Overslaan en naar de inhoud gaan
RECHTVAARDIGE DUURZAAMHEID. Een nieuwe uitdaging voor het middenveld
dinsdag, 20 oktober 2009 - 19:58
Dit is het voorwoord bij het boek
TERRA REVERSA De transitie
i naar rechtvaardige duurzaamheid
i
Toen Peter Tom Jomes me na een lezing voor stafmedewerkers van onze beweging vroeg om een voorwoord te schrijven in het boek waaraan hij samen met Vicky De Meyere de laatste hand zou leggen, heb ik niet lang geaarzeld. Ik was onder de indruk van zijn gedrevenheid, zijn strategisch inzicht en vooral zijn appèl aan het middenveld
i om mee te werken aan een duurzame en rechtvaardige samenleving.
Wie dit boek leest, beseft nog meer dan tevoren dat we voor grote uitdagingen staan. Uitdagingen die sociale bewegingen niet kunnen en niet mogen ontlopen. Uiteraard is het zeker voor de arbeidersbeweging van belang het concept van duurzame ontwikkeling
i te verbinden met het streven naar sociale rechtvaardigheid. Want alleen via een veranderingsstrategie die de brede lagen van de bevolking
i voor meer duurzaamheid
i mobiliseert, zal voldoende resultaat geboekt worden.
De christelijke arbeidersbeweging (1) heeft steeds geijverd voor een economie
i in dienst van mens en samenleving. Bij de verdediging van de werknemersbelangen werd er altijd naar gestreefd om corporatistische tendenzen te weren die schadelijke effecten voor de brede samenleving met zich meebrengen. Dat is niet altijd gemakkelijk en vraagt om een bijsturing vanuit een overtuiging dat groepsbelangen overstegen moeten worden. Daarom is de interprofessionele werking van de vakbonden
i, die zich niet alleen met tewerkstelling, loon- en arbeidsvoorwaarden inlaat, zo belangrijk. De werknemer is ook consument, maakt deel uit van een gezin of van een samenlevingsverband, is bekommerd om zijn medemensen en nakomelingen.
Als brede sociale beweging werkt het acw vanuit een samenlevingsconcept dat gebaseerd is op drie kernbegrippen: sociale rechtvaardigheid, met onder andere een eerlijke verdeling van lusten en lasten en een bijzondere aandacht voor de meest kwetsbare mensen; een participatieve democratie, die de betrokkenheid van mensen stimuleert via middenveldorganisaties; en - in het kader van dit boek uiteraard belangrijk - een kwaliteitsvolle en duurzame samenleving, in wereldperspectief. Vanuit die drie basisdoelstellingen ijvert de arbeidersbeweging voor een sociale markteconomie: een economie
i die sociaal én ecologisch geconcipieerd wordt, en niet enkel vanuit een dominante economische invalshoek gecorrigeerd wordt.
Een markteconomie, die productie, distributie, commercie organiseert op basis van concurrentie
i en die vervolgens poogt de ongewenste gevolgen terug te dringen, zo'n economie
i ontspoort, gezien de onomkeerbaarheid van vele bijwerkingen. Denk maar aan de overdreven antibioticaconsumptie en aan de broeikasveroorzakende automobiliteit. We moeten dus resoluut kiezen voor het voorzorgsbeginsel, niet voor onbegrensde groei en onverantwoorde winsten.
De milieu-impact van de totale wereldbevolking overschrijdt al geruime tijd de draagkracht van de Aarde
i. We nemen door de jaarlijkse economische groei
i meer uit het systeem weg dan dat het systeem zelf op hernieuwbare wijze kan produceren. Met een zeer ongelijk verdeelde ecologische voetafdruk
i, zowel tussen als binnen landen.
Sinds Brundtlandt in 1987 het begrip ‘duurzame ontwikkeling
i' introduceerde, is het ontelbare keren gebruikt en misbruikt. Sommige economen aarzelen niet om het als synomiem te zien voor ‘aangehouden economische groei
i', als het kan en moet bij te sturen vanuit sociale of ecologische invalshoeken.
