Overslaan en naar de inhoud gaan
Na de Brexit. Hoe kan EU presteren en ons vertrouwen verdienen?
vrijdag, 24 juni 2016 - 18:02
Het is zover. Het belangrijkste nieuws is gezegd in twee seconden. Groot-Brittannië vertrekt. Maar of het land nu vertrekt uit de Europese Unie
i of zou gebleven zijn, de EU
i kampt in elk geval met een gebrek aan legitimiteit bij haar burgers. Ze moet hun vertrouwen herwinnen en verdienen. Dan herontdekt ze maar beter haar eigen aantrekkelijkheid en beseft ze dat elk democratisch samenleven vanaf het lokale niveau opgebouwd wordt.
Die Unie van Europese landen zou een vanzelfsprekendheid moeten zijn, en is dat deels ook. In die ruimte delen we in grote mate opvattingen over de rechten die we horen te hebben, over het belang van democratie en van overheden die onze vrijheden bewaken, over de welvaartsstaten die ons goede leven bewerkstelligen, over het gemak overal naartoe te kunnen en dan zelfs de euro te kunnen gebruiken. Zelfs beseffen we ergens wel dat die open grenzen ons welvarender hebben gemaakt. En zoals we ons Belg, Nederlander, Vlaming of Luikenaar voelen, beschouwen we ons ook als Europeanen.
Maar al jaren zijn talloze Europese burgers hard geconfronteerd met zoveel waarin hun Unie niet zo goed presteert. Zo doet de economie
i niet beter in de eurozone, volgens velen zelfs slechter. De politiek van goedkoop geld
i brengt niet wat werd verwacht. We investeren veel te weinig, en totaal onvoldoende in de duurzame economie
i die we dringend nodig hebben. Er zijn niet genoeg nuttige en goede jobs. Het sociaal manco doet velen, in de bouw en elders, hun job verliezen door goedkope arbeid
i. Dieselgate en sjoemelsoftware peperen ons in hoezeer het ecologische beleid faalt. En niemand die kan beweren dat de EU
i echt een duurzame landbouw
i weet op poten te zetten.
Velen liggen wakker van wat de EU
i verzuimt goed te doen, economisch, financieel, sociaal, ecologisch, democratisch, op vlak van veiligheid
i, migratie
i, vluchtelingen
i, internationale samenwerking. Een vreemde tegenstelling regeert. Europa is in landen in de hele wereld een aantrekkingspool voor talloze mensen (en veel minder voor hun elites en regeringen) omdat onze economieën nog altijd sociaal én gaandeweg ook ecologisch worden gecorrigeerd. En omdat we er al bij al nog enige greep op hebben en ze weten te versterken met voldoende publieke goederen die het leven van bedrijven
i, burgers en samenleving makkelijker en beter maken.
Hoe hard verdedigen de politici die gisteren en nu aan het roer staan dat model? De Europese Unie
i is al van vóór de val van het IJzeren Gordijn tussen Oost- en West-Europa bezig haar succesformule te lossen in plaats van ze verder te verfijnen en uit te werken. En ze is nooit overtuigend uitgedragen bij de nieuwe leden. Zo doen de EU
i én haar lidstaten juist niet waarmee ze het vertrouwen van hun burgers meest van al zouden kunnen behouden, winnen of herwinnen. Het maakt het daarenboven nog moeilijker om in de rest van de wereld duurzame partners te vinden bij regeringen om alvast mee op te komen voor een sterk gecorrigeerde markteconomie.
Voor vele burgers in Europa en elders in de wereld schuilt de Europese aantrekkelijkheid ook in een samenlevingsmodel dat is gebaseerd op een veelheid van onvervreemdbare rechten en vrijheden. De open, democratische samenleving heeft er doorgaans de vanzelfsprekende bovenhand op alle vormen van dictatuur, extremisme
i en absolutisme. Het wettelijke regelen van het samenleven is er principieel het alleenrecht van de burgers en hun seculiere besturen. Dan is het heel ongelukkig dat net het Europese project zoveel democratisch deficit
i vertoont, en veel te veel top-down is gebouwd.
Hoeveel beter zou het niet zijn dat in de meeste landen net veel meer democratische zeggenschap met de bijbehorende budgettaire middelen naar het meest lokale niveau zou verhuizen. Het zou de greep van tal van burgers op hun bestaan zichtbaar verhogen, hun burger- en verantwoordelijkheidszin prikkelen en de democratie een hoogstnoodzakelijk stimulans geven. Dan voelt het al snel als logisch dat wat lokaal maar moeilijk efficiënt kan worden aangepakt, best thuishoort op het regionale, provinciale of staatsniveau, of welke wettelijke ruimten ook waarin samenlevingen zich vorm geven. En vervolgens verwerft de Europese Unie
i op natuurlijke wijze haar volle legitimiteit. Want zij is net een betrouwbare hefboom om de uitdagingen aan te pakken die ook het statelijke niveau in belangrijke mate overstijgen… Correctie dus, ze zou dat moeten zijn maar is het niet.
Al decennialang krijgen steeds meer Europeanen het moeilijk om de EU
i als een nuttige en geloofwaardige overheid te zien. Hun regeringen hebben al die jaren niet echt bijgedragen om de EU
i van onderop op te bouwen en uit te leggen. Alle kritiek, zelfs de meest constructieve, is decennialang weggewuifd, of dat nu lacherig, luchtig of hooghartig gebeurde, of uit intellectueel onvermogen om het democratisch deficit
i te begrijpen, of dat alles tegelijk.
Steeds scherper menen vele burgers naakte keizers te zien. Hebben ze ongelijk? Ze vragen zich bijvoorbeeld af hoe het kan dat wat fout loopt in het toch kleine Griekenland en in andere Zuid-Europese landen zo slecht kan worden aangepakt dat de hele unie jarenlang financieel en economisch op haar grondvesten davert. Waarom moet dit de welvaart, de jobs en de gemoedsrust aantasten van massa’s Europeanen? Hoe kan het dat een unie die gespecialiseerd beweert te zijn in goede sociaaleconomische ontwikkeling
i, in én tot ver buiten Europa, er maar niet in slaagt om Griekenland voorbij de crisis te helpen, en dat de Grieken door een onmetelijk dal van verarming moeten?
Kijk door de ogen van de burgers naar het vluchtelingendrama dat zich, ook al decennialang, afspeelt aan hun Europese grenzen. Het is trouwens opvallend en weinig genoteerd dat die zelfs door eurosceptici als Europees worden ervaren. Discussies over grenzen zijn van alle tijden en blijven uiterst nuttig nu grenzen meer dan ooit meerlagig en zelfs fluïde zijn. Ze vormen ook vandaag nog experimenteer-, leef- en werkruimten waarin we ons een duurzame toekomst kunnen boetseren. In de hele wereld wordt aangevoeld dat het nog altijd aantrekkelijke Europese model, ondanks economische crisis en nu Brexit, zich afspeelt binnen een Europese ruimte die ook in globaliserende en digitale tijden ergens begint en eindigt. Hoe verscheiden ook hun opvattingen en hun houdingen ten opzichte van de EU
i, er zijn zaken die alle burgers van betrouwbare overheden moeten kunnen verwachten. Er is zowel nood aan het ordentelijk omgaan met hun wettelijke Europese (staats)grenzen – waarom zijn ze er anders? – als om het effectief voeren van zowel een migratie
i- als een vluchtelingenpolitiek die naam waardig. Op al die terreinen schiet de EU
i schromelijk tekort, en haar burgers weten dit.
Voor de Europeanen is nog een ander falen van hun naakte keizer pijnlijk duidelijk, namelijk in de relatie met grote buurlanden als Rusland en Turkije. Als een politieke eenheid van maar liefst 500 miljoen mensen bij haar burgers meer dan de indruk wekt zich niet te kunnen laten respecteren door landen waarvan de regimes de jongste jaren zwaar voorrang geen aan een – soms brute – machtspolitiek, dan rijst vanzelf de vraag en de bedenking wat de toegevoegde waarde is van die Europese constructie waar ze amper vat op hebben.
Bij zoveel tekortschieten wordt het onmogelijk om met overtuiging te kunnen argumenteren dat de Europese Unie
i net nodig is omdat de Europese landen afzonderlijk niet opgewassen zouden zijn tegen de uitdagingen van een globaliserende wereld. Als de EU
i nog langer stelselmatig onder de lat blijft lopen, dreigt verdere verkruimeling. Ook na de Brexit moet de EU
i zich dringend bewijzen als een duurzame, democratische en efficiënte overheid die de toekomst en het leven van haar nu 450 miljoen burgers weet te verzekeren en te verbeteren. Zij moet de aantrekkelijkheid van haar model herontdekken en Europa laten groeien en bloeien vanaf het lokale niveau, van ‘onderuit’ zoals dat wordt aangeduid. Zo kan de Unie zich concentreren op de aanvullende verwachtingen die zij moet inlossen en op de opdrachten die zij krijgt. Vooral moet zij dan op die terreinen de meest overtuigende prestaties neerzetten. Niemand zegt dat het makkelijk is. Maar in dit geval is er geen alternatief: het moet veel beter dan nu.
Dirk Barrez
Uw doordachte reacties zijn heel welkom op het emailadres infoATpala.be
Europa en de Europese Unie
i vormen al lang een aandachtspunt voor Pala
i
Europa is nodig, maar dan wel een ander Europa
Wat nu Europeanen? Een nieuwe koers voor Europa
Het ziekbed van Europa. Van crash tot succes tot crisis
Hoe gebruiken we geld het best?
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala
i misschien op uw steun rekenen.
We verwelkomen u graag als steungever - klik hier
Een goed artikel? Interessant nieuws? Schenk vrienden, familie, kennissen of collega’s een gratis abonnement, dan hoeven ze Pala
i nooit te missen. Gebruik daarvoor het geschenkabonneeformulier – klik hier
Lees ook
woensdag, 15 april 2020 - 15:07
Politici in vele landen zijn hun burgers precieze antwoorden schuldig over hun aanpak van de coronacrisis. Want het was wel degelijk mogelijk om gezondheid, welvaart én welzijn tegelijk in acht te nemen.
zaterdag, 28 maart 2020 - 19:14
Geld is een middel, zeker, maar van onschatbaar belang. Het is de zuurstof waarmee een economie duurzaam welvaart en welzijn weet te creëren. Veiligheidshalve moeten we in volle coronashock onze bank Belfius zonder treuzelen verankeren in de samenleving.
vrijdag, 20 maart 2020 - 22:46
Vele jobs staan op de helling als het leven stilvalt. Minder zichtbaar is hoe slechte globalisering het werk en inkomen van velen in de tang neemt.
maandag, 9 maart 2020 - 20:32
Dirk Barrez is hoofdredacteur van Pala.be en auteur van achttien boeken. Hij was ruim 20 jaar VRT-tv-journalist en reportagemaker. Opvallende boeken zijn 'Ik wil niet sterven aan de XXste eeuw', 'Van eiland tot wereld', 'Transitie. Onze welvaart van morgen' en meest recent, '11 politieke dwaasheden'.
donderdag, 5 maart 2020 - 12:57
Als internetgeweld te wijten is
aan extremisten en hun trollenlegers,
moeten die trollenlegers
dan niet worden beschouwd als privémilities?
Meer dan in andere continenten hebben de (meeste) Europese landen werk gemaakt van hun gemeenschappelijke belangen en hun samenwerking soms verregaand uitgebouwd. Over het belang van en de uitdagingen voor hun Europese Unie handelen volgende PALA artikels:
zie Europese Uniezie ook Europees model
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Als we van lokaal tot globaal onze welvaart willen produceren op een wijze die tegelijk ecologisch én sociaal duurzaam is, hebben we krachtige overheden nodig die de huidige economie in die richting sturen. Want de vrije markt kan veel maar blijkt impotent om snel de hele wereldbevolking inkomen, werk en fatsoenlijk leven te bieden in een omgebouwde economie die niet langer de ecologische pijngrenzen doorboort.
Zowat overal ter wereld is het vooral werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, arbeid is niet hetzelfde als contractuele loonarbeid voor een werkgever. Onnoemelijk veel mensen werken voor zichzelf en hun familie of als zelfstandige, ze zijn landbouwer, veeteler, visser, handelaar, kapper of kleermaker. Altijd is cruciaal of men genoeg verdient om behoorlijk te leven wat voor de helft van de mensen niet het geval is. De meeste landbouwers verdienen ronduit slecht. Heel veel werk in de zwarte of informele economie is onderbetaald. En ook de talrijke zogenaamde hamburgerjobs bieden een salaris onder het levensminimum. Nog erger is dat er gewoon veel te weinig werk is.De wereld staat dus voor de zware uitdaging om voldoende nuttig en fatsoenlijk betaald werk te creëren voor iedereen die wil werken. Probleem is dat de huidige globalisering vrijheid en rechten voor geld, goederen en diensten creëert zonder de rechten van arbeid te beschermen. Zo komt onze ambitie om iedereen loon naar werken te bieden in de verdrukking. De beloning voor wie werkt daalt en ze stijgt voor kapitaal. Die ongelijke machtsverdeling brengt ook grotere inkomensongelijkheid en meer armoede mee.
zie Europese Uniezie ook Europees model
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
zie Europese Uniezie ook Europees model
Onder toelichting weblinks naar artikels en instellingenIn nationale staten behoort het geweldmonopolie toe aan de overheid, die er heel terughoudend, streng gereglementeerd en democratisch gecontroleerd moet mee omspringen. Net zo komt het internationale geweldmonopolie toe aan de mondiale en regionale overheden.
