Lezing en discussiegesprek
POLITIEKE DWAASHEDEN
info en boeken
Klik om te vergroten
Als politiek een archislechte beurt maakt - in vele landen en in de EU - kan een lezing en samenspraak over een boek getiteld 11 politieke dwaasheden verloren energie lijken. Want wie verdiept zich graag in wat negatief is, of raakt erdoor gemotiveerd? Slechts stimulerende verhalen zouden duurzame veranderingen in gang zetten. Maar dat klopt dus niet helemaal.
Minder sarcastisch bedoeld dan het klinkt:
“Hoezo? Slechts 11 dwaasheden?”
Bij een voordracht over politieke dwaasheden valt het op: de grote en volgehouden aandacht van het publiek voor het falen van de politiek. Niet zelden gaat de belangstelling vergezeld van de opmerking “Hoezo? Slechts 11 dwaasheden?”
Die woorden stralen weinig vertrouwen uit maar zijn meestal veel minder sarcastisch bedoeld dan ze klinken. Mensen willen begrijpen wat er politiek fout loopt. Want de dwaasheden die ons nu zowat elke dag overvallen, in eigen land en ver daarbuiten, ogen steeds gevaarlijker.
Voor decennia quasi onbestaand duurzaam beleid inzake klimaat en energie betalen massa’s mensen wereldwijd nu al de zware prijs.
Evenzo voor de maatschappelijk rampzalige aanpak van financiële en economische crises. De jongste jaren zagen we zelfs de absurd lange ontkenning van inflatie waarna - voorgesteld als ‘remedie’ - de economie geteisterd raakt met snel stijgende, steeds hogere rente tot wanneer de werkloosheid duidelijk stijgt… want dat is nu de cruciale indicator voor het mondiale beleid; versta dus, tot genoeg mensen hun job en inkomen verkiezen met alle risico’s op bestaansonzekerheid en armoede …
Waar blijven menselijke logica en natuurlijke noodzakelijkheid?
Dat economie en geld in dienst van mensen en samenlevingen moeten staan, en dat dit maar duurzaam kan als daarbij de ecologische grenzen van onze planeet niet worden overschreden… die humane logica en die fysische noodzakelijkheid blijven al die tijd manifest afwezig in het merendeel van het gevoerde beleid in de meeste landen en al zeker internationaal. Alle noodzakelijke sociaalecologische transities (1) vorderen te traag tot niet.
Begrijpen wat fout loopt, scherpt wil om er tegenin te gaan
Het grote voordeel om zich eerst te concentreren op het veelvuldige falen van de politiek is dat het helpt om er klaarder in te zien; en vervolgens om te beginnen begrijpen waarom het zo zwaar fout loopt: hoe vooral kortzichtigheid, een totaal gebrek aan parler vrai, een stilstandscultuur die belet om voluit voor betere alternatieven te gaan, dat alles gecombineerd met een overdaad aan traagheid en bureaucratie, elk ernstig toekomstgericht beleid hypothekeren… en daarmee het vertrouwen in de gevoerde (non)politiek ondergraven.
Uitkijken voor zelfoverschatting
Daarbij is het altijd uitkijken voor vergoelijking en de zelfbegoocheling dat “we het toch niet zo slecht doen”. Het gevaar loert dat er vooral achteruit wordt gekeken en niet naar wat (heel) anders en (veel) beter moet voor een duurzame toekomst.
Positieve spiraal van crisisbestrijding en verduurzaming
Essentieel is dat het niet blijft hangen bij begrijpen. Die evolutie valt te merken in zulk discussiegesprek. Op dat ogenblik speelt natuurlijk de nieuwsgierigheid naar wat oplossingen kunnen zijn, naar welke aanpak en welke antwoorden wel kunnen werken… Dan is het verrassend en vooral bemoedigend om te merken dat er werkbare oplossingen te vinden zijn voor tal van uitdagingen die wachten.
De klimaatstrijd voeren is tegelijk
het meest ambitieuze sociale programma
Dan zien we zelfs de kans op een krachtige positieve spiraal tussen crisisbestrijding en verduurzaming. Als we de klimaatstrijd echt voeren - en meteen ook de andere planetaire grenzen willen respecteren - kunnen we in alle duurzaamheidstransities die nodig zijn inzake energie, wonen, voedsel, materialen, mobiliteit, dematerialisatie tegelijk meteen het meest ambitieuze sociale programma vormgeven. (2) Alleen als we crises effectief en duurzaam aanpakken, krijgen we unieke mogelijkheden om voor iedereen welvaart en welzijn te creëren, en die veilig te stellen voor de toekomst.
De wil om het falen te overwinnen
Dan manifesteert zich in bedenkingen ook de wens en zelfs de wil om het falen tegen te gaan. De vraag ‘hoe dan verandering bewerkstelligen?’ is uiteindelijk én de belangrijkste… én de moeilijkste om te beantwoorden, zeker in de slechtst bestuurde landen.
De vele wervende voorbeelden van wat elders wel lukt…
Maar altijd kunnen samenleving, politiek én economie een voorbeeld nemen aan landen, regio’s, samenlevingen en bedrijven die beter of zelfs veel beter presteren. Want waarom zou wat elders lukt – om het even of het gaat om welvaartsverdeling, eerlijke fiscaliteit, opbouwende referenda, sterke coöperaties, efficiënte overheden of nog andere prestaties - bij hen niet kunnen?
Een van de moeilijkste transities:
een resultaatgerichte politieke cultuur
Tja, waarom? We moeten het onder ogen zien: werken aan een betere democratie en een resultaatgerichte politieke cultuur is één van de meest moeilijke transities. Daarvoor zijn minstens sterke samenlevingen en een kritische massa van betrokken burgers nodig. Meer burgers die dialogeren over de politieke dwaasheden en wat eraan te doen, vormen alvast mee de aanzet daartoe.
Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala.be en auteur van TRANSITIE. Onze welvaart van morgen en 11 politieke dwaasheden. 50 jaar schuldig verzuim van onze politici
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Lezing en discussiegesprek POLITIEKE DWAASHEDEN | info en boeken
Voetnoten
(1) De toekomst is ecologisch, sociaal, democratisch - Pala 27-9-2016 - inleiding van het boek TRANSITIE. Onze welvaart van morgen p.9-14
(2) Zowat alles wat moet voor klimaat garandeert beter leven. Stom dat politici al die kansen lieten liggen | Het centrale deel van deze bijdrage bouwt verder op de eind 2009 verschenen analyse Het moet anders na Kopenhagen: éénzijdige stappen nodig