De congrestekst van 1997 - de Fundamentele Doelstellingen van het acw - stelt dat ‘duurzame ontwikkeling
i economische en milieuproblemen
i voorkomt en steunt op solidariteit tussen generaties, tussen rijk en arm, tussen Noord en Zuid. Internationale samenwerking, herverdeling, aandacht voor het milieu en structurele hervormingen in landen in ontwikkeling
i vormen de bouwstenen.'
Het onomstotelijke wetenschappelijke bewijs van de klimaatopwarming heeft dit uitgangspunt uiteraard in belang doen toenemen. Vanwege haar verregaande impact op andere wereldproblemen is de klimaatverandering
i hard op weg een van de belangrijkste vraagstukken van de 21e eeuw te worden. Met dit klimaatvraagstuk hebben we er bovendien een groot rechtvaardigheidsvraagstuk bij gekregen. Het Afrikaanse continent, dat zeker niet verantwoordelijk gesteld kan worden voor de huidige opwarming, is een van de meest kwetsbare gebieden ter wereld. En in de westerse landen zullen de sociaal zwakkeren het meest te lijden hebben onder de gevolgen van de klimaatopwarming.
Denk maar aan de hittegolf van 2003 die naar schatting 52.000 doden tot gevolg had: vooral zieken, ouderen, mensen die in slecht geïsoleerde woningen woonden.
De huidige financieel-economische crisis heeft vele oorzaken. De grond van het probleem is het heilige geloof in de ongebreidelde economische groei
i, zonder stil te staan bij de sociale en ecologische gevolgen ervan. De crisis van vandaag is dan ook niet enkel een crisis van banken of van de economie
i. De systeemfouten zijn niet alleen meervoudig, maar ook van elkaar afhankelijk.
In vele westerse landen is er overigens een ontkoppeling vast te stellen tussen inkomensgroei en de verhoging van het welzijn. Vanaf een bepaald niveau maakt toename van inkomen en vermogen niet meer gelukkig. Niet onterecht wordt gewezen op het verontrustend aantal depressies, zelfdodingen, onverklaarbaar geweld en vandalisme, of op de afbraak van het sociale weefsel. Deze zorgwekkende evoluties vragen om een fundamenteel antwoord. Er zal meer en beter geïnvesteerd moeten worden in onderwijs, gezondheidszorg, publieke nutsvoorzieningen en algemeen welzijn. Dat is dan wel een grondige koersverandering tegenover de dominante neoliberale tendens van de laatste decennia, waarbij de rol van de overheid geminimaliseerd werd en de private markt steeds meer invloed en macht
i kreeg.
Terra Reversa: De transitie
i naar Rechtvaardige Duurzaamheid
i is een boek van twee geëngageerde mensen met een grote deskundigheid. Zij analyseren, bieden een duidelijk alternatief en geven stappen aan die de gewenste richting inslaan.
De auteurs gaan heel concreet in op een gefaseerde strategie en implementeren die via duurzame mobiliteit, voeding, toerisme, wonen en (ver)bouwen. In elk van de hoofdstukken wordt de uitdaging geschetst, worden elementen voor een transitiebeleid in kaart gebracht, de barrières voor veranderingen aangegeven en doeltreffende strategieën voor gedragsverandering voorgesteld.
Uiteraard is de rol van de overheid in die transitie
i van kapitaal
i belang. Door te inspireren, door duurzaam gedrag te bemoedigen (onder andere via een groen belastingstelsel), door de juiste condities te creëren en door zelf het goede voorbeeld te geven.
Maar de verwachtingen ten aanzien van de overheid kunnen pas ingelost worden als er voor die veranderingsstrategie ook een voldoende groot draagvlak aanwezig is in de samenleving. Daarom wijzen de auteurs terecht op het belang van de middenveldorganisaties. Zij hebben een informatie- en bewustmakingsopdracht: door bijvoorbeeld de immense nadelige gevolgen van de klimaatverandering
i te duiden en de bevolking
i aan te zetten tot bewust duurzaam consumptiegedrag.
