Overslaan en naar de inhoud gaan
ESSAY - van Verontwaardiging naar Verandering: een praktische utopie
dinsdag, 31 januari 2012 - 13:06
Hoe geraken we voorbij het knellende lijf van de verontwaardiging? Hoe geraken we van betogen - zowel in de betekenis van betogen op straat als van een betoog al redenerend - tot effectieve verandering?
Eerst over betogen op straat
Alhoewel ik zelf geen twintiger meer ben, heb ik op 15 oktober vorig jaar mee betoogd in Brussel. Mijn zoon van 20 had niet zo lang geleden gehoord dat ik mijn eerste betoging op mijn zestiende zou hebben georganiseerd. Om mythevorming tegen te gaan, ik was zeker al 19, hanteerde dan ook voor het eerst een megafoon op straat.
En als twintiger zat ik in de stuurgroep van de grootste demonstraties ooit in België. Neen, de allergrootste is dus niet de witte mars uit 1996, wel de antikernwapenbetoging van 23 oktober 1983 met misschien wel 400.000 deelnemers. Merk op, intussen is de toenmalige utopie
i van een niet langer door een IJzeren Gordijn verdeeld Europa gerealiseerd.
Na de straatbetoging, over een betoog al redenerend
Alhoewel dus lang geen twintiger meer, schreef ik nog maar drie jaar geleden een boek getiteld ‘Van eiland tot wereld’, een betoog over “Hoe maken we de samenleving, hoe maken we de wereld rechtvaardiger, socialer, duurzamer en veiliger?” Dit boek vertrekt van diezelfde crisis van de verbeelding die ook Jeroen opmerkt, en die onze grootste onvrijheid is omdat ze ons doet denken dat het niet anders kan.
Om de wereld te verbeteren, om de wereld te kunnen maken, moeten we die wereld eerst verbeelden. Dat zijn drie taboegedachten in één zin: de wereld verbeelden, maken, verbeteren. Wat een open deur intrappen zou moeten zijn, is vandaag een deur die amper nog open te wrikken is.
Dit is jawel, een pleidooi voor utopieën
i, het grootste taboewoord van allemaal. Utopie
i wordt vaak en onterecht gereduceerd tot de betekenis van 'onhaalbaar', terwijl de grondgedachte van de utopie
i - in de zin van idealen en streefbeelden die wel degelijk haalbaar zijn én moeten zijn - vergeten wordt.
Het kan dus, de utopieën
i van hun eiland naar de wereld brengen
Je moet echt geen oude mens zijn om de noodzaak van utopisch denken te voelen. Al kan dat helpen natuurlijk - om het overzicht te bewaren en het essentiële in de gaten te houden. Vergeet niet, een krasse tachtiger beleefde nog als kind de economische depressie van de jaren dertig, vervolgens het verdwijnen van de democratie, het geweld van de Tweede Wereldoorlog én de maatschappelijke creatie van de welvaartsstaat.
Jazeker, creatie: die welvaartsstaat is niet uit de lucht komen vallen, ze is allerminst zomaar het onvermijdelijke resultaat van een vrije markteconomie. Ze is integendeel de verwezenlijking van heel wat utopieën
i, van algemeen stemrecht en politieke democratie, gelijke rechten voor man en vrouw, de achturendag, het recht op gelijke toegang tot gezondheidszorg, algemene sociale zekerheid
i, zelfs betaalde vakantie, het recht op leren en op cultuur, noem maar op. Zelfs de realisatie van wat in het Frans zo trefzeker heet ‘le non-marchand’, het niet-gecommercialiseerde, zit verweven in onze welvaartstaat. Het is dus mogelijk, de utopieën
i van hun eiland naar de echte wereld te brengen.
In tegenstroom
Wat we dus zullen moeten doen, is de nieuwe utopieën
i naar de wereld brengen, tegen de stroom in. Want het is een spijtige zaak dat de verkozen politici al jaren forfait geven. Die politiek weigert een sociale, ecologische en democratische wereld te verbeelden, en dus bedrijven
i politici te weinig of eigenlijk zelfs geen politiek meer, in de betekenis van vorm geven aan de samenleving zoals we die willen.
Doodjammer is het dat de overheersende media
i niet in staat zijn om de slagader te voelen van een levende samenleving, dat ze blind zijn voor utopieën
i en dat ze dus impotent zijn om het politieke debat te voeren en te voeden.
