De voorbije twee weken hebben niet minder dan 4600 deelnemers uit 183 landen in Bonn vergaderd tijdens de tweede voorbereidende onderhandelingsronde in de aanloop naar de grote VN-Klimaattop van Kopenhagen in december. Daar moeten de echte knopen worden doorgehakt om te komen tot een ambitieus wereldwijd klimaatplan dat het lopende Kyoto-protocol moet vervangen vanaf 2012. Er volgen nog informele gesprekken in Bonn (augustus) en officiële rondes in Bangkok (28 september tot 9 oktober) en Barcelona (2 tot 6 november), maar toch ziet het er momenteel niet goed uit. Vorige week had Yvo de Boer, algemeen secretaris van het UN Framework Convention on Climate Change (UNFCCC), er nog alle vertrouwen in dat in Kopenhagen een evenwichtig akkoord uit de bus zou komen. De onderhandelingen in Bonn leverden echter geen doorbraak op. De tot tweehonderd pagina's gezwollen ontwerptekst is vaag, tegenstrijdig en hakt belangrijke knopen niet door. Onder meer de milieubewegingen en Oxfam International toonden zich bijzonder ontgoocheld. Ook politici zijn verontrust. Denemarken, gastheer van de grote VN-klimaattop, vindt dat kostbare tijd verloren gaat. De Deense minister van Energie Connie Hedegaard wil dat de politici zich écht met de gesprekken gaan bemoeien.
Volgens het nieuwe Oxfam-rapport hebben de rijke industrielanden een dubbele verantwoordelijkheid. Zij zijn de grootste veroorzakers van de uitstoot van broeikasgassen, maar de meest kwetsbare landen - die de directe gevolgen van de klimaatverandering nu al ondervinden, zijn precies de armste ontwikkelingslanden en kleine eilandstaten. De rijke landen hebben bovendien de financiële middelen en de technologische knowhow in huis om effectief iets te doen aan de vermindering van hun eigen CO2-uitstoot met ten minste 40 procent tegen 2020 én om bij te dragen tot de financiering van programma's die de kwetsbare landen moeten helpen de klimaatuitdagingen aan te gaan.
Maar hoe meet je klimaatkwetsbaarheid? Daarover werd er de voorbije weken in Bonn aardig wat gebakkeleid. Jan Kowalzig van Oxfam pleitte voor het opstellen van een objectieve ‘kwetsbaarheidsindex' die de basis zou moeten vormen voor een financieringsmechanisme dat de meest kwetsbare landen de nodige ondersteuning biedt. Het VN-ontwikkelingsprogramma UNDP heeft in 2007 ‘kwetsbaarheid' in de klimaatcontext gedefinieerd als "de onmogelijkheid om risico's te beheersen zonder gedwongen te worden tot het maken van keuzes die het welzijn van mensen op langere termijn in gevaar brengt". Vertegenwoordigers van het Global Environment Facility (GEF), het financieringsmechanisme onder het Kyoto-protocol, zegden in Bonn dat ze werken aan een systeem dat de minst ontwikkelde landen (MOL) een aangepast beschermingsprogramma moet aanbieden, gefinancierd door de emissierechten van de geïndustrialiseerde landen. Een discussie over de prioriteiten leidde tot de vraag of de aandacht in de eerste plaats moet gaan naar landen met grote aantallen kwetsbare bevolkingsgroepen zoals India, of veeleer naar kleine eilandstaten zoals Tuvalu in de Stille Oceaan, dat compleet dreigt te verdwijnen onder een stijgende zeespiegel.
De Environment Vulnerability Index (EVI), ontwikkeld door de South Pacific Applied Geoscience Commission (SOPAC), werkt met 50 indicatoren van klimaatkwetsbaarheid: o.a. droogtes, sterke wind, klimaatconflicten en bevolkingsdruk. Deze index zou ook voor andere gebieden bruikbaar zijn op voorwaarde dat de cijfers om de vijf jaar worden geactualiseerd.
Nu nog de nodige politieke wil om tegen december van Kopenhagen een succes te maken. (JVC)
Klik voor nieuw rapport Oxfam International Hang Together or Separately? over klimaatverandering
Klik voor IRIN News: How to measure vulnerability to climate change?
Klik voor UN News Centre: Ambitious global climate change agreement in sight
Klik voor IPS artikel Geloof in succes klimaattop krijgt flinke knauw
Van Peter Tom Jones verscheen zopas bij uitgeverij Luster het miniboekje Klimaatcrisis, 51 p., 5,95 euro.