Peter Tom Jones en Vicky De Meyere pleiten in dit boek voor een sociaalrechtvaardige duurzaamheidsstrategie, een Green New Deal xl. Ze stellen een gefaseerde aanpak voor, waarbij allianties worden gesmeed tussen vernieuwingsgezinde regimespelers, vakbonden
i, milieubewegingen, Noord-Zuid- en consumentenorganisaties, pioniers op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemerschap en veranderingsgerichte
kennisinstellingen.
Voor de sociale bewegingen en middenveldorganisaties die zich de komende jaren voor die noodzakelijke sociaal-rechtvaardige duurzaamheid
i zullen inzetten, is dit een bijzonder interessant boek. Het informeert, geeft pistes voor verandering in de gewenste richting en het bemoedigt.
Een boeiend pleidooi voor een rechtvaardiger en gelukkiger samenleving.
Jan Renders, Voorzitter ACW, augustus 2009
Klik voor meer info en bestellen van Terra Reversa. De transitie
i naar rechtvaardige duurzaamheid
i
(1) als voorzitter van het acw spreek ik hier uiteraard voor de christelijke arbeidersbeweging. Maar ik ben ervan overtuigd dat voor vele andere sociale bewegingen dezelfde invalshoeken belangrijk zijn
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Uiterst ambigu en onbevredigend stapelbegrip, net als het begrip ontwikkeling zelf, wil zowat alles omvatten en zegt eigenlijk niets. Die onduidelijkheid verbergt dat het feitelijk om een light versie gaat van onze huidige economie die hier en daar wat bijschaving nodig zou hebben. Terwijl echte duurzaamheid drastische en structurele veranderingen impliceert, ja zelfs het ontwikkelen van een heel andere economie.
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
voor velen een vanzelfsprekend goede zaak want perfecte concurrentie op een volledig vrije markt bevordert economische efficiëntie en leidt tot lagere prijzen. Die ideale mededinging is echter bedreigd wanneer er maar één (monopolie) of enkele (oligopolie) aanbieders zijn, door prijsafspraken of door fusies tussen concurrenten. Velen vrezen dat in een steeds vrijere wereldmarkt onbegrensde concurrentie ons zuur zal opbreken als ze niet samen gaat met afdwingbare mondiale sociale en milieunormen. Anders leidt die concurrentie tot slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden, sociale achteruitgang, afbraak van de welvaartsstaat, milieuverloedering en ondermijning van de democratie. In arme landen zoals Bangladesh, India en Sri Lanka zijn door de toegenomen concurrentie de lonen in de kledingindustrie sinds het eind van vorige eeuw zelfs gedaald. Werkweken van zeventig uur zijn geen uitzondering en talrijk zijn de inbreuken tegen de vakbondsvrijheid. Nog altijd is er kinder- en dwangarbeid. De druk die van de economische globalisering uitgaat vernietigt werkgelegenheid in het formele circuit om die te vervangen door niet-gereglementeerd thuiswerk en productie in illegale ateliers. Natuurlijk is dat werk slechter betaald, zijn contracten ver te zoeken en is er geen sprake van sociale bescherming of controle op veiligheid en gezondheid.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
In een wereld vol noden is vanzelfsprekend veel welvaart nodig. Eigenlijk fungeert de economie vooral als een grote draaischijf tussen onze economische mogelijkheden aan de ene kant en onze behoeften en ambities aan de andere kant. Om die behoeften en ambities te stillen is de economie en de economische productie hard nodig.
Hoeveel heb je nodig van de Aarde om al hetgeen je verbruikt, te produceren? Dat is wat jouw ecologische voetafdruk vertelt. Ook voor een stad, een land of de volledige wereld is het mogelijk de voetafdruk te meten op basis van wat ze consumeren aan energie, voedsel, water enzovoort. In cijfers voor het jaar 2010: iedere mens beschikt over ongeveer 1,7 hectare. Dat is het evenwicht waarbij het gebruik van de natuurlijke hulpbronnen van de Aarde niet sneller verloopt dan ze zich kunnen herstellen. Het wordt ook wel Eerlijke Aarde-aandeel genoemd.
Uiterst ambigu en onbevredigend stapelbegrip, net als het begrip ontwikkeling zelf, wil zowat alles omvatten en zegt eigenlijk niets. Die onduidelijkheid verbergt dat het feitelijk om een light versie gaat van onze huidige economie die hier en daar wat bijschaving nodig zou hebben. Terwijl echte duurzaamheid drastische en structurele veranderingen impliceert, ja zelfs het ontwikkelen van een heel andere economie.
In een wereld vol noden is vanzelfsprekend veel welvaart nodig. Eigenlijk fungeert de economie vooral als een grote draaischijf tussen onze economische mogelijkheden aan de ene kant en onze behoeften en ambities aan de andere kant. Om die behoeften en ambities te stillen is de economie en de economische productie hard nodig.
Uiterst ambigu en onbevredigend stapelbegrip, net als het begrip ontwikkeling zelf, wil zowat alles omvatten en zegt eigenlijk niets. Die onduidelijkheid verbergt dat het feitelijk om een light versie gaat van onze huidige economie die hier en daar wat bijschaving nodig zou hebben. Terwijl echte duurzaamheid drastische en structurele veranderingen impliceert, ja zelfs het ontwikkelen van een heel andere economie.
Ze bestaan in verschillende soorten.Er is vooreerst vervuiling of verontreiniging waarbij men het milieu opzadelt met een verhoogde concentratie van stoffen die schadelijk kan zijn voor mens en natuur.Het is belangrijk om het verschil te zien tussen dat eerste generatiemilieuprobleem en de tweede generatieproblemen van uitputting en aantasting.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
In een wereld vol noden is vanzelfsprekend veel welvaart nodig. Eigenlijk fungeert de economie vooral als een grote draaischijf tussen onze economische mogelijkheden aan de ene kant en onze behoeften en ambities aan de andere kant. Om die behoeften en ambities te stillen is de economie en de economische productie hard nodig.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Waar het in de wereld in grote mate om draait. Al te vaak gereduceerd tot staatsmacht of zelfs tot militaire staatsmacht waarbij nog niet zo lang geleden enkel maar twee zogenaamde supermachten meetelden, de VS en de voormalige Sovjetunie. Dat kleine groepen een terroristische machtspositie kunnen uitbouwen, beseffen we nu ook. Maar er zijn veel andere vormen van macht in onze globaliserende wereld, vooreerst economische en financiële macht. De opkomst van Oost-Azië heeft vooral met die macht te maken, de sleutelpositie van multinationals eveneens en bovenal de dominantie van financiële groepen. Er is de politieke macht, hard nodig om de economische macht zonodig te corrigeren; ze komt op wereldvlak meer dan één maatje te kort. Cultuur, kennis en technologie bieden in hoge mate het vermogen om het leven en het samenleven te organiseren. Op het snijvlak van cultuur en economie is er de stijgende mediamacht die de agenda van de publieke opinie meer en meer beheerst. Religies en levensovertuigingen laten hun soms sterke invloed gelden in de wereld.In een steeds complexere mondiale samenleving zijn er talloze vormen van macht en machtsuitoefening die voortdurend op elkaar inwerken. Omdat onze wereld snel verandert, betekent dit ook dat bestaande machtsverhoudingen vlugger onder druk kunnen komen.
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
Is naast arbeid, grondstoffen en kennis één van de middelen die ons helpt om welvaart te scheppen. Kapitaal kan variëren van grond tot zware industriële infrastructuur tot ruime financiële middelen. Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.