In Mao's China was in principe iedereen gelijk. In feite waren de partijbazen met hun privileges beter af, en hadden ook de stedelingen het beter. In het China van Deng Xiaoping begon de kloof tussen arm en rijk, boeren en stedelingen, minderheden en Han-Chinezen snel te groeien. In het China van Jiang Zemin keerde de oude klassenmaatschappij helemaal terug, met tussen de rijken en de armen een vanuit het niets opgekomen middenklasse. In het huidige China is de kans op een sociale explosie zo groot geworden dat de communistische partij Confucius' ideaal over de harmonieuze samenleving heeft omhelsd. De erkenning van het gebrek aan harmonie had niet duidelijker kunnen zijn.
De kiem daarvan is gelegd bij het begin van de economische ommezwaai. Tweehonderd miljoen mensen werden uit de ergste armoede gehaald, maar minstens evenveel mensen bleven onder de armoedegrens van één dollar per dag. Officieel telt China in 2007 slechts 21,5 miljoen armen terwijl, ook volgens de overheid, 90 miljoen Chinezen in dat jaar minder dan 90 euro per jaar verdienden. Dat zijn dan vooral boeren. En ze kwamen tegelijkertijd voor stijgende uitgaven te staan voor o.a. onderwijs en gezondheidszorg.
Nog andere redenen dragen bij tot verbittering en woede-uitbarstingen zoals corruptie van lokale autoriteiten of de storting van giftig afval waardoor grond onbruikbaar wordt. De belangrijkste reden voor en golf van lokale opstanden is de illegale ontginning van boerengrond door plaatselijke gezagsdragers, die het voor grof geld doorverkopen aan projectontwikkelaars en de boeren afschepen met een schijntje of helemaal niets. Chinezen kunnen veel verdragen, maar de grens is bereikt als de overleving op het spel staat. In 2005 meldde de politie zelf 87.000 opstanden van elk minstens honderd mensen.
Het project van het ‘socialistische platteland' moet voorkomen dat de boeren op grote schaal opstandig worden. Voor onteigeningen moet een rechtvaardige schadeloosstelling worden betaald - afwachten of dat ook gebeurt. De agrarische belasting is afgeschaft. Nieuwe wegen, graansubsidies, gratis school voor de kinderen van arme boeren, medische kosten die deels voor rekening zijn van een nieuw boerenziekenfonds, dat zijn de plannen. De uitvoering is nog iets anders.
Uit het nieuwe China landenboek, auteur Jan van der Putten, 130 p. met foto's plus uitvouwbare overzichtskaart.
Klik hier voor meer informatie en bestellen - de landenboeken zijn alfabetisch gerangschikt