Over de hele wereld trekken mensen naar de rijke gebieden: Mexicanen en Salvadoranen naar de Verenigde Staten, Argentijnen naar Italië en Spanje, Egyptenaren en Pakistani naar het Midden-Oosten, Zuidoost-Aziaten naar Zuid-Korea en Japan. Wereldwijd is de allergrootste migratie die van platteland naar stad, meestal binnenin landen.
Volgende Pala artikels behandelen (ook) het thema vluchtelingen35. Waar is de mens thuis? Over vluchtelingenstromen | 23-02-2006Vluchtelingen en migranten: kijk toch eens naar de diepere oorzaken | 9-09-2015
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Meer dan in andere continenten hebben de (meeste) Europese landen werk gemaakt van hun gemeenschappelijke belangen en hun samenwerking soms verregaand uitgebouwd. Over het belang van en de uitdagingen voor hun Europese Unie handelen volgende PALA artikels:
zie Europese Uniezie ook Europees model
Voor informatie over extremisme kan u terecht in:- het artikel Extremisme veronachtzamen | 6-6-2019 - gebaseerd op hoofdstuk negen uit 11 politieke dwaasheden
de economie is de voorbije decennia door het wegvallen van vele grenzen als het ware in de mondiale champions league gaan spelen. Maar overheid en samenleving spelen vooral nog nationaal, een beetje Europees en veel te weinig op wereldschaal. Zo verliezen ze hun democratische greep die hen binnen de nationale grenzen in staat stelde de nodige sociale en ecologische spelregels op te leggen aan de economie en haar te gebruiken om de welvaartsstaat te realiseren. Dat lukt niet langer wanneer de economische macht huist bij multinationals, enkele grote landen, instellingen zoals IMF en bovenal zoiets ongrijpbaars als de volledig vrije wereldmarkt. Het democratisch deficit kan enkel maar worden overwonnen indien politiek en samenleving zich op wereldvlak organiseren om de economie afdwingbare regels op te leggen. Daarvoor moet ook de overheersende opvatting sneuvelen dat politiek zich ver moet houden van de economie.
Meer dan in andere continenten hebben de (meeste) Europese landen werk gemaakt van hun gemeenschappelijke belangen en hun samenwerking soms verregaand uitgebouwd. Over het belang van en de uitdagingen voor hun Europese Unie handelen volgende PALA artikels:
zie Europese Uniezie ook Europees model
zie Europese Uniezie ook Europees model
de economie is de voorbije decennia door het wegvallen van vele grenzen als het ware in de mondiale champions league gaan spelen. Maar overheid en samenleving spelen vooral nog nationaal, een beetje Europees en veel te weinig op wereldschaal. Zo verliezen ze hun democratische greep die hen binnen de nationale grenzen in staat stelde de nodige sociale en ecologische spelregels op te leggen aan de economie en haar te gebruiken om de welvaartsstaat te realiseren. Dat lukt niet langer wanneer de economische macht huist bij multinationals, enkele grote landen, instellingen zoals IMF en bovenal zoiets ongrijpbaars als de volledig vrije wereldmarkt. Het democratisch deficit kan enkel maar worden overwonnen indien politiek en samenleving zich op wereldvlak organiseren om de economie afdwingbare regels op te leggen. Daarvoor moet ook de overheersende opvatting sneuvelen dat politiek zich ver moet houden van de economie.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
zie Europese Uniezie ook Europees model
Over de hele wereld trekken mensen naar de rijke gebieden: Mexicanen en Salvadoranen naar de Verenigde Staten, Argentijnen naar Italië en Spanje, Egyptenaren en Pakistani naar het Midden-Oosten, Zuidoost-Aziaten naar Zuid-Korea en Japan. Wereldwijd is de allergrootste migratie die van platteland naar stad, meestal binnenin landen.
zie Europese Uniezie ook Europees model
Meer dan in andere continenten hebben de (meeste) Europese landen werk gemaakt van hun gemeenschappelijke belangen en hun samenwerking soms verregaand uitgebouwd. Over het belang van en de uitdagingen voor hun Europese Unie handelen volgende PALA artikels:
zie Europese Uniezie ook Europees model
zie Europese Uniezie ook Europees model
Meer dan in andere continenten hebben de (meeste) Europese landen werk gemaakt van hun gemeenschappelijke belangen en hun samenwerking soms verregaand uitgebouwd. Over het belang van en de uitdagingen voor hun Europese Unie handelen volgende PALA artikels:
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.