Nieuws

Of we het nu graag willen of niet, het beslissingsniveau van de Europese Unie heeft een steeds grotere impact op allerlei beleidsterreinen, ook op het vlak van ontwikkelingssamenwerking, de kwaliteit van de hulp, de liberalisering van diensten en handel en de markttoegang en steun aan boeren. In het licht van de verkiezingen voor het Europees Parlement van juni 2009 is het voor iedereen die begaan is met het Zuiden van het grootste belang om dit - toegegeven vaak ingewikkelde - Europese niveau beter te leren kennen. Daarom organiseerden 11.11.11 en CNCD samen met Coprogram-Acodev en de Europese confederatie CONCORD een studiedag over Europa.

Het toenemende succes van de acties in het kader van de One Million Signatures Campaign maakt de autoriteiten in Iran bijzonder zenuwachtig. Steeds meer vrouwen durven het aan om op te komen voor essentiële vrouwenrechten in de Islamitische Republiek. Maandag 10 november werd Esha Momeni op borgtocht vrijgelaten uit de beruchte Evin-gevangenis van Teheran. De Iraans-Amerikaanse studente werd beschuldigd van propaganda tegen de staat, een veel voorkomende aanklacht tegen activisten die opkomen voor meer vrouwenrechten. Sinds 15 oktober zat ze in eenzame opsluiting in de gevangenis. Over heel de wereld voerden mensenrechtenbewegingen acties voor haar vrijlating. Ook de Iraanse Nobelprijswinnares, Shirin Ebadi, had zich voor haar vrijlating ingezet.

Meest fundamenteel is de discussie te voeren over een heel nieuw geldstelsel, met naast een wereldmunt ook lokale munten en met, jawel, een nulrente, of zelfs een negatieve rente.

Met de enorme media-aandacht voor de als ‘historisch' bestempelde Amerikaanse presidentsverkiezingen overheerst al te vaak het beeld dat alleen de Verenigde Staten verantwoordelijk zouden zijn voor de oorlogsvoering in landen zoals Irak of Afghanistan. Maar ook Europa herbergt een uitgebreide militaire interventiemachine die noodzakelijk was - en nog altijd is - om die oorlogen gaande te houden. Onder de slogan ‘Oorlog vertrekt vanuit Europa' willen vredesactivisten daarom op 14 en 15 november in heel Europa de militaire interventiestructuur zichtbaar maken en de wereldwijde interventies aanklagen.

Dertig miljoen vissers telt de wereld, en de jongste jaren lukt het hen minder makkelijk om het aanbod van vis op peil te houden. De eigenlijke visvangsten nemen qua volume af. Het is de sterk groeiende viskweek die dat gat moet vullen.

Uit de meeste zeeën en oceanen wordt al een paar decennia meer vis gehaald dan ze kunnen verdragen. Een visvangst van bijna honderd miljoen ton, zoals die van 2000, zou het maximum zijn. De opbrengst per persoon kan dus niet anders dan afnemen. We vissen té veel op wel zeventig procent van de visbestanden. Zo denkt alvast de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties erover.

In Zuidoost- en Oost-Azië is arbeidsmigratie al jaren een veel voorkomend fenomeen. Miljoenen mannen en vrouwen proberen de armoede en werkloosheid in hun eigen land te ontvluchten door te gaan werken in het buitenland. Vaak worden ze het slachtoffer van uitbuiting en misbruik, zowel in het gastland, maar soms begint het al van bij de rekrutering. Zestien regeringen van Zuidoost-Aziatische landen die veel arbeidsmigratie kennen, hebben samen met UNESCAP, de Economische en Sociale Commissie van de VN voor Azië en de Pacific, en de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) een uitgebreid rapport gepubliceerd om het fenomeen beter in kaart te brengen. De belangrijkste conclusie is dat de fundamentele rechten van de arbeidsmigranten dringend beter moeten worden beschermd.

Vorige week heeft het Britse parlement een klimaatwet goedgekeurd. Die wet verbindt het land ertoe de uitstoot van CO2 te verminderen met tachtig procent tegen 2050. Daarmee belandt Groot-Brittannië helemaal in de spits van landen die een CO2-arme economie willen uitbouwen.
Er zal worden gewerkt met vijfjaarlijkse koolstofbudgetten die de maximale hoeveelheid emissies vastleggen voor het land in die periode. En natuurlijk zal men voor elk jaar bepalen hoeveel het juist mag zijn. Opvallend is dat men ook rekening houdt met de uitstoot van de internationale lucht- en scheepvaart, iets waar de Britse overheid eerst niet van wilde weten.

Vorige week woensdag werd op het Caribische eiland Barbados het Economisch Partnerschapsakkoord (EPA) plechtig ondertekend tussen de Europese Unie en de vijftien lidstaten van het Caribische gebied, vertegenwoordigd in CARIFORUM. Hiermee bereikte de EU voor het eerst de eindstreep in een regionaal akkoord in de moeizaam aanslepende onderhandelingen over de zeer omstreden EPA's, die bedoeld zijn om de handel tussen de EU en de 78 ACP-landen (zeg maar de vroegere kolonies van Europa) op een nieuwe, meer liberale leest te schoeien in overeenstemming met de regels van de Wereldhandelsorganisatie. In totaal moeten met zes regionale blokken EPA's worden afgesloten. De oorspronkelijke deadline van december 2007 was dus al lang overschreden.

Na een korte onderbreking gedurende de ramadan zijn de ontslagen uitzendarbeiders van Dalda Foods in de Pakistaanse havenstad Karachi opnieuw actie aan het voeren. Zij blijven dag en nacht kamperen tegenover het voedingsbedrijf om te verhinderen dat de machines zouden worden weggehaald door de directie. Ze krijgen daarbij steun van de National Federation of Food, Beverage and Tobacco Workers, de Pakistaanse afdeling van de IUF, de wereldwijde vakbondskoepel voor de voedingsindustrie. Dertig arbeiders die tijdens hun middagpauze sympathie betoonden met de actievoerders werden ondertussen eveneens ontslagen. Ook zij gaan in beroep tegen de beslissing van de directie.

Van de nood een deugd maken. Dat lijkt een zeer oubollig gezegde. Maar het is toch een goed richtsnoer voor wat ons te doen staat. Zo denken bv. de deelnemers erover van de expertmeeting Duurzame en Solidaire Economie, vorige week bijeen in Utrecht. In hun motie over de kredietcrisis beklemtonen ze dat juist nu de omschakeling naar een duurzame en rechtvaardige economie dringend nodig is, én voor de toekomst van ons allemaal, én om te voorkomen dat we het financieel stelsel enkel oplappen, én om het geldwezen opnieuw in dienst te laten werken van een leefbare aarde, én om te voorkomen dat we in een economische depressie sukkelen.

Precies honderd jaar geleden werd de Belgische staat - een beetje tegen wil en dank - een koloniale mogendheid. Koning Leopold II zag zich door schandalen gedwongen zijn reusachtige privékolonie Congo over te dragen. Toch blijft dat Belgische koloniaal verleden nog zeer omstreden en grotendeels onbekend terrein voor de huidige generaties. In tegenstelling tot andere Europese koloniale mogendheden is het koloniaal verleden zo goed als een blinde vlek gebleven in het Belgische onderwijscurriculum. In Congo is de toestand op dat vlak nog erger.

Als de economische machine begint te sputteren, worden de (te) hoge loonkosten en de rigide arbeidswetgeving vaak door economen met de vinger gewezen als oorzaken van delocalisatie van bedrijven en het daarmee samenhangende verlies van banen in de productieve sectoren van de economie. Zeker in arme landen zouden gegarandeerde minimumlonen en de georganiseerde vakbonden de verdere ontwikkeling van de productieve privésector tegenwerken. Een dergelijke teneur viel in 2005 nog te lezen in het Wereldbank-rapport ‘Jobs in Kenya: Concept Note'. Robert Pollin, Mwangi we Githinji en James Heintz, onderzoekers verbonden aan het Political Economy Research Institute (PERI) van de Universiteit van Massachusetts-Amherst zijn het daarmee grondig oneens.

Regeerders zijn er om het hoofd koel te houden in woelige en moeilijke tijden. En vooral moeten ze zich altijd blijven concentreren op hoe ook voor morgen een goede samenleving te bouwen. Crises zijn uitdagingen, zoals wel eens is gezegd, en ze zijn vooral de grootste kansen om in de richting te marcheren die men uit wil.

Twintig jaar lang zijn onze politici zichzelf blijven voorhouden dat ze niet opkonden tegen de algemene hang naar meer markt, meer privatiseringen en meer laissez-faire, ook in de gevallen dat het manifest om foute keuzes ging. Vandaag valt het failliet van een dergelijk éénzijdige benadering niet langer te ontkennen.