30. Een maximuminkomen? Misschien niet zo een gek idee
dinsdag, 8 november 2005 - 09:00
Inkomen ligt gevoelig. Gooi eens het voorstel voor een maximuminkomen op tafel bij 18-jarigen, en misschien beleef je dezelfde boeiende discussie als die ik enkele maanden geleden mocht ervaren. Argumenten over de economische onzin ervan – want het zou de ondernemende mens demotiveren - wisselen af met bedenkingen over de grenzen die je best trekt aan menselijke graaizucht.
We leven in een wereld waarin sommigen vlot auto's van 100.000 euro en meer kunnen kopen, er een tweede of derde miljoenenhuis op nahouden, een weekje uitvliegen met de privé-jet naar het andere eind van de aardbol... en waarin er geen wil en dus geen geldi is om werki - en dus inkomen - te creëren voor de zwakkeren. We leven in een wereld waarin Amerikaanse topmanagers nu al in één jaar evenveel verdienen als waar een gewone medewerker in hun bedrijf vijfhonderd jaar voor moeten werken. Of dat ethisch verantwoord is? Toe maar. In bijna alle gevallen is die verhouding zelfs economisch onverantwoord. Ze moeten het zelf maar weten, de aandeelhouders, maar wie kan begrijpen dat ze dergelijke hold-ups toestaan?
Om zulke exuberante inkomens te kunnen betalen, is een groot financieel overschot hard nodig. Hoe je het draait of keert, die fortuinen zijn meestal maar te vergaren omdat er te weinig wordt betaald voor de grondstoffeni en toeleveringen die nodig zijn, en evenmin voor het fysieke werki, de hersenarbeid, de ideeën en de kennis van alle 'medewerkers' wereldwijd. Ze worden dus verdiend op de kap van 'anderen'. Zo komt het dat in diezelfde wereld een schrijnend gebrek aan inkomen een mensonwaardig bestaan meebrengt voor de helft van alle mensen. Kan moeilijk anders want ze verdienen minder dan twee euro per dag. Voor 800 miljoen onder hen is hongeri en ondervoeding dagelijkse kost.
Afbeelding
11 POLITIEKE DWAASHEDEN
Afbeelding
TRANSITIE. Onze welvaart van morgen
Afbeelding
COOPERATIES. Hoe heroveren we de economie?
Het nodige surplus voor die buitensporige inkomens wordt ook verdiend op de kap van onze aardei. Onze economiei is immers zeer slecht in het respecteren van ecologische grenzen en komt zelfs niet toe aan het verrekenen van haar milieukosten. De reuzengrote voet waarop de superrijken leven kost ons dus veel meer dan we denken. Zij veroorzaken in hoge mate de ecologische verliescijfers van onze planeet door een verspillende en energieverslindende levenswijze. Zij zijn de grootste verkwisters van moeizaam verworven welvaart en de eerste verantwoordelijken voor de kaalslag van natuurlijk kapitaali, denk alleen nog maar aan de grootgrondbezitters en de agro-industrie die het regenwoud neerleggen.
Sociale rechtvaardigheid - in het bijzonder het recht op een menswaardig leven van alle mensen -, de dringende nood aan het bewaken en bewaren van ons aardse ecosysteem – het huis waarin we moeten leven - en de belangen van toekomstige generaties rechtvaardigen de invoering van een maximum inkomen waarover elke wereldburger jaarlijks kan beschikken.
Is het dan waar dat mensen enkel maar gedreven zouden zijn door materieel gewin en onze welvaartsproductie hier zwaar onder zou leiden? De vraag is best te beantwoorden met enkele tegenvragen. Zou Bill Gates werkelijk stoppen indien hij maar een maximaal te besteden inkomen zou hebben? Zou Ford zijn opgehouden met auto's te bouwen en Picasso met schilderen? Zou Marquez niet langer schrijven en Kurosawa niet langer filmen? Is het niet zo dat de geschiedenis vol is van uitvinders, kunstenaars, wetenschappers, sociale leiders, politici, zelfs van industriëlen en ondernemers, en vooral van gewone mensen die in de eerste plaats hun ambities of maatschappelijke projecten nastreefden, veel meer dan de maximale materiële winst die ze zelf al dan niet zouden boeken? Voor een goed begrip, bij de invoering van een maximum inkomen kan Bill Gates nog altijd de grootste eigenaar en beslisser van zijn bedrijf blijven. Tot waar de rechten op eigendom reiken, is zeker een debat waard maar dat is wel een ander debat. Hier komt het er op aan het inkomen uit eigendom te beperken tot een afgesproken maximum.
Hoe groot mag dat maximum inkomen dan zijn? Dat moet natuurlijk het mondiale democratische debat uitwijzen maar in elk geval zijn twee maatstaven immens belangrijk. Hier is al gepleit voor een mondiaal basisinkomeni voor elke wereldburger van – om te beginnen – een kwart euro per dag (1). Zou het onredelijk zijn indien het maximum inkomen ‘slechts’ duizend maal hoger mag zijn – om te beginnen? Het is niet meer dan eerlijk dat het maximum inkomen maar kan stijgen indien ook het basisinkomeni stijgt en slechts aan een veel trager tempo om de kloof tussen rijk en arm niet verder te laten groeien. Tweede maatstaf is de draagkracht van onze aardei. Als wij er in de toekomst meer en meer in slagen om welvaart te produceren zonder ons natuurlijk kapitaali op te peuzelen en ons milieu te vernietigen, kunnen maximum en vooral basisinkomeni stijgen. Indien die ombuiging naar een ecologisch duurzame economiei niet lukt of te traag verloopt, zal ons gezamenlijk inkomen uiteindelijk enkel maar dalen. En de spanningen tussen rijk en arm zullen alleen maar stijgen. Jawel dus, hoe gevoelig het ook ligt, samen met een basisinkomeni lijkt een maximum inkomen echt geen slecht idee. En wie andere voorstellen heeft om sociale rechtvaardigheid en een duurzame economiei te realiseren, laat ze maar horen.
Dirk Barrez, journalist en auteur, 8 november 2005
Overname van de brief door niet-commerciële initiatieven of verenigingen mag, mét volgende bronvermelding: Dirk Barrez, PALAi nieuwsbrief over onze globaliserende wereld, voor gratis abonneren en forum surf naar www.globalsociety.be. Wij vernemen dat graag met een mail naar info@globalsociety.be
Voor wie nog meer discussiestof wil, surf naar het boek op deze site en lees vooral deel 6 ‘(heel) rijk en (heel) arm : het verdelingsvraagstuk’ en deel 7 ‘Kan ieder mens leven?’.
Het Biodiversiteitsverdrag ziet het levenslicht op de VN-Conferentie over Milieu en Ontwikkeling in juni 1992 in Rio de Janeiro.
Dat verdrag wil de natuurlijke soortenrijkdom beschermen en een duurzaam gebruik ervan mogelijk maken.
Het beoogt ook de opbrengsten van genetisch materiaal billijk te verdelen.
De soortenrijkdom behoort door dat verdrag toe aan de soevereine landen, die ook moeten zorgen voor het voortbestaan ervan.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Verzamelterm voor zowel fossiele brandstoffen (olie, gas), andere delfstoffen (ertsen) als voor wat veld of bos opleveren (katoen, hout, rubber). Probleem is dat de delfstoffen eens op zullen geraken en we ze dus best hergebruiken. Extra vervelend is de verbranding van fossiele brandstoffen die sneller nog dan de uitputting ervan klimaatverandering voor elkaar krijgt. Voor de hernieuwbare grondstoffen is het opletten geblazen de natuurlijke productiecapaciteit van de Aarde niet te overschrijden of uit te putten.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
800 miljoen mensen zijn ondervoed, elk jaar opnieuw sterven miljoenen mensen door gebrek aan voedsel en de ziekten die daarmee samenhangen, elke dag meer dan 25.000 doden, dat zijn wel 100 neerstortende passagiersvliegtuigen of ruim acht keer het aantal 11 september doden in de WTC torens, elke dag. Toch levert de Aarde genoeg te eten voor iedereen. Niet een tekort aan voedsel is dus de belangrijkste oorzaak van honger en hongersnood. De echte oorzaak is, veel meer dan voedseltekort, droogte, overstromingen of andere rampen, dat mensen arm zijn, dat ze te weinig koopkracht of inkomen hebben om aan eten te geraken.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Het basisinkomen is een inkomen dat iedereen individueel krijgt, van de geboorte tot de dood, onvoorwaardelijk.Waarom? Omdat alle mensen recht op waardig leven hebben. Dat is in mondiaal perspectief wellicht het belangrijkste pro-argument.
Het basisinkomen is een inkomen dat iedereen individueel krijgt, van de geboorte tot de dood, onvoorwaardelijk.Waarom? Omdat alle mensen recht op waardig leven hebben. Dat is in mondiaal perspectief wellicht het belangrijkste pro-argument.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Het basisinkomen is een inkomen dat iedereen individueel krijgt, van de geboorte tot de dood, onvoorwaardelijk.Waarom? Omdat alle mensen recht op waardig leven hebben. Dat is in mondiaal perspectief wellicht het belangrijkste pro-argument.
Als we van lokaal tot globaal onze welvaart willen produceren op een wijze die tegelijk ecologisch én sociaal duurzaam is, hebben we krachtige overheden nodig die de huidige economie in die richting sturen. Want de vrije markt kan veel maar blijkt impotent om snel de hele wereldbevolking inkomen, werk en fatsoenlijk leven te bieden in een omgebouwde economie die niet langer de ecologische pijngrenzen doorboort.
Het basisinkomen is een inkomen dat iedereen individueel krijgt, van de geboorte tot de dood, onvoorwaardelijk.Waarom? Omdat alle mensen recht op waardig leven hebben. Dat is in mondiaal perspectief wellicht het belangrijkste pro-argument.
Als we van lokaal tot globaal onze welvaart willen produceren op een wijze die tegelijk ecologisch én sociaal duurzaam is, hebben we krachtige overheden nodig die de huidige economie in die richting sturen. Want de vrije markt kan veel maar blijkt impotent om snel de hele wereldbevolking inkomen, werk en fatsoenlijk leven te bieden in een omgebouwde economie die niet langer de ecologische pijngrenzen doorboort.
Het basisinkomen is een inkomen dat iedereen individueel krijgt, van de geboorte tot de dood, onvoorwaardelijk.Waarom? Omdat alle mensen recht op waardig leven hebben. Dat is in mondiaal perspectief wellicht het belangrijkste pro-argument.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.