Het coronavirus zorgt voor een door geen enkele volwassene ooit beleefde wereldwijde gezondheidscrisis. De jongste tijd kon u zeker vergelijkingen lezen met de Spaanse griep of de Zwarte Dood. De zwaarste gezondheidscatastrofe uit de geschiedenis kreeg echter geen aandacht.
De meest overroepen historische periode is wellicht mei ’68 en de zogenaamd ‘roerige’ jaren zestig. Wat breder kijken onthult meteen hoe klein de invloed was, hoe weinig verbeelding aan de macht is gekomen. Die onmacht werkt tot nu door. Kunnen we ons voorbij de mythes concentreren op hoe het verder moet?
De vroegere economische machtswissels, van Amsterdam naar Groot-Brittannië en vervolgens de VS, gingen gepaard met hevige crises. Dat levert een belangrijk gezichtspunt om naar de schuldopbouw te kijken in de nog altijd dominante VS en het opkomende China. En een prangende vraag: hoe beschermt de rest van de wereld zich?
Er borrelen talloze initiatieven om ecologisch duurzamer te kleuren, ongelijkheid tegen te gaan en een betere toekomst te bouwen. Toch krijgen ze te weinig impact om de economie en het samenleven werkelijk ten gronde te verbeteren. Goed dat een boek ons de geschiedenis leert kennen: hoe deden bewegingen dat vroeger?
Deze tentoonstelling liep tot 24 januari in Brussel. Toch blijft het nuttig om een kritiek te formuleren: het is jammer dat de titel, zelfs al tempert het woordje ‘korte’ de verwachtingen, nog te veel belooft. Met tal van crises voor de deur moet de lat hoger.
Waarom zijn sommige samenlevingen rijk en andere arm? Veel belangrijker vragen zijn er niet te verzinnen. Om vooral ook de antwoorden niet te verzinnen is het goed naar de feiten te kijken. Zoals bijvoorbeeld Robert C. Allen, professor in economische geschiedenis, en nog wat collega’s talrijke jaren hebben gedaan.
Recent maakte ik mee hoe een kwade man in hartje Brussel tegen een ober roept: “Vous Belges, vous êtes les esclaves des Français.” Weinigen die het zo spits zouden formuleren. Maar vooral, we weten al veel langer dat hij gelijk heeft, de rijkdommen van deze kolonie worden op onrechtmatige wijze geplunderd.
Ouvre bien tes yeux. Nous sommes arrivés sur cette terre comme membre de l’espèce humaine. Nous ne l’avons pas demandé et personne ne nous attendait avec un mode d’emploi. Mais au fil des millénaires, l’homme a fait preuve d’ingéniosité et d’ambition: des pas en avant pour nous, un milliard de riches. Mais pas pour tout le monde. Pour une foule d’hommes et de femmes, la phase la plus récente s’intitule ‘des cavernes aux taudis’ : une étape également mais une étape surplace.
