Waarom is oorlog nodig om te doen wat al lang moet?

Nog altijd is er maar één iets waarvoor alles moet wijken: klassieke oorlog i. Maar hoe kunnen politici uitleggen, aan jong én oud, dat ze pas bij dit verwoestend wapengeweld in Oekraïne echt werk i maken van de energietransitie terwijl klimaatverandering i al 50 jaar dreigt? Het is hoog tijd om de zware ‘nieuwe oorlogen' te voeren en te winnen, die tegen milieucatastrofes, moordende ongelijkheid en voortdurende aanslagen op mensenrechten i en democratie i. (1)

Zo dikwijls gezien en toch blijft het ongelooflijk hoe de mens altijd opnieuw terugvalt op opvattingen en reacties uit het verleden. Alles wat tot de Russische inval in Oekraïne onhaalbaar was, kan ineens wel door een in Europa uitgevochten oorlog uit de heel oude tijd, toen vooral staten elkaar met de wapens bestreden.

Onze politici hangen ook in de al gevorderde 21^ste eeuw nog altijd vast aan die blijkbaar ijzeren wet dat er maar één uitzondering is waarvoor alles moet wijken, en dat is de oorlog in zijn klassieke betekenis.

Dan kan het dat Duitsland radicaal breekt met een decennialang volgehouden beleid dat gedicteerd was door zijn rol in twee wereldoorlogen. Nu levert Duitsland ineens wel wapens aan oorlogvoerende partijen. En het zal zijn bewapeningsuitgaven massaal verhogen.

Zelfs de Europese Unie i zal wapentuig financieren, een al even plotse en diepgaande ommezwaai als de Duitse U-bocht.

Nog belangrijker. Europa, Duitsland voorop, beslist eindelijk om komaf te maken met de eenzijdige afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Het zal de al lang door de galopperende klimaatverandering levensnoodzakelijke energietransitie nu versneld uitvoeren…

Al even essentieel. Een groot deel van de wereld raakt het verwonderlijk snel eens om Rusland grotendeels uit het internationale geldsysteem te gooien - zie ook De plotse afschaffing van geld - en de jacht op heel betwistbaar verworven en feitelijk geroofde eigendommen van oligarchen te openen.

Hoog tijd om eindelijk de ‘nieuwe oorlogen’ te winnen

Ineens kan zowat alles wat eigenlijk altijd al moest… door een vuile oorlog. Maar het valt toch niet uit te leggen dat er een zwaar gewapend conflict, een moordende oorlog nodig is, met groot gevaar op escalatie en tal van nefaste gevolgen, om te doen wat zich al vele decennia opdringt.

Al sinds een halve eeuw is de wereld in ‘oorlog’ tegen dreigende klimaatverandering; net zo tegen moordende inkomensongelijkheid; en vergeet ook niet de ‘oorlog’ tegen de voortdurende aanslagen op mensenrechten en democratie.

Wanneer voeren we de ‘nieuwe oorlogen’
tegen milieucatastrofes en onmenselijkheid?

Al die tijd hadden politici wereldwijd de dringende opdracht om alle nodige mensen en middelen te mobiliseren om deze ‘nieuwe’ oorlogen te winnen. Ze hadden heel zeker de plicht om te bouwen aan een klimaatbestendige, duurzame wereld… dat deden ze niet. Ze hadden evenzeer de opdracht om de sociale, ecologische en democratische rechten van alle mensen te verzekeren, om overal duurzame ontwikkeling i op gang te brengen en de mensenrechten daadwerkelijk waar te maken… ze faalden keer op keer.

Het is ontzettend pijnlijk, letterlijk en figuurlijk, dat politici in de 21^ste eeuw maar kunnen beslissen tot een snelle energietransitie, tot min of meer systemisch ingrijpen in het mondiale geldverkeer en tot effectief najagen van onrechtmatig geroofde rijkdommen wanneer het brute militair geweld losbarst van een oorlog uit de vervlogen 20^ste eeuw.

Hoe lang gaan nieuwe generaties van politici nog wachten om de echte en talrijke ‘nieuwe oorlogen’ van de 21^ste eeuw snel en effectief te voeren, tegen de klimaatverandering en de andere ecologische catastrofes, tegen de sociale onrechtvaardigheid en ja, ook tegen de veelvormige dictatoriale en extremistische ontsporingen? Is er echt eerst een smerige klassieke oorlog nodig in Europa om in actie te schieten? Moeten daarvoor eerst duizenden mensen gedood en nog veel meer levens verwoest?

Er is tot slot nog die andere uiterst vervelende vraag: waarom kan of kon dit niet voor Myanmar? Of voor Syrië? Elke poging tot antwoord zal reveleren hoe groot de ongelijkheid in de wereld blijft.

Dirk Barrez - Hoofdredacteur Pala.be en auteur

Foto - Wikimedia Creatieve Commons | Ministry of Internal Affairs of Ukraine

(1) Deze bijdrage bouwt voort op het artikel We zijn in oorlog… maar anders dan we spontaan denken dat verscheen in Pala op 16 januari 2007. Het werd bewerkt tot hoofdstuk 7 van het boek Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving. Dat eindigde met dit besluit:

We zijn in oorlog… maar anders dan we spontaan denken

Tot nu was er maar één uitzondering waarvoor de economie i moet wijken en dienstig zijn, en dat is de oorlog in zijn klassieke betekenis. Voor die oorlogen, een misdaad tegen de menselijkheid, eisen we de economie op.

Vandaag zijn we in ‘oorlog’ tegen de dreigende klimaatverandering en andere ecologische catastrofes, tegen de moordende inkomensongelijkheid en tegen de voortdurende aanslagen op de democratie en de mensenrechten.

Daarom is het dat we vanaf vandaag alle mensen en middelen moeten mobiliseren om deze ‘oorlogen’ te winnen en een duurzame en menselijke wereld te maken.”

Deze opinie verscheen ook op Knack.be op 6 maart 2022