We verkiezen om de zoveel jaar onze vertegenwoordigers en bijna iedereen mag stemmen. Als kiezers geven we onze parlementen de opdracht mee om ons algemeen belang te organiseren, ze moeten dat regelen in wettelijke afspraken. Regeringen moeten ervoor zorgen dat de wetten ook werkelijkheid worden. Daar waken onze volksvertegenwoordigers over. En indien we niet zo tevreden zijn en anderen de voorkeur geven kunnen we die vertegenwoordigers wegstemmen. We zijn – terecht – fier op onze politieke en burgerlijke vrijheden die ons ook beschermen tegen een te opdringerige overheid.
Toch weten we best dat dit alles iets te mooi klinkt om volledig waar te zijn. Onze politieke democratie vertoont veel kwalen en mankementen. Een open participatieve samenleving van echt vrije, autonome mensen zijn we nog lang niet, zelfs als is het onmiskenbaar zo dat de voorbije eeuw veel democratische verbeteringen heeft opgeleverd. Het grootste democratische probleem ligt echter niet bij de politieke democratie. Veel erger nog is het gebrek aan economische democratiei in de wereld.
Want politieke en burgerlijke rechten volstaan op zichzelf niet voor echte participatie en zeggingschap. Wie werkloos is of wordt of daar voortdurend voor moet vrezen, wie geen toegang kreeg tot goed onderwijs of zelfs nooit een school van binnen heeft gezien, wie op 14 uitgeleverd is aan huisslavernij en huwelijk waar de wil van de man wet is, wie zich twaalf tot veertien uur per dag kapot moet werken om de ratrace niet te verliezen, wie leegloopt van diarree, wie vol zit van wormen, te ziek om goed het land te kunnen bewerken, kortom wie arm (gemaakt) is - materieel, cultureel en / of geestelijk - die kan grotendeels fluiten naar haar of zijn politieke en burgerlijke rechten.
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Fundamenteel gaat het erom dat de machtsverhoudingen tussen mensen zeer ongelijk zijn, dat de levenskansen heel ongelijk verdeeld zijn en dat daardoor velen politiek niet kunnen of mogen meespelen. Politieke democratie verwordt dan tot een machtsspel voor elites, uiteindelijk enkel nog voor een financiële elite – denk even aan hoe de Amerikaanse president ‘verkozen’ is.
Ik wil nog duidelijker zijn : er is geen politieke democratie mogelijk zonder economische democratiei. Want de afwezigheid van die economische democratiei betekent dat mensen de greep op hun bestaan verliezen. Groeiende economische afhankelijkheid doet mensen immers zeggingschap verliezen over hun leven, ze zijn minder autonoom, en dus minder vrij om te participeren in de democratische samenleving.
Dit gebrek aan economische democratiei en onafhankelijkheid stelt zich zelfs heel scherp in hoogindustriële samenlevingen zoals de onze. Want wie is hier nog echt economisch onafhankelijk? Zonder te willen idealiseren en zeker zonder te pleiten voor een terugkeer naar de agrarische samenleving van onze voorouders, feit is dat de autonomie van zelfstandige landbouwers een ongelooflijk grote bevrijdende kracht is die vrijwel totaal verloren is gegaan. Meer dan eens heb ik kunnen ervaren dat, hoe verarmd en uitgebuit de Afrikaanse landbouwers ook zijn door de huidige wereldeconomie, zij een rustgevende kracht blijven putten uit hun autonomie. Wat er ook mag gebeuren, een staatsgreep, verregaande corruptiei of een crashende wereldmarkt, nog altijd kunnen ze terugvallen op hun gronden en hun economiei om te (over)leven. Ze zijn materieel extreem arm maar toch onafhankelijker en vrijer dan wie bij ons voortdurend de dag vreest dat de baas tot ontslag dwingt, een baas die al evenzeer op een schopstoel zit. In onze hoogindustriële samenleving, steeds complexer, een groeiende wirwar van economische activiteiten en structuren waarin sociale dumping alle dagen oprukt en sociale bescherming verkruimelt, kan wie werkt zich dikwijls maar slecht verdedigen en vermindert de economische zelfstandigheid van mensen voortdurend.
Daarom moeten we nu dringend die autonomie bewaren waar het kan en herstellen waar nodig. De weinige landbouwers in rijke samenlevingen slaagden er met hun boerenbonden in hun autonomie te vrijwaren op afgeschermde markten. Zij zijn de meest succesrijke antiglobalisten en hun model verdient globaal navolging te krijgen. De nieuwbakken massa werknemersi van de industriële samenleving lukte er vrij goed in om haar economische autonomie te beschermen, ook in de groeiende dienstensector, omdat werknemersi zich collectief en solidair organiseerden. Die vakbondeni zijn en blijven wereldwijd broodnodig.
Maar economische autonomie als pijler voor een democratische samenleving vereist meer. Dan moet welvaartsherverdeling ernstig op de wereldagenda komen, moeten volledige tewerkstelling en werkzekerheid uit de taboesfeer geraken, moet er ruimte gecreëerd voor coöperatiesi en andere manieren om de economiei democratisch te organiseren, moet het recht op kapitaali en om welvaart te creëren een evidentie worden alsook het basisinkomeni, en dan zullen ook vakbondeni zich moeten herbronnen en hernieuwen om die nieuwe democratische economiei te bewaken.
Ik weet dat vele politici er de schouders voor ophalen, maar als ze meer willen doen dan de democratie lippendienst bewijzen, zijn het bestrijden van inkomensongelijkheid en, meer uitgebreid, het realiseren van economische democratiei prioritaire opdrachten voor hen. En dan kunnen we eindelijk als echt vrije burgers een volwaardige politieke democratie uitbouwen.
Dirk Barrez, journalist en auteur, 26 december 2003
Reageren en meedenken kan op ons forum, onder het discussiethema Kunnen we democratisch samenleven? Zorg voor korte, doordachte bijdragen, zo komen we samen verder.
Overname van de brief door niet-commerciële initiatieven of verenigingen mag, mét volgende bronvermelding: Dirk Barrez, PALAi nieuwsbrief over onze globaliserende wereld, voor gratis abonneren en forum surf naar www.globalsociety.be. Wij vernemen dat graag met een mail naar info@globalsociety.be
Voor wie nog meer discussiestof wil, surf naar het boek op deze site en lees vooral deel 10 ‘Kunnen we democratisch samenleven?’
Deze opinie verscheen in De Standaard op 31 december 2003
Net omdat geld of kapitaal in een duurzame economie ten dienste staat van het maatschappelijk doel, moet men het financieel rendement ervan goed in het oog te houden. Het is belangrijk om te begrijpen dat een groot verschil in financieel rendement op lange termijn ook een groot duurzaamheidsverschil maakt.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
Onaanvaardbare manier om rijk te worden.Corruptie of omkoping is het fenomeen waarbij politici, ambtenaren, bedrijfsmensen of nog anderen misbruik maken van hun functie, verantwoordelijkheid en vooral macht om zichzelf onrechtmatig te bevoordelen.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Is naast arbeid, grondstoffen en kennis één van de middelen die ons helpt om welvaart te scheppen. Kapitaal kan variëren van grond tot zware industriële infrastructuur tot ruime financiële middelen. Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Het basisinkomen is een inkomen dat iedereen individueel krijgt, van de geboorte tot de dood, onvoorwaardelijk.Waarom? Omdat alle mensen recht op waardig leven hebben. Dat is in mondiaal perspectief wellicht het belangrijkste pro-argument.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.