Wat wij ons dus moeten verbeelden, zijn de utopieën
i op al die terreinen waar de wereld vandaag in crisis is. En de crisis is overal zichtbaar: financieel en economisch rijden we ons te pletter, ecologisch doorboren we de grenzen van de planeet, sociaal houden we niet op de welvaart ongelijker te spreiden. Verder is de politiek gekoloniseerd door het neoliberalisme en zijn zelfzuchtige, kortzichtige elites en wordt de zeggingschap van de burgers over hun eigen economische bestaan dag na dag zwaar aangetast.
Het is daarover dat er verontwaardiging en woede heerst in de straten en op de pleinen van tal van steden verspreid overal ter wereld. Het is dáártegen dat nieuwe en oude sociale bewegingen in verzet komen, van de revolutionairen van Arabische lente tot de indignados, van vakbondsmensen tot andersglobalisten en de activisten van de Occupy-beweging, van de Shame-demonstranten tot manifestanten tegen kernenergie.
En overal gisten met het verzet ook de alternatieven. Het komt er op aan dáár, tegen de hoofdstroom in, met open blik te blijven naar kijken en dit in beeld te brengen, bijvoorbeeld in documentaires of door er over te schrijven. Dat doe ik opnieuw in het boekje ‘Van Verontwaardiging naar Verandering’ dat jullie vanavond mee krijgen. Volledig voorlezen hoeft dus niet, een kleine greep moet volstaan.
Mogen we dan dromen?
Mogen we dan dromen van politieke democratie, niet om de zoveel jaar, maar altijd, zodat inspraak en zeggingschap echt iets betekenen, en zeker altijd wanneer het nodig is? Geen Lange Wappers achter gesloten deuren, geen blanco cheque van honderden miljarden voor de banken.
Is het te veel gevraagd dat de grootbanken en hun aandeelhouders geen hold-up plegen van veel meer dan 1.000 miljard euro? Dat is een roofoverval op ons allemaal van dik één miljoen keer één miljoen euro. Een overval die vele miljoenen mensen hun job heeft gekost, hun inkomen, hun huis, hun bestaan. Het is een brute aanranding die miljoenen jongeren in Spanje, Ierland en elders hun toekomst kost.
En eigenlijk is het roofmoord. Want dit zijn de financiële middelen die niet kunnen gaan naar wat de wereld het meest nodig heeft. En dus blijven er, veel meer dan nodig, elke dag een paar tienduizend mensen sterven aan honger
i, aan de ziekten die daarmee gepaard gaan, aan gebrek aan zuiver drinkwater en riolering.
Hoe zullen we de politiek ter verantwoording roepen, en vooral hoe zullen we dit veranderen?
Kunnen onze politici, kunnen onze samenlevingen maar heel even hun hersens wakker schudden? Zodat ze zich herinneren dat er zelfs bij ons nog maar kort geleden prima overheidsbanken en coöperatieve banken bestonden, en dat wereldwijd de wereld van het geld
i aan ketens was gelegd, en enkel dat mocht doen wat goed was voor de economie
i en voor de samenleving? We moeten hier zelfs niet van dromen, we willen gewoon terug wat goed werkte.
Op dusdanige wijze afstand nemen van utopieën
i, dat is blindheid of minstens doorlopen met oogkleppen aan. Het taboe op utopieën
i is een zware maatschappelijke regressie die ons zuur opbreekt, en die de politiek zwaar ten kwade moet worden geduid. Want zij, die verantwoordelijk zijn voor het algemeen belang, hebben toegestaan dat het algemeen belang - opnieuw - onder de voeten wordt gelopen door de kortzichtige privébelangen van het financiële establishment.
Mogen we dromen van economische democratie
i waar mensen greep hebben op hun economische bestaan? Waar bedrijven
i niet op de beurs staan, maar in handen zijn van hun werknemers
i? Waar geen schimmige concerns de plak zwaaien, maar waar de klanten mede-eigenaar van zijn? Waar energie en telecommunicatie geen wingewesten zijn voor monopolistische bedrijven
i als Electrabel, maar eigendom van en nuttig instrument vóór de samenleving? En waar de markt opnieuw een economisch instrument is dat we aanwenden telkens het nuttig is, en geen heilige koe die misbruikt wordt door onterecht verworven economische machtsconcentraties om hun positie nog verder te versterken?
Denk niet dat ik idealiseer. Ik weet maar al te goed dat overheidsbedrijven mankementen kunnen vertonen, en dat coöperatief ondernemen en zelfbeheer geen vanzelfsprekende fluitjes van een cent zijn… Dat is allemaal waar. De keuze van het soort beheer van diensten en producten kan en moet ook aangepast worden aan hun eigen aard, doelstelling en de context.
Maar een veelheid aan alternatieven en opties is veruit te verkiezen boven onze uitlevering aan een zogenaamde vrije markt waar de financiële wereld en monopolisten naar hartenlust met onze voeten spelen. Want er is pas democratie wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek, maar ook economisch krachtig doorbreekt, wanneer mensen economisch onafhankelijk zijn.
Kunnen we dan zeker werk
i maken van een ecologische economie
i die de grenzen van onze planeet respecteert? Met een gelijk, maar beperkt aardegebruiksrecht
i voor iedereen?
Kunnen we dan zorgen dat het om een sociaal-ecologische economie
i gaat die op een duurzame wijze de welvaart voorbrengt die alle 7 miljard mensen in staat stelt om menselijk te leven?
Wanneer maken we bijvoorbeeld in deze stad Brussel - gespleten tussen arm en rijk, vergeven van verdoken armoede
i, werkloosheid en vol met slechte, niet-geïsoleerde huizen - eens werk
i van een ambitieus programma van woningbouw? Honderdduizend woningen bouwen en vernieuwen die weinig of geen energie verbruiken schept werk
i voor tienduizenden werklozen, duwt zo de armoedecijfers naar beneden en geeft hen de kans om zelf fatsoenlijke woningen te verwerven waar de warmte niet door vensters, spleten en kieren verdwijnt. Dit bespaart hen ontzettend veel energiekosten en zo bestrijden we meteen effectief de opwarming van de aarde
i. Begrijpt iemand waarom we daarmee nog niet allang bezig zijn?
Mogen we ook dromen van een basisinkomen
i voor elke wereldburger, van maatschappelijke zekerheid en verzekerde gezondheidszorg voor iedereen? Kunnen we dan om te beginnen komaf maken met de privéhospitalisatieverzekering en het 'mutualisme' (het principe van de ziekenfondswerking) volledig in eer herstellen?
Begrijpen we dan opnieuw het belang van publieke goederen en diensten? En kunnen we belastingen
i dan niet langer afschilderen als een kwaad, maar net als de bijdrage van iedereen - naar vermogen en inkomen - om te investeren in alles waar we samen beter van worden? Kunnen we belastingen
i dan ook opnieuw zien als een terechte bestrijder van te grote inkomensongelijkheid?
Mogen we dromen van waarlijk onafhankelijke en betrouwbare massamedia die het belangrijke van het futiele weten te onderscheiden? En die niet in handen zijn van privéconcerns? We doen dat toch ook niet voor cultuur of onderwijs.
Kunnen we dus de crisis van de verbeelding doorbreken, zodat we wel oplossingen zien voor de vele deficits die de tegenwoordige globalisering
i voortbrengt? Hoe dan wel?
De kracht van bewegingen
Nu komt het er op aan om met die alternatieven van overal de talrijke krachten van verandering te mobiliseren, de bewegingen van werknemers
i, van boeren en andere zelfstandige werkers, van jonge en oude verontwaardigden, van digitale en sociale media
i-activisten, van vrouwen, van minderheden en van inheemse volkeren, van scholieren en studenten, milieubewegingen, vredesbewegingen, bewegingen voor democratie en mensenrechten
i, burgermedia, coöperaties
i allerhande, mutualiteiten, culturele verenigingen en buurtorganisaties, bewegingen voor eerlijke handel
i, duurzaam ondernemen
i en een eerlijke fiscaliteit, ondernemende mensen, coöperaties
i en bedrijven
i die de duurzame welvaart van morgen willen creëren, consumentenverenigingen, civil servants en overheden die de zware uitdagingen hebben begrepen, noem maar op... Allemaal samen komen ze in beweging en maken ze ruimte voor een menselijke samenleving.
Vruchtbare spanning in het maatschappelijk middenveld
i
Er zijn natuurlijk, laten we niet naïef zijn, heel wat spanningen in en tussen het klassieke middenveld
i of de 'oude' sociale bewegingen uit de representatieve democratie (vakbonden
i en boerenbewegingen
i), de zogenaamde nieuwe(re) sociale bewegingen van de participatieve democratie (de milieubewegingen onder andere) en het meer fluïde middenveld
i van de sociale mediademocratie – door sommigen wat denigrerend steekvlammiddenveld genoemd (bv. de jonge bewegingen van verontwaardigden).
Dat jongste fluïde middenveld
i is echter meer dan welgekomen, want het daagt zowel het gevestigde middenveld
i uit alsook het economische en het politieke veld. Hoe sterker dat fluïde middenveld
i, en op voorwaarde dat het gericht is op de concrete en vreedzame verwezenlijking van duurzame alternatieven, hoe harder het al die andere middenveldspelers kan dwingen om opnieuw sterker in beweging te komen.
Voor een groot aantal van de diverse bewegingen wil dat zeggen dat ze eerst nog moeten worden wakker geschud uit hun neoliberale winterslaap… en als ze niet ontwaken, belanden ze met recht en reden op de vuilnisbelt van de geschiedenis.
Een sociaalecologische beweging…
Het komt er op aan, waar ook ter wereld en op alle mogelijke niveaus, elke bestaande bewegingsruimte te gebruiken om andere modellen uit te bouwen. Meest fundamenteel is dat deze modellen ecologisch, sociaal en democratisch zijn.
En het is van onschatbaar belang dat deze veelzijdig geschakeerde beweging daarbij ook volop haar economische vleugels ontwikkelt. We moeten overal onze initiatieven en coöperaties
i zien bloeien om werk
i te creëren en welvaart voort te brengen: coöperaties
i voor energie, voor wonen en gezondheidszorg, onze media
i, kennis- en vormingscoöperaties, mutualiteiten, banken en verzekeringen, zover de verbeelding en de noodzaak reikt. Zo veroveren en verhogen we als beweging onze autonomie en slagkracht.
Het is daarom dat ik samen met anderen bijvoorbeeld DeWereldMorgen.be heb opgericht … en met nog anderen op dit ogenblik hard werk
i aan het project van een nieuwe coöperatieve bank … en met nog anderen een evenement opzet waarop vele alternatieven zich kunnen presenteren.
Laten we elkaar goed verstaan, vanzelfsprekend gaat het hier om een maatschappelijke en democratische beweging, of veel nauwkeuriger, een sociaalecologische beweging die de overgang naar een sociaalecologische en democratische economie
i wil forceren.
… tegelijk ook economische en culturele beweging
En natuurlijk zijn we daarmee eveneens een economische beweging, want uitgroeien tot een nog veel sterkere beweging die ook economisch doorweegt, dat is inderdaad een grote ambitie die zeker moet lukken.
Uiteraard vormen we ook een culturele democratische beweging die erin slaagt waarden als zeggenschap, autonomie, rechtvaardigheid en solidariteit mondiaal het voortouw te laten nemen en te concretiseren.
En ja, ook politiek
Natuurlijk is deze beweging voor verandering ook een politieke beweging, want er is niets politieker dan een samenleving te willen maken die streeft naar meer menselijkheid. Maar hoe is dan de relatie tussen beweging en politiek in meer enge zin, de wereld van de politieke partijen en de politici?
Onze economie
i in de kortste keren op sociaalecologische grondvesten willen zetten en radicaal willen democratiseren is ronduit revolutionair. Maar dit alles moet groeien vanuit de samenlevingen, op de meest democratische wijze, en moet zo nodig gestalte krijgen via de politiek. Daarom is het dat wij ons als bewegingen nooit kunnen beperken tot wat politiek lobbywerk in de marge. Het gaat erom de maatschappelijke macht
i op te bouwen waarmee men effectief kan wegen op de politieke besluitvorming.
En nog meer, want elke sociale beweging koestert politieke ambities: het realiseren van haar maatschappelijk project door het om te zetten in algemeen aanvaarde regels en wetten. Het is bijgevolg normaal dat vanuit onze bewegingen steun zal opduiken voor partijen of politici die het programma voor een menselijke samenleving dichterbij brengen, en dat zij zich verzetten of kanten tegen partijen en politici die de menselijkheid uitverkopen aan welke belangen of waanbeelden ook. Het is al even normaal dat mensen uit deze bewegingen zich ontpoppen tot politici die in het politieke veld de gewenste veranderingen vorm willen geven.
En het valt niet uit te sluiten dat in deze meest spannende tijd, waarin het overleven van de menselijke beschaving zoals wij die kennen en waarderen op het spel staat, deze beweging ook haar eigen politieke partij zal creëren, misschien wel de eerste mondiale politieke partij met wortels in heel de wereld.
Want succesvolle sociale bewegingen krijgen, naast een economische poot, wel vaker een verlengstuk in de vorm van politieke partijen die zich rechtstreeks in de democratische politieke strijd werpen. Dat versterkt hun succes. Zeker is dat zo wanneer het politieke terrein bezet is door partijen waarvan de praktijk volledig haaks staat op de ambities van de samenlevingen en hun sterkste bewegingen.
Als we willen overleven, is er een andere politiek nodig. Het is een utopie
i, maar niet onhaalbaar.
Dirk Barrez
Dirk Barrez is hoofdredacteur van Pala
i.be en van DeWereldMorgen die hij allebei (mee) oprichtte, documentairemaker en auteur van onder andere de boeken 'van Verontwaardiging naar Verandering' (2011) en 'Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving' (2008) die allebei in grote mate de grondstof leveren voor deze toespraak.
Voor info en bestellen 'van Verontwaardiging naar Verandering' - klik hier
Voor info en bestellen 'Van eiland tot wereld' - klik hier
Deze toespraak is uitgesproken op de Avond van de Verontwaardiging op 31 januari 2012, een initiatief van deBuren en de Beursschouwburg, met medewerking en steun van o.a. Pala
i.be.
Volgende artikels en boek maken wegwijs in de kracht van utopie BOEK Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving (2008)
zie utopie
Volgende artikels en boek maken wegwijs in de kracht van utopie BOEK Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving (2008)
Volgende artikels en boek maken wegwijs in de kracht van utopie BOEK Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving (2008)
zie utopie
zie utopie
Het menselijke leven is nooit zeker en dus niet vrij van risico’s; of het vergt extra inspanningen om mensenrechten waar te maken.Zo vormen gewilde kinderen de toekomst van de samenlevingen en mogen ze geen last zijn.Wie ziek is, heeft recht op de best mogelijke verzorging en op een gewaarborgd inkomen voor zichzelf en voor wie afhankelijk is van dat inkomen om te kunnen leven.
zie utopie
zie utopie
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
zie utopie
zie utopie
800 miljoen mensen zijn ondervoed, elk jaar opnieuw sterven miljoenen mensen door gebrek aan voedsel en de ziekten die daarmee samenhangen, elke dag meer dan 25.000 doden, dat zijn wel 100 neerstortende passagiersvliegtuigen of ruim acht keer het aantal 11 september doden in de WTC torens, elke dag. Toch levert de Aarde genoeg te eten voor iedereen. Niet een tekort aan voedsel is dus de belangrijkste oorzaak van honger en hongersnood. De echte oorzaak is, veel meer dan voedseltekort, droogte, overstromingen of andere rampen, dat mensen arm zijn, dat ze te weinig koopkracht of inkomen hebben om aan eten te geraken.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
zie utopie
zie utopie
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Het Aardegebruiksrecht kent iedereen van bij de geboorte jaarlijkse ‘gebruiksrechten’ op de Aarde toe, voor iedereen gelijke rechten. Niemand kan beweren dat dit oneerlijk of onrechtvaardig zou zijn. Het milieugebruiksrecht van alle mensen samen mag de draagkracht van de Aarde nooit overstijgen en moet voldoende ruimte laten voor de natuur en haar biodiversiteit.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Armoede is in de eerste plaats een gevolg van een gebrek aan inkomen. En dat gebrek is geen natuurramp. Mensen of samenlevingen zijn arm en verdienen te weinig omdat ze niet over de middelen en mogelijkheden beschikken om welvaart te creëren, of omdat de gecreëerde welvaart onvoldoende verdeeld geraakt. En soms hebben ze de pech dat het allebei waar is, dat de weinige welvaart terecht komt bij maar heel weinig mensen. Die ongelijke inkomensverdeling heeft alles te maken met ongelijke machtsverdeling. Om meer inkomen te verwerven en dus armoede te bestrijden is het nodig dat mensen meer te zeggen krijgen, dat ze meer politieke en economische macht verwerven dus. In die strijd speelden en spelen sociale bewegingen, vooral de werknemersbewegingen, een cruciale rol. Het belang van behoorlijk vergoed werk om fatsoenlijk te kunnen leven kan bijna onmogelijk overschat worden. Vandaar dat ook het realiseren van dit recht op werk nooit teveel kan worden beklemtoond.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Het basisinkomen is een inkomen dat iedereen individueel krijgt, van de geboorte tot de dood, onvoorwaardelijk.Waarom? Omdat alle mensen recht op waardig leven hebben. Dat is in mondiaal perspectief wellicht het belangrijkste pro-argument.
Zonder belastingen geen goede samenleving. Welvaartsstaten zijn maar mogelijk omdat ze vooral via een progressieve inkomensbelasting de inkomens deels kunnen herverdelen, de sociale zekerheid (mee) financieren en investeren in o.a. goed onderwijs, gezondheidszorg en best ook een duurzame economie met nuttig werk voor iedereen.
Zonder belastingen geen goede samenleving. Welvaartsstaten zijn maar mogelijk omdat ze vooral via een progressieve inkomensbelasting de inkomens deels kunnen herverdelen, de sociale zekerheid (mee) financieren en investeren in o.a. goed onderwijs, gezondheidszorg en best ook een duurzame economie met nuttig werk voor iedereen.
Globalisering of mondialisering is het proces waardoor mensen, producten, informatie, geld, grondstoffen makkelijker en sneller van de ene naar de andere plaats in de wereld kunnen worden gebracht. Daardoor is de wereld kleiner geworden en is er veel meer wederzijdse afhankelijkheid tussen landen.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
De mens zoekt voortdurend naar een beter leven. Die moeizame zoektocht is ook te lezen als een verhaal van rechten en vrijheden. Op 10 december 1948 schrijft de mensheid van dat verhaal de mooiste en meest unieke bladzijde. Die dag keurt de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens goed. Die Verklaring telt slechts 30 artikelen, maar is een ontzettend rijke en veelzijdige tekst. Het bevat zowel de burgerlijke en politieke vrijheden (art.1-21), de sociale en economische rechten (art. 22-25) als de culturele rechten (art. 22,26,27). Ook het recht op ontwikkeling is er reeds in vervat (art. 28). En zelfs dat rechten ook plichten meebrengen (art. 29). Tientallen verdragen en conventies hebben ze daarna aangevuld.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Als internationale handel draait om de uitwisseling van goederen of diensten die op een ecologisch duurzame wijze tot stand komen, in sociaal verantwoorde omstandigheden en waarbij de producent een prijs gegarandeerd krijgt waar fatsoenlijk van te leven valt (die een leefbaar inkomen oplevert), dan spreekt men van eerlijke handel of fair trade. Die steunt dus zowel op een ecologische, een sociale als een economische pijler.
zie maatschappelijk verantwoord ondernemen
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Boerenbewegingen zijn de meest succesrijke antiglobalisten in de rijke landen. Daar slagen ze erin om de landbouw in grote mate buiten de wereldmarkt te houden. Zo verwerven ze een leefbaar inkomen. Wereldwijd pleiten boerenbewegingen voor een leefbaar platteland via de afscherming van regionale markten en raken ze het erover eens dat ze elkaar niet de duvel mogen aandoen met exportsubsidies. Samen met de arbeidersbeweging en de milieubeweging vormen ze de sterkste motors van de andersglobaliseringsbeweging.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Waar het in de wereld in grote mate om draait. Al te vaak gereduceerd tot staatsmacht of zelfs tot militaire staatsmacht waarbij nog niet zo lang geleden enkel maar twee zogenaamde supermachten meetelden, de VS en de voormalige Sovjetunie. Dat kleine groepen een terroristische machtspositie kunnen uitbouwen, beseffen we nu ook. Maar er zijn veel andere vormen van macht in onze globaliserende wereld, vooreerst economische en financiële macht. De opkomst van Oost-Azië heeft vooral met die macht te maken, de sleutelpositie van multinationals eveneens en bovenal de dominantie van financiële groepen. Er is de politieke macht, hard nodig om de economische macht zonodig te corrigeren; ze komt op wereldvlak meer dan één maatje te kort. Cultuur, kennis en technologie bieden in hoge mate het vermogen om het leven en het samenleven te organiseren. Op het snijvlak van cultuur en economie is er de stijgende mediamacht die de agenda van de publieke opinie meer en meer beheerst. Religies en levensovertuigingen laten hun soms sterke invloed gelden in de wereld.In een steeds complexere mondiale samenleving zijn er talloze vormen van macht en machtsuitoefening die voortdurend op elkaar inwerken. Omdat onze wereld snel verandert, betekent dit ook dat bestaande machtsverhoudingen vlugger onder druk kunnen komen.
Volgende artikels en boek maken wegwijs in de kracht van utopie BOEK Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving (2008)
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.