Wetenschap

We naderen steeds sneller het moment waarop onze planeet niet langer geschikt is voor menselijk leven. Toch zijn we het aan toekomstige generaties verplicht de moed niet op te geven. Hoe zou gezamenlijke actie er uit kunnen zien? Het wordt een gevecht van David tegen Goliath.

We bevinden ons in een ernstige wereldwijde klimaatcrisis, zelf een symptoom van de bredere planetaire crisis. De Europese Unie wil met haar Green Deal een antwoord bieden maar die volstaat niet.

Al lang is bekend dat klimaatverandering de Golfstroom, die warm water naar Europa voert, kan stoppen. Het kantelpunt voor die abrupte verandering, blijkt snel te naderen.

De kans dat het zeewater veel sneller meters hoger komt, is sterk toegenomen. Want niet enkel verdwijnen zowat alle gletsjers maar ook de Groenlandse ijskap… én die van West-Antarctica. Zelfs dan valt er nog goed nieuws te rapen.

De mensheid vergt veel meer van de aarde dan die aankan. Om te meten of we die draagkracht respecteren of overschrijden, zijn sinds 2009 negen planetaire grenzen gedefinieerd. Al zes zijn er nu overschreden.

Voor duurzaam vervoer is het spoor beter dan snelwegen of luchthavens. Hoe 30 Europese landen presteren, lijkt dan een interessante studie… tot ze uitgerekend België meest positief beoordeelt: lachwekkend, om te huilen én leerzaam.

Overheden moeten snel reageren op nieuwe evoluties om het belang van iedereen te bewaken. Unesco dringt daarom bij regeringen aan op het regelen van artificiële intelligentie voor het onderwijs.

Na zes jaar afwezigheid is de VS op 25 juli teruggekeerd in UNESCO. Kan deze VN-organisatie de oude ambitie “om meer voor vrede te betekenen dan welk aantal handelsverdragen ook” waarmaken?

Ineens lijkt artificiële intelligentie overal terwijl ze eigenlijk al decennia in opmars is. Maar er vindt inderdaad een versnelling plaats. En argeloosheid daarover kunnen we maar beter missen, zeker nu zelfs de bazen van OpenAI, Alphabet en Microsoft regulering vragen: alsof Exxon in 1965 zou vragen om een klimaatakkoord.

Waarom blijven beleids- en opiniemakers zo hardnekkig geloven in technologische innovatie om klimaat en andere ‘existentiële’ planetaire crises op te lossen? Die gaat niet goed samen met een ‘groene’ economie. Daarvoor is meer nodig dan redeneren en rekenen.

In de media zijn verontrustende geluiden te horen en te lezen over hoe, zelfs goed ingelichte personen, zich stilaan lijken neer te leggen bij het onafwendbare van de planetaire crisis die de mensheid wereldwijd als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt.

Vertrekkend van zijn persoonlijke ervaringen met ‘cancelen’ in de VS, belicht Jan Servaes wat wetenschappers te bieden hebben aan inzicht inzake 'cancel' en 'woke' culture: wat is mythe en wat is realiteit? De kritische analyses van Eve Ng en Pippa Norris staan daarin centraal.

50 jaar geleden waarschuwt 'De grenzen aan de groei' dat de dominante economische dynamiek onhoudbaar is en zal botsen op de draagkracht van de aarde. De raad om, liefst snel, te evolueren naar een evenwicht is niet gevolgd.

Op zoek naar hoe de wetenschap en de samenleving onze economie en politiek een duurzame richting kunnen uitsturen? De 'Union of Concerned Scientists' biedt al meer dan vijftig jaar inspiratie.

De zwaarste crisis die de mensheid beleeft in driekwart eeuw heeft een dubbele oorzaak: het ontstaan van een gevaarlijk virus en hoe er – slecht – op die dreiging wordt gereageerd. Uiterst dodelijk is het aanhoudende contrast tussen alert en falend beleid.

Er is in elke crisis maar één valabele aanpak van onbekwame raadgevers. Zet ze snel en voorgoed aan de deur … de coronacrisis bewijst meest van al dat het van vitaal belang is om slechte adviseurs geen kans te geven. Vervolgartikel van 'Coronacrisis 2 jaar'.

Een reactie uit academische hoek “dat een zeeniveaustijging van 1 of meer meter in een eeuw eigenlijk niet kan” nodigt uit tot vergelijken met het IPCC rapport en het verduidelijken van mogelijke snelle niet-lineaire verandering.

Het IPCC en de klimaattop in Glasgow gaan ervan uit dat de zee in 2100 maximaal een meter is gestegen. Maar hoe zeker is dat als het water in het verleden bij vergelijkbare CO2-concentraties wel 4 tot 5 meter per eeuw steeg? En wetenschappers een snel afkalven van de ijskappen mogelijk achten?

Zijn er redenen om de wetenschapswereld te wantrouwen? Niet voor het analyseren van problemen, wel voor de aangeboden oplossingen. Zeven wetenschappers zijn bezorgd over het dominante pleidooi voor het doodlopend pad van eenzijdige technologische innovatie.

De professor die onterecht malariamiddel aanraadde voor de behandeling van covid-19 heeft klacht ingediend tegen de wetenschapster die fouten reveleerde in zijn onderzoek. Honderden academici verdedigen haar.

Op 26 februari 2021 was Pala te gast bij het KLARA programma Zeitgeist. De uitzending is beschikbaar als podcast. Vind de link en de aankondiging.

Lezers reageren op onze corona artikels van instemmend tot kwaad. Omdat feiten verhelderen: deze tijdslijn toont hoe hard opvattingen en adviezen van wetenschappers en daarop gestoeld beleid kunnen verschillen.

Een jaar geleden zijn virologen gebiologeerd door een nieuw virus. De meesten raken zo gefascineerd dat ze zich niet kunnen inbeelden dat de wereld dit virus liever kwijt dan rijk is. Hun miskleun veroorzaakt een catastrofe. Hun ‘keuze’ om het virus onder ons te laten zorgt voor blijvend gevaar.

De rampzalige omgang met corona in vele landen scherpt de aandacht voor wat de volgende pandemie kan zijn. Het Nipah virus is tot 75 procent dodelijk en er is geen vaccin voor, zo weten o.a. BBC en Wikipedia.

Elkaar het beste wensen doen we graag in deze periode. Ditmaal is anders. Want we weten: iedereen stelt het minder goed dan zou moeten. Corona leert de keiharde prijs van wegkijken van crises... Maar ook dat wie de zelfingenomenheid overwint elders oplossingen kan ontdekken.