Sociaal

Je zal het zo dikwijls horen als mensen door armoede, honger of onrecht zijn geraakt. Veel kans dat hun ontzetting vergezeld geraakt van het voorstel om de welvaart in de wereld beter te verdelen. Die kijk is niet onjuist maar wel totaal ontoereikend opdat elke mens goed zou leven.

Heeft de mensheid zichzelf veroordeeld tot een afschuwelijk dilemma? Ofwel de planeet redden, ofwel de mensen redden? Neen dus, of toch niet noodzakelijk, er is een uitweg van rechtvaardige duurzaamheid mogelijk.

Hoeveel heb je nodig van de aarde om alles wat je verbruikt, te produceren? Dat is wat jouw ecologische voetafdruk vertelt. Dit is de derde bijdrage van de artikelreeks ‘Hoe duurzaamheid meten’.

De groeiende ecologische schade heeft grote sociale gevolgen. Onlangs hebben ruim 15.000 wetenschappers de mondiale noodklok geluