Waarom waren we onvoorbereid en maakten we slechte corona keuzes?

Het had gekund:
gezondheid, economie i
én welzijn bewaren

Politici in vele landen zijn hun burgers precieze antwoorden schuldig over hun aanpak van de coronacrisis. Want het was wel degelijk mogelijk om gezondheid, welvaart én welzijn tegelijk in acht te nemen.

Natuurlijk moeten we ons concentreren op hoe samenleving en economie laten herleven op de meest open en democratische wijze. Maar niet zonder volledig inzicht te krijgen in de beslissingen van onze politici in de voorbije maanden. Want met betere en snellere keuzes zouden vele levens zijn gered, zware economische neergang vermeden en talloos welzijnsverlies voorkomen.

Het kan wel degelijk anders

Al meteen na de eerste waarschuwing van de Wereldgezondheidsorganisatie op 31 december 2019 deed Taiwan er alles aan om het coronavirus buiten te houden. En dat lukt bijna volledig. Half april telt het land op 24 miljoen inwoners 395 besmettingen (16 in de jongste week) en 6 doden. 86 procent van de besmettingen bleek geïmporteerd. De waakzaamheid is al die tijd maximaal, tot nu is de maatschappelijke en economische hinder minimaal.

De corona i vragen van
samenleving en economie
voor de politiek

Heel anders, en verschrikkelijk slechter, reageerden de meeste landen met torenhoge schade tot gevolg. En dat roept pertinente vragen op. Ze zijn kritisch en constructief. Dat gaat samen want de werkelijkheid eist haar rechten, net als onze toekomst.

Er bestaan wel degelijk gezondheidsgrenzen

Waarom zijn er bijna nergens coronacontroles georganiseerd aan de grenzen van Europese landen, of van de Schengenzone, zelfs niet in de luchthavens? Laat staan met daaraan gekoppeld verplichte en gecontroleerde quarantaine voor wie besmet is?

Waarom gingen de grenzen van Europese landen vervolgens niet veel sneller dicht? Inclusief met die hele keten van gezondheidscontroles voor wie toch mocht reizen?
Hoe lang mag men blijven beweren dat vrije Europese samenlevingen zulke controles niet verdragen als bijna totale bewegings-onvrijheid al akelig op alle vrije burgers loert?
Hoe komt het met andere woorden dat de politieke verantwoordelijken in Europa geweigerd hebben om de gezondheidsgrenzen te bewaken door honderdduizenden mensen te controleren, en een miniem aantal daarvan heel tijdelijk in quarantaine te zetten?
Hoe komt het dus dat men politiek heeft gekozen voor het onvermijdelijke gevolg dat luttele weken later honderden miljoenen, dat zijn duizend maal meer mensen, nog veel essentiëlere vrijheden moeten inleveren: allen gevangenen in hun eigen huis?

Waarom in volle coronatijd onjuiste slogan laten regeren?

Hoe komt het dat velen de onjuiste slogan dat ‘grenzen niet werken’ blijven uitkramen als Taiwan het tegendeel illustreert? En China i evengoed, dan wel door na de initiële laksheid zijn binnen- en buitengrenzen af te sluiten. Duidelijk is wel, geen van beide laat deze slogan regeren als er een dodelijk virus rondwaart.

Testen, testen, testen… het kan niet

Waarom wordt nog begin maart de wetenschappelijke boodschapper wandelen gestuurd die ‘testen, testen, testen’ roept? Of waarom kan de waarheid niet verteld dat men zelfs na meer dan twee maanden corona gewoon niet voorbereid is om voldoende uitgebreid te testen? Toch niet omdat de burgers in een democratie i geen recht hebben op de waarheid?

Maar weigeren om onze samenlevingen vliegensvlug beschermend af te sluiten en vervolgens onbekwaam zijn om massaal te testen heeft iedereen overhaast in quarantaine gedwongen.

Dus waarom was men niet voorbereid? Niet om te testen? Niet voor mondmaskers? Niet voor zowat alles dat onze zorgkundigen moet beschermen? Niet voor…

Van rusthuizen tot besmettingshaarden tot sterfhuizen

Waarom sluit men terecht vrij snel de rusthuizen… maar laat men ze daarna ontaarden in besmettingshaarden? Alsof men niet zou weten wat het effect is van één besmet personeelslid op plekken waar mensen in grote aantallen samenleven, dan nog de meest kwetsbaren. En kijkt men vervolgens als verlamd toe hoe ze onvermijdelijk verworden tot sterfhuizen?

Waarom is er bovenop van meet af aan de ethisch ondoordachte en daarom ondraaglijke ruis van leeftijdsdiscriminatie in dit wanbeleid geslopen?

Feit is: onze tachtigplussers konden niet rekenen op bescherming door wie, onder hun nakomelingen, politieke verantwoordelijkheid draagt. Terwijl voor alle andere burgers, nochtans veel minder kwetsbaar voor het virus, veel meer maatregelen zijn genomen om hen te beschermen tegen besmetting? Wie kan dit verzuim uitleggen? Wie kan dit verantwoorden?

Geen voorbereiding en geen daadkracht om het virus weg te houden

Waarom blijft men altijd met de waarheid slepen? Het moet wetenschappers, en dus ook de politici die ze adviseren, al heel vroeg duidelijk geweest zijn dat we geen weken maar minstens vele maanden van coronamaatregelen voor de boeg hebben. Liever geeft men valse hoop door maatregelen in weken mee te geven.

Door slechte politieke keuzes zal coronastorm nog lang woeden

Zo ook wordt de meest onthutsende waarheid niet ronduit verteld. De politiek heeft door totaal gebrek aan voorbereiding en volkomen gemis aan daadkracht gefaald om het virus weg te houden. Erger, ze heeft dit zelfs niet willen of kunnen proberen. En nu weet ze echt niet hoe het kwijt te geraken tot er - misschien - een afdoend vaccin opduikt.

Door die schuldige mislukkingen, van de allerzwaarste politieke fouten, zullen samenleving en economie nog lang de woeste golven van de coronastorm moeten trotseren. En ze zullen nog onnoemelijk veel van waarde overboord zien belanden. Nogmaals, Taiwan en andere landen zoals Zuid-Korea en Singapore bewijzen dat het anders kon lopen.

Vaccin? Hetzelfde trieste verhaal

Het zou allemaal wat minder rampzalig zijn, indien er toch minstens zicht was op een vaccin. Maar opnieuw, de oude en jongere waarschuwingen voor pandemieën zijn genegeerd, de voorbereidingen na vorige virusuitbraken zijn afgebroken. Hoe kan dit alles politiek zo verwaarloosd zijn?

Hoe is het trouwens mogelijk dat de politiek de ontwikkeling i van geneesmiddelen, waaronder vaccins, zo weinig aandacht geeft? Terwijl nochtans het algemeen belang in het geding is wanneer de prioriteiten van commerciële bedrijven i niet noodzakelijk sporen met de grootste maatschappelijke behoeften. Waarom treedt de politiek dan niet op om de samenleving en haar burgers tijdig aan de vitale vaccins te helpen (of aan antibiotica, ook al zwaar veronachtzaamd door de farmaceutische sector)?

Exit? Exit privacy?

Nog vragen over de exit voor wanneer die ooit komt, specifiek over het hoe? Waarom krijgen we zelfs niet de zekerheid dat een ontsnappings-app privacyvriendelijk i moet zijn? En dat er nooit corona-informatie van gsm’s zal belanden op centrale servers van om het welke organisatie? Het kan technologisch. Eigenlijk zou dit het nieuwe normaal moeten worden in een digitale samenleving, zoveel te meer nu onze vrijheid in de werkelijke wereld zwaar is aangetast.

Een volkomen verkeerd begrepen omslagpunt

Zo geraakt een cirkel rond. Samenlevingen in Europa hebben het virus losgelaten. Ze meenden voorrang te moeten geven aan de bewegingsvrijheid van een aantal burgers die het virus logies en verplaatsing boden, onder het mom dat “je bij ons toch geen grenzen kan controleren, en al zeker niet sluiten”.

Wat ze ondanks alle waarschuwende tekenen totaal verkeerd evalueerden en begrepen, is dat slechts dagen later, hooguit enkele weken, reeds het corona omslagpunt opdoemde. Ineens komen die zogezegd hoog gewaarde individuele vrijheden miljoenvoudig in het gedrang. Dan sluiten de grenzen zich voor alle burgers. Dan dringt zich de lockdown op en gaat de economie grotendeels plat. Dan worden voor honderden miljoenen mensen, en intussen wereldwijd enkele miljarden, zelfs hun voordeuren een volledig nieuwe grens. Dan is zelfs de in democratieën geroemde privacy snel niet langer zo van tel.

Een pijnlijk harde les

De les is pijnlijk en hard, voor de meesten ongezien. Men moet teruggaan tot de Tweede Wereldoorlog, en in vredestijd zelfs tot de crisis van de jaren dertig in vorige eeuw, om de samenleving en haar welvaartsmachinerie of economie zo te zien lijden. Zij kunnen zich geen overheden en politici veroorloven die niet zijn voorbereid op een pandemie, en die slecht inschatten wat het algemeen belang vereist. Temeer omdat er de komende jaren en decennia nog meer crises in aantocht zijn: antibioticaresistentie, biodiversiteitsverval, klimaatverandering i, ongelijkheid, armoede i, politiek extremisme i… sommige kruipend, andere met rasse tred.

Dirk Barrez

De auteur is hoofdredacteur van Pala.be
Zijn recentste boeken zijn 11 politieke dwaasheden. 50 jaar schuldig verzuim van onze politici en TRANSITIE. Onze welvaart van morgen

Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be

Deze analyse is aangeboden aan diverse media i. Tot nu zag geen medium kans om ze te publiceren. Misschien en hopelijk lukt dit later, deze maatschappelijke discussie kan onmogelijk te breed worden gevoerd.

Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier