Lees meer in het boek
Coöperaties. Hoe heroveren we de economie?
Je hoeft maar tot in Zwitserland te reizen om een land te ontdekken waar niet Carrefour, Aldi of Lidl de grootste supermarktketens zijn, maar wel Migros en Coop. Dat zijn allebei coöperatieve bedrijven, en wel met een heel verschillende geschiedenis: Coop begon als klassieke coöperatie, Migros is zelfs gestart en kende succes als een naamloze vennootschap. Tijd voor deel 2 van onze zoektocht naar de kampioenscoöperaties.?
Zwitserland, verbazend anders.
Hier scoren bio, streekproducten en fair trade het hoogst
Tegelijk is Zwitserland het land waar biologische producten, streekproducten en fair trade meest worden verkocht. Hier halen tal van artikels met een sociaal of ecologisch duurzaamheidslabel de grootste marktaandelen.
Hoe kan dat?
Wie alles op een rijtje zet, vindt één sterk in het oog springende variabele. Het heeft alles te maken met de heel eigen koers die de coöperatieve supermarktketens Coop en Migros kunnen varen en daadwerkelijk ook varen; en met hun ongelooflijke kracht die in staat is Carrefour in het zand te doen bijten, en Aldi en Lidl af te houden.
Om deze kampioenen van de duurzaamheid van dichtbij te leren kennen en het geheim van hun kracht te doorgronden trokken we naar Zwitserland en interviewden o.a. de twee topmensen.
De duurzaamste en sterkste supermarktketens zijn coöperaties
In de volgende bijdragen interviewen we diepgaand hun vertegenwoordigers en laten we ze uitgebreid aan het woord met dikwijls straffe uitspraken over zowel de excessen van het financieel kapitalisme en hun managers als over een nefast en soms dodelijk gebrek aan ondernemingsgeest bij middenveldorganisaties of overheidsbedrijven.
Maar eerst zoomen we in op de prestaties van Coop en Migros. Want een kennismaking met deze coöperaties doet meer dan eens verbaasd opkijken, en scherpt alleen maar de zin om te weten hoe zoiets kan.
Geen kleine clubjes
Coop telt zo maar eventjes 2,9 miljoen leden, Migros 2,1 miljoen
Met net geen acht miljoen zijn ze, de Zwitsers, en dat zijn duidelijk een pak minder inwoners dan België of Nederland tellen. Van die Zwitsers zijn er begin 2012 zo maar eventjes 2.895.062 lid van Coop, En ook Migros telt 2.091.188 leden.
Hoe ze dat doen, is zelfs geen goed bewaard geheim. Het is moeilijk in dit land iemand te vinden die niet van thuis uit meekrijgt dat je lid kan worden van Coop of Migros zodat je wekelijks hun magazines vol aanbiedingen en nieuws in de brievenbus krijgt, waarbij ook een interview met bijvoorbeeld Tristane Banon. En dat allemaal gratis. Inderdaad, u leest dit goed, lidmaatschap kost niets.
Waar ze dan het nodige kapitaal vandaan halen om te investeren? Goede vraag. Antwoord later in deze artikelreeks.
Heel veelzijdig
Supermarkten met de ruimste keuze uit vele duizenden producten. Dat kunnen we ons makkelijk voorstellen, want het is nu al enkele tientallen jaren een in Europa sterk verspreid concept, een evolutie waarin Zwitserland trouwens mee voorop liep. Zowel Coop als Migros hebben vele tientallen, zelfs honderden supermarkten. Maar er is veel meer dat ze te bieden hebben.
Van supermarkt tot bank, van restaurant tot museum voor moderne kunst
Elke stad of gemeente die meer dan een paar straten groot is, telt een Coop of Migros - of allebei - dikwijls een heus minicentrum met diverse winkels uit de beide coöperatieve groepen.
Hun activiteit loopt van supermarkt tot restaurant, van benzinestation tot informaticawinkel,van doe-het-zelf centra tot zaken waar je snel de noodzakelijke boodschappen kan doen.
Of reizen, daar doen ze ook allebei in. Misschien zegt Interhome u iets? Wel, dat is van Migros. En uitgeven. De twee grootste weekbladen van het land? Ze zijn van Coop en Migros. Een bank of spaarkas nodig, dat hebben ze.
Bij Coop tref je verder apotheken, parfumeriezaken, uurwerk- en juwelenwinkels, winkelketen van huishoudtoestellen, het houdt niet op.
Migros heeft ook een afzonderlijke discountketen – overgenomen enkele jaren geleden – winkels met elektronische apparaten, sportzaken, boekhandels,…
En loop je het museum binnen van moderne kunst in Zurich, geloof het of niet, maar u bent bij Migros. Dat is te danken aan het zogenaamde cultureel Migros procent, in 2011 goed voor 117,60 miljoen Zwitserse frank die naar allerlei culturele, vormende en sociale activiteiten gaan.
Coop is dan weer verkozen – in 2011 - tot meest geëngageerde distributieketen ter wereld en neemt verbazingwekkende (een journalist moet uitkijken met zulke woorden maar soms zijn ze op hun plaats) initiatieven met fair trade in het meest verkochte assortiment.
Natuurlijk zijn beide distributeurs ook op internet te vinden. Vooral Migros is daar een voorloper.
De twee richten zich daarenboven niet enkel tot de gewone consumenten. Ze zijn ook industrieel actief en in de groothandel. Ook dat is voor beide een miljardenomzet.
Bijna drie maal Colruyt
Cijfers gaan sommigen snel vervelen. Maar ze zetten dit verhaal heel extra in de verf, zeker als je wat vergelijkt met een Belgische bekende.
Migros haalde in 2011 een omzet van bijna 25 miljard Zwitserse frank, 24,815 miljard frank om juist te zijn, waarvan 18,535 miljard in de detailhandel.
Coop deed in 2011 nog beter en stak Migros voorbij door de overname van de groothandel Transgourmet en de verwerking ervan in de boekhouding. Resultaat: een zakencijfer van maar liefst 27,727 miljard Zwitserse frank, waarvan 18,444 miljard in de winkels voor de gewone consument.
Vergelijk dat met bijvoorbeeld Colruyt – toch de grootste supermarktketen op de Belgische markt - dat in zijn jongste werkjaar in vergelijking met zijn Zwitserse collega’s een bijna drie maal kleinere omzet haalde van 7,848 miljard € waarvan 5,997 miljard in de detailhandel.
Vele honderden supermarkten en winkels, veel meer dan Aldi en LIdl
De detailhandel van Coop en Migros verloopt weliswaar deels online maar toch vooral in een uitgebreid netwerk van supermarkten en winkels allerhande. Migros heeft er 629 bij de start van 2012, met een totale verkoopsoppervlakte van 1,33 miljoen vierkante meter.
Bij Coop zijn er nog driemaal meer verkoopspunten, maar liefst 1991, goed voor 1,76 miljoen vierkante meter winkelruimte. Gemiddeld zijn de Coop winkels dus wel opvallend kleiner dan die van Migros.
En wat doet de concurrentie? Aldi rekent op de inkomsten uit nu ongeveer 150 winkels in Zwitserland, Lidl klokt af op zowat 50 winkels. Carrefour, toch de grootste Europese distributieketen, heeft zich intussen moeten gewonnen gegeven op het Zwitserse front en verkocht zijn supermarkten aan Coop.
Duizelingwekkend marktaandeel, straf winstcijfer
Zowel Coop en Migros zijn actief in wat traditioneel heet ‘food’ en ‘non-food’. Maar hun absolute sterkte ligt bij het eerste: hun eten en drinken kopen de Zwitsers voor maar liefst 70 procent bij deze twee coöperatieve winkelketens, dat is onvoorstelbaar veel.
Wanneer je de hele detailhandel in ogenschouw neemt, alle Zwitserse franken die ergens in een winkel worden neergeteld, dan zijn beide coöperaties samen nog goed voor één derde van dat vele geld.
En maken ze daar dan ook nog winst mee? Hoe doen deze coöperatieve bedrijven het op dat vlak in vergelijking met hun concurrenten die naamloze vennootschappen zijn, dikwijls beursgenoteerd? Opnieuw is het antwoord verrassend. In 2011 zet een studie de rendabiliteit van de grootste Europese distributeurs op een rijtje. Helemaal bovenaan eindigt Coop, en op drie staat Migros. Enkel de Britse groep Tesco kan zich daartussen wringen. De Zwitserse coöperaties doen het dus beter dan Aldi of Lidl en veel beter dan Carrefour dat allerlaatste eindigde in deze vergelijking.
Veel volk aan het werk
Om dat alles te verkopen of te produceren en prima te presteren op tal van terreinen moet je beschikken over vele en goed gemotiveerde werknemers.
Coop kan rekenen op wel 75.296 medewerkers. Bij Migros zijn het er zelfs 86.393. Daarmee weten we meteen wie de grootste Zwitserse werkgevers zijn uit de private sector.
Dirk Barrez is onder andere auteur van 'Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving' en 'van Verontwaardiging naar Verandering'.
Klik hier voor deel 1 van de artikelreeks ‘De kampioenscoöperaties' met als titel: Coöperaties, veel belangrijker dan we denken
Morgen deel 3 van de artikelreeks ‘De kampioenscoöperaties' met als titel: Zijn dit de koplopers in duurzaamheid? Daar lijkt het sterk op
Deze artikelreeks kwam tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
