Economische groei en respect voor fundamentele rechten van arbeiders gaan niet altijd samen. De beruchte maquila's, multinationale bedrijven gevestigd in de vrijhandelszones van Centraal-Amerika, blinken niet bepaald uit wat arbeidsomstandigheden betreft. Af en toe behalen arbeiders ondanks intimidaties en dreigementen met sluiting toch een kleine overwinning. Neem nu de Vaqueros Navarra-jeansfabriek in Tehuacan in de Mexicaanse deelstaat Puebla. Dit bedrijf van de Navarra Group levert aan bekende Amerikaanse jeansmerken zoals Gap, Levi Strauss, American Eagle Outfitters, The Limited, Warnaco, Abercrombie & Fitch en Tommy Hilfiger. Sinds enkele jaren weigert de directie onafhankelijke vakbonden te erkennen. Alleen vakbonden die sterk gelieerd zijn met de PRI, de partij die in de staat Puebla de politieke touwtjes stevig in handen heeft, zijn gemachtigd om namens de arbeiders te onderhandelen over lonen en arbeidsomstandigheden. De grote meerderheid van arbeiders zijn jonge indigena-vrouwen die tegen minimumlonen werken. Wie het met de gang van zaken niet eens is, krijgt ontslag of wordt bedreigd. 45 vakbondsmensen werden eerder dit jaar al ontslagen.
Op 10 juli spraken arbeiders zich uit voor de vorming van een eigen 19 September-vakbond die zou aansluiten bij het Frente Auténtico del Trabajo (FAT). De directie dreigde zelfs met sluiting van de hele fabriek. Op vrijdag 23 november werden dan toch verkiezingen voor vakbondsafgevaardigden gehouden. 263 arbeiders stemden voor de onafhankelijke bond, 190 voor de ‘officiële' bonden.
De uitslag is merkwaardig als je de manier van stemmen kent: tegen de afspraken in wou de directie immers geen geheime stemming organiseren. De arbeiders moesten zich in het openbaar, in de fabriek en in aanwezigheid van afgevaardigden van directie, officiële bonden en overheid, uitspreken voor de vakbond van hun keuze. Sommigen hadden vooraf bedreigingen ontvangen. Het in Canada gevestigde Maquila Solidarity Network blijft de zaak opvolgen en vindt dat de directie de uitslag moet respecteren. De 19 September-vakbond eist alvast dat de 45 ontslagen werknemers weer in dienst komen.
