arbeidsrechten in Congo.
Hoe liggen de kaarten nu juist tussen economisch sterke en zwakke landen? De armste landen komen maar bekaaid uit de economische globalisering en internationale handel.
Woord in de kijker: Internationale Coöperatieve Alliantie
De Internationale Coöperatieve Alliantie (ICA) is de mondiale koepelorganisatie van de coöperaties. Ze is meest bekend van de zogenaamde ICA-principes.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
zie Europese Uniezie ook Europees model
Het armste continent, dat weten we allemaal. Maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is Afrika tevens het meest geglobaliseerde continent: de Afrikanen halen drie maal meer van hun povere inkomen uit internationale handel dan Europeanen of Amerikanen. Zij zijn dus veel meer ingeschakeld in de wereldeconomie dan andere continenten. Maar zij worden van de export van hun grondstoffen en landbouwgewassen niet rijker, zij verarmen er zelfs van. Dan spreken we beter van uitbuiting en niet van handel.
Armoede is in de eerste plaats een gevolg van een gebrek aan inkomen. En dat gebrek is geen natuurramp. Mensen of samenlevingen zijn arm en verdienen te weinig omdat ze niet over de middelen en mogelijkheden beschikken om welvaart te creëren, of omdat de gecreëerde welvaart onvoldoende verdeeld geraakt. En soms hebben ze de pech dat het allebei waar is, dat de weinige welvaart terecht komt bij maar heel weinig mensen. Die ongelijke inkomensverdeling heeft alles te maken met ongelijke machtsverdeling. Om meer inkomen te verwerven en dus armoede te bestrijden is het nodig dat mensen meer te zeggen krijgen, dat ze meer politieke en economische macht verwerven dus. In die strijd speelden en spelen sociale bewegingen, vooral de werknemersbewegingen, een cruciale rol. Het belang van behoorlijk vergoed werk om fatsoenlijk te kunnen leven kan bijna onmogelijk overschat worden. Vandaar dat ook het realiseren van dit recht op werk nooit teveel kan worden beklemtoond.
Globalisering of mondialisering is het proces waardoor mensen, producten, informatie, geld, grondstoffen makkelijker en sneller van de ene naar de andere plaats in de wereld kunnen worden gebracht. Daardoor is de wereld kleiner geworden en is er veel meer wederzijdse afhankelijkheid tussen landen.
Onaanvaardbare manier om rijk te worden. Het kunnen politici of ambtenaren zijn die misbruik maken van hun functie en verantwoordelijkheid; of managers van grote bedrijven die de boeken vervalsen en zich verrijken ten koste van aandeelhouders, personeel of samenleving; of financiers die fortuinen vergaren of basis van misleidende informatie of voorkennis.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
Het armste continent, dat weten we allemaal. Maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is Afrika tevens het meest geglobaliseerde continent: de Afrikanen halen drie maal meer van hun povere inkomen uit internationale handel dan Europeanen of Amerikanen. Zij zijn dus veel meer ingeschakeld in de wereldeconomie dan andere continenten. Maar zij worden van de export van hun grondstoffen en landbouwgewassen niet rijker, zij verarmen er zelfs van. Dan spreken we beter van uitbuiting en niet van handel.
veruit het meest bevolkte continent op onze Aarde en vaak het werelddeel van de toekomst genoemd waarheen snel het zwaartepunt verschuift, vooreerst het economische.
De mens zoekt voortdurend naar een beter leven. Die moeizame zoektocht is ook te lezen als een verhaal van rechten en vrijheden. Op 10 december 1948 schrijft de mensheid van dat verhaal de mooiste en meest unieke bladzijde. Die dag keurt de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens goed. Die Verklaring telt slechts 30 artikelen, maar is een ontzettend rijke en veelzijdige tekst. Het bevat zowel de burgerlijke en politieke vrijheden (art.1-21), de sociale en economische rechten (art. 22-25) als de culturele rechten (art. 22,26,27). Ook het recht op ontwikkeling is er reeds in vervat (art. 28). En zelfs dat rechten ook plichten meebrengen (art. 29). Tientallen verdragen en conventies hebben ze daarna aangevuld.
Armoede is in de eerste plaats een gevolg van een gebrek aan inkomen. En dat gebrek is geen natuurramp. Mensen of samenlevingen zijn arm en verdienen te weinig omdat ze niet over de middelen en mogelijkheden beschikken om welvaart te creëren, of omdat de gecreëerde welvaart onvoldoende verdeeld geraakt. En soms hebben ze de pech dat het allebei waar is, dat de weinige welvaart terecht komt bij maar heel weinig mensen. Die ongelijke inkomensverdeling heeft alles te maken met ongelijke machtsverdeling. Om meer inkomen te verwerven en dus armoede te bestrijden is het nodig dat mensen meer te zeggen krijgen, dat ze meer politieke en economische macht verwerven dus. In die strijd speelden en spelen sociale bewegingen, vooral de werknemersbewegingen, een cruciale rol. Het belang van behoorlijk vergoed werk om fatsoenlijk te kunnen leven kan bijna onmogelijk overschat worden. Vandaar dat ook het realiseren van dit recht op werk nooit teveel kan worden beklemtoond.
De mens zoekt voortdurend naar een beter leven. Die moeizame zoektocht is ook te lezen als een verhaal van rechten en vrijheden. Op 10 december 1948 schrijft de mensheid van dat verhaal de mooiste en meest unieke bladzijde. Die dag keurt de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens goed. Die Verklaring telt slechts 30 artikelen, maar is een ontzettend rijke en veelzijdige tekst. Het bevat zowel de burgerlijke en politieke vrijheden (art.1-21), de sociale en economische rechten (art. 22-25) als de culturele rechten (art. 22,26,27). Ook het recht op ontwikkeling is er reeds in vervat (art. 28). En zelfs dat rechten ook plichten meebrengen (art. 29). Tientallen verdragen en conventies hebben ze daarna aangevuld.