Een planetaire waarheidscommissie

In de media i zijn verontrustende geluiden te horen en te lezen over hoe, zelfs goed ingelichte personen, zich stilaan lijken neer te leggen bij het onafwendbare van de planetaire crisis die de mensheid wereldwijd als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt.

Ik hoorde de afsluiter van de zeer ondernemende - en wat mij betreft - gezaghebbende eco-missionaris-louis-de-jaeger, op 29 mei in gesprek met Pat Donnez (Klara, Berg en dal ): ‘Nee ik geloof niet meer dat we het tij nog kunnen keren, maar laten we-  voor de tijd die ons rest - zoveel mogelijk genieten van wat er wel nog is – zoals het orkest dat tot het laatst bleef spelen op de zinkende Titanic’.

Of wijlen rector Caroline Pauwels, die net als ‘possibilist ’ Hans Rosling ‘gelooft dat de wereld niet per se beter zal worden, maar dat we hem wel beter kunnen maken. Ik [Caroline Pauwels] geloof daarin , omdat ik natuurlijk ook geloof in de wetenschap i’ In postuum Caroline Pauwels, ererector VUB (1964-2022) (De Standaard 8 augustus 2022).

Hoop is onvoldoende

De hoop in leven houden dat een betere toekomst mogelijk is, is mooi, maar niet voldoende. Ik sluit mij aan bij de zienswijze van George Monbiot in het artikel Zo zwijgen we onszelf dood (DS 23/24 juli 2022).’ Geconfronteerd met de krachten die ons naar de planetaire afgrond duwen, moeten we niet minder eisen dan een systeemverandering.

Een systeemverandering op maatschappelijk niveau is nodig omdat de planetaire crisis een door mensen veroorzaakte crisis is. De in onze economisch geglobaliseerde wereld gevestigde economische, financiële, onderwijs-, zorg-, mobiliteits-, energie i-, voedsel i- en wetenschapssystemen zijn niet zozeer de creatie van kwaadwillende individuen, maar eerder het resultaat van een co-evolutie van wetenschappelijke en politieke ontwikkelingen.

Een historische ontrafeling van die evoluties is nodig om de mythes en blinde overtuigingen die er uit zijn voortgekomen en die de huidige, gevestigde systemen onderbouwen en nagenoeg onaantastbaar maken aan te wijzen en te ontmaskeren. Een inspirerend voorbeeld van historische ontrafeling van de Europese kenniseconomie is bijvoorbeeld het publiek beschikbare Histera report (2013).

Waartoe wij verplicht zijn

Ik denk dat wij die nog niet al te hard geconfronteerd zijn met de negatieve gevolgen van de planetaire crisis, het minstens verplicht zijn aan de al bestaande en mogelijk toekomstige slachtoffers van de planetaire crisis om een planetaire waarheidscommissie te organiseren. De taak van zo’n waarheidscommissie is het blootleggen van de systemische oorzaken van de crisis, o.a. de mythen en blinde, maar maatschappelijk stevig ingeburgerde overtuigingen die schendingen van economische, sociale en humanitaire rechten normaliseren en maatschappelijke systemen nagenoeg immuun maken tegen kritiek.

Uiteraard dienen ook de getuigenissen en angsten van bestaande en mogelijk toekomstige slachtoffers in kaart gebracht worden. Bruikbare gegevens zijn niet alleen te vinden bij de slachtoffers zelf, maar zeker ook bij ngo’s en klimaatactivisten die de gebeurtenissen van nabij opvolgen.

Zie bijvoorbeeld Corporate Europe Observatory dat de invloed van lobbygroepen op politiek en beleid onderzoekt, of SOMO dat onafhankelijk, kritisch en actiegericht onderzoek uitvoert naar multinationals. In zijn laatste rapport, Aandeelhouders eerst stelt SOMO vast: ‘Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen besteedden de laatste 20 jaar steeds meer van hun (geleende) geld i aan winstuitkeringen voor de aandeelhouders. De uitkeringen aan aandeelhouders groeiden vanaf 2000 tot de start van de coronacrisis met een duizelingwekkend getal: 500 procent. Schulden namen toe, terwijl investeringen stagneerden.
Zie ook de milieurapporten van EEB - The European Environmental Bureau,en de rapporten van Oxfam over de evolutie van de ongelijkheid tussen rijk en arm.

Deze niet gouvernementele organisaties komen, mijn inziens, allemaal op de proppen met informatie die in het kader van een planetaire waarheidscommissie zeer relevant is.

Marian Deblonde
De auteur schreef deze bijdrage in persoonlijke naam

Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be

Lees ook deze Pala artikels
Iedereen proefkonijn. Het politieke gehalte van Onderzoek en Ontwikkeling  | Pala 8-11-2019
Politici in schapenvacht. Waarin wetenschappers wel en geen experten zijn  | Pala 4-3-2019
Onverantwoorde vooruitgangsgeloof  | Pala 15-5-2019
Weigering om technologie duurzaam te sturen | Pala 23-5-2019
Economische groei via groene technologie: voorschrift voor totale zelfvernietiging | Pala 11-9-2020
Verbinding als strategie voor een duurzame toekomst | Pala 20-7-2020