Dit is de eerste van een reeks maandelijkse columns die inzoomen op de problemen van onze globaliserende wereld en op de mogelijke antwoorden. Het zijn eigenlijk mini-essays met telkens een opvallend alternatief of spitse stelling. Bedoeling is discussie en denkwerk te stimuleren rond zorgvuldig gekozen mondiale thema evenals rond de rol die wij in Vlaanderen kunnen spelen op weg naar een meer duurzame, sociale en democratische wereld.
Eerst een goed draaiende economiei, pas dan kunnen we welvaart verdelen en sociaal zijn, en als we nog rijker zijn kunnen we ook aan het milieu denken. Zo wordt dikwijls gedacht… maar is dat wel zo? Heel nuchter bekeken is wereldprobleem nummer één het ecologische probleem. Want zonder een leefbare aardei is geen samenleving en geen economiei mogelijk. En daarbij is dé mondiale uitdaging bij uitstek het broeikaseffecti. Al twijfelen sommigen nog, een doorgedreven opwarming van de aardei is te risicovol en kunnen we ons niet veroorloven. Opwarming is dan wel een globaal probleem, je kan er in eigen land en omgeving aan werken. Dat is niet enkel voordelig voor het milieu, dat is ook goed voor de samenleving én zelfs voor de economiei. Maar dat is net wat wij niet doen, wij laten ongelooflijk veel kansen liggen.
Mogen we even dromen? We zijn er wel toe verplicht want wat elders kan, blijft hier dikwijls een wens. Zo is energie besparen de eerste opdracht. Maar waarom bouwen wij dan huizen die veel meer energie verbruiken dan de Zweedse, waar de winters toch echt niet milder zijn dan bij ons?
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Mag ik dromen van een Vlaanderen bezaaid met windmolens, zoals dat wel kan in Duitsland, of in Denemarken waar nu al 20 procent van de elektriciteit uit windenergie komt? Waarom kunnen er niet in elke gemeente windmolens staan, zoals het wel kan in Eeklo? Onrealistisch is dat echt niet, het is rendabel, het levert heel wat elektriciteit op en het creëert werki. Jammer genoeg minder bij ons dan elders: het Duitse bedrijf dat de molens van Eeklo bouwde, telt al meer dan 5.000 werknemersi, twintig jaar geleden bestond het nog niet. En zeggen dat de windtechnologie ooit Vlaams was. Dit had een Vlaams bedrijf kunnen, nee moeten zijn.
Natuurlijk halen we het niet met energiebesparing en windmolens, wat nog meer? Ons land staat vol huizen. Hoe lang nog eer we al die daken vol leggen met zonnepanelen? De technologie van zonnecellen is rijper en rijper. De verkoop ervan stijgt nu al elk jaar met enkele tientallen procenten, iets waar fabrikanten van de meeste andere producten enkel van kunnen dromen. Toch kan het veel beter. Wanneer de industrie zou investeren in massaproductie van zonnepanelen kunnen die vier keer goedkoper worden, nietwaar BP, Shell, Sharp, Kyocera? Dat zou de prijs van die elektriciteit concurrerend maken met stroom op basis van fossiele brandstoffen, zo luidt de conclusie van een rapport dat KPMG enkele jaren geleden maakte op vraag van Greenpeace. Want, net wegens te duur, plaatst bij ons bijna niemand zonnepanelen op het dak, is er met andere woorden geen grote markt en dus investeren Shell en andere niet in de nodige grootschalige industriële productie. En naar die kip en ei toestand staan onze overheden heel afwezig te kijken, terwijl we weten dat zonnepanelen zelfs in onze dikwijls bewolkte streken tot driekwart van de huiselijke energie kunnen leveren. Het komt er dus op aan die grote markt te creëren. Duitsland probeert dat door groene stroom uit zonnecellen fors te subsidiëren. Het resultaat is dat veel meer Duitsers dan Vlamingen zonnedaken leggen. Maar tot een industriële doorbraak leidt het voorlopig niet, en dus ook niet tot veel lager geprijsde zonnepanelen. Mag ik een voorstel doen? Indien Vlaanderen, of liever nog Europa, verplicht om bij elke nieuw- of vernieuwbouw zonnepanelen te plaatsen, dan is er meteen een reusachtige markt. Dan investeren Shell, BP en andere onmiddellijk in grootschalige productie en krijgen we de beste zonnepanelen voor de laagste prijs. Verplichten klinkt natuurlijk niet zo goed, maar voor wie een huis bouwt is er wel meer verplicht, en investeren in dubbele of zelfs driedubbele ramen vinden we normaal. Het enige wat onze overheden dus moeten doen is deze sturende rol durven spelen, dan realiseren we een fundamentele omschakeling naar duurzame zonne-energie, weg van fossiele brandstoffen en kernenergie. Alleen al daarom moeten we het doen, maar er zijn nog voordelen aan een keuze voor hernieuwbare energie. Onze handelsbalans vaart er wel bij want nu verspillen we goed geldi aan het kopen van olie, gas en uranium. We beperken onze afhankelijkheid van regio’s die rijk zijn aan die grondstoffeni. We kiezen voor de economiei van morgen, met een energiebestel waarin zonne-energie vroeg of laat een centrale plaats inneemt. We creëren werki, redelijk veel werki zelfs. En we kunnen zelfs monopolievorming in de elektriciteitssector tegengaan. Waarop wachten we eigenlijk? Zijn we in Vlaanderen slim genoeg om de vele kansen die windenergie en zonne-energie bieden nu snel te grijpen?
Het verkeer dan, een zware energievreter. Er zijn tal van oplossingen mogelijk. Opvallend echter hoe moeilijk het fietsers wordt gemaakt, terwijl er geen zuiniger vervoermiddel bestaat dan de fiets, daarenboven zeker niet traag. Al even vreemd is dat vervoeri per spoor en te water veel minder aandacht krijgen dan ze verdienen. Eén alternatief wil ik heel speciaal toelichten, zelfs al zullen velen het naïef, lachwekkend of revolutionair vinden. Net daarom misschien, want de ernst van onze wereldproblemen eist grensverleggende antwoorden. En dus durf ik voluit pleiten voor de ontwikkelingi van de zeppelinindustrie als grootste tak van de luchtvaartbedrijvigheid. Want waarom het zuinige luchtschip in een nieuwe, veilige versie geen kans meer krijgt na een éénmalige ramp (met de Hindenburg in 1937 waarbij zesendertig mensen omkwamen) is onbegrijpelijk. De moderne zeppelin maakt amper lawaai, is het veiligste vervoermiddel, onder meer dankzij het gebruik van niet-explosief helium, springt zuinig met energie om, vervuilt heel weinig, is flexibel want kan zowat overal landen en opstijgen, stil in de lucht blijven hangen is kinderspel en het moet al bijna met orkaankracht waaien om hem te beletten uit te vliegen. Die luchtschepen hebben amper infrastructuur nodig en al helemaal geen ruimte- en geldverslindende wegen, bruggen of tunnels. Ze halen een snelheid van 125 km per uur en meer, vliegen 10.000 km ver als het moet, zijn zelfs stabiel bij slecht weer, kunnen heel wat vracht vervoeren, passagiers vliegen in ongeziene luxe en ruimte, en files kennen ze niet. Waarom zouden onze zeehavens geen zeppelinhavens hebben die de goederen verder ter bestemming brengen? Waarom zouden onze fabrieken niet just in time hun bevoorrading krijgen van zeppelins, ook uit het overzeese Groot-Brittannië? Waarom zouden grootwarenhuizen er geen beroep op doen? Waarom zouden we onze hele distributie- en transportsector niet drastisch transformeren op een duurzame basis en heel wat vrachtwagenchauffeurs omscholen tot zeppelinvaarders? Waarom zou het toeristische massaverkeer naar de zuiderse vakantieoorden niet volop overschakelen op dit vervoermiddel dat meer dan alle andere al een beetje reizen is? Minder broeikaseffecti, minder verkeersongevallen, minder files : de ecologische, maatschappelijke en economische winsten zijn torenhoog. Bovendien is er een onschatbare economische bonus voor wie de zeppelinindustrie uit de grond stamt. Dit zal werki, inkomen en belastingsontvangsten creëren, want een succesproduct vindt overal afnemers. Maar wat als de privé sector er geen heil in ziet? Dat zou jammer zijn, maar net daarvoor hebben we openbare investeringsmaatschappijen, om mee te investeren in een duurzame toekomst voor ons allemaal. Een Vlaamse investeringsmaatschappij of holding zou de kar kunnen trekken. Wie zegt dat ook de NMBS geen goede partner zou zijn? of nog andere vervoersbedrijven? En waarom zouden warenhuisketens, autoproducenten of andere bedrijveni niet mee werki willen maken van dit duurzame ondernemen? Durven wij in Vlaanderen de ambitie hebben om de zeppelins wereldwijd de lucht in te krijgen, zoals het ‘kleine’ Denemarken de windindustrie op de wereldkaart heeft gezet?
Dirk Barrez, hoofdredacteur PALAi.be, 15 april 2003
Reageren en meedenken kan op ons forum? Zorg voor korte, doordachte bijdragen, zo komen we samen verder.
Overname van de brief door niet-commerciële initiatieven mag, mét volgende bronvermelding: Dirk Barrez, hoofdredacteur PALAi.be, nieuwsbrief over onze globaliserende wereld, gratis abonneren via www.pala.be
Wij vernemen uw overname graag met een mail naar info@pala.be
Voor wie nog meer discussiestof wil, surf naar het e-boek op deze site en lees deel 1 ‘Hoe behouden we de aardei?'
De vrije wereldhandel zit in nesten, president T. illustreerde dit nogmaals met zijn zigzagkoers op de G7, een groep van zeven grote industrielanden. Friends of the Earth helpt ons vooruit met het verzamelen van zeven voorstellen die handel klimaatvriendelijker maken.
Werk, arbeidsbescherming en sociale zekerheid zijn ontzettend belangrijk. De EU laat al lang economische, handels- of financiële regels gelden maar kon het sociale Europa geen vorm geven. Dat kan nu met de Europese Arbeidsautoriteit (EAA). Lukas De Vos gidst ons.
Ja, waarom zijn er eigenlijk nog geen lage emissiezones voor schepen en vliegtuigen? Want hun groeiende belasting voor de planeet en bedreiging voor het klimaat zijn niet te harden.
Op 23 januari 2018 aanvaardde de Raad van Europa een resolutie over het basis burgerschapsinkomen. De reden is vooral dat de meeste Europese landen onmachtig blijven om iedereen fatsoenlijk te laten leven.
Je zal het zo dikwijls horen als mensen door armoede, honger of onrecht zijn geraakt. Veel kans dat hun ontzetting vergezeld geraakt van het voorstel om de welvaart in de wereld beter te verdelen. Die kijk is niet onjuist maar wel totaal ontoereikend opdat elke mens goed zou leven.
Na de uitleg vindt u overzicht met links naar artikels over planetaire grenzen
Respecteren we de draagkracht van ons belangrijkste systeem Aarde? De jongste jaren luidt de vraag steeds meer: blijven we binnen de planetaire grenzen? Dat concept introduceerden Johan Rockström en zevenentwintig andere gerenommeerde wetenschappers in 2009. (1)
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C.Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers vrezen voor een extra opwarming en voor klimaatverandering.Ze raken ervan overtuigd dat vooral industrie, verwarming, vervoer en dus de mens – die overmatig veel steenkool, olie en gas verstookt - verantwoordelijk zijn voor die extra broeikasgassen.En ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones.Om dit risicogedrag, het grootste ecologische deficit van de huidige globalisering, tegen te gaan is er het Kyoto Protocol dat de uitstoot van broeikasgassen beperkt en inwerking trad in 2005. Maar het is bijna zeker onvoldoende en dus maar het begin van een adequaat antwoord.www.ipcc.chzie ook klimaatverandering
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Verzamelterm voor zowel fossiele brandstoffen (olie, gas), andere delfstoffen (ertsen) als voor wat veld of bos opleveren (katoen, hout, rubber). Probleem is dat de delfstoffen eens op zullen geraken en we ze dus best hergebruiken. Extra vervelend is de verbranding van fossiele brandstoffen die sneller nog dan de uitputting ervan klimaatverandering voor elkaar krijgt. Voor de hernieuwbare grondstoffen is het opletten geblazen de natuurlijke productiecapaciteit van de Aarde niet te overschrijden of uit te putten.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Als de wereld wil opschieten richting duurzaam vervoer is het alvast nuttig om weten hoe we nu mensen en goederen vervoeren.Vind gegevens over personenverkeer en goederenvervoer.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C.Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers vrezen voor een extra opwarming en voor klimaatverandering.Ze raken ervan overtuigd dat vooral industrie, verwarming, vervoer en dus de mens – die overmatig veel steenkool, olie en gas verstookt - verantwoordelijk zijn voor die extra broeikasgassen.En ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones.Om dit risicogedrag, het grootste ecologische deficit van de huidige globalisering, tegen te gaan is er het Kyoto Protocol dat de uitstoot van broeikasgassen beperkt en inwerking trad in 2005. Maar het is bijna zeker onvoldoende en dus maar het begin van een adequaat antwoord.www.ipcc.chzie ook klimaatverandering
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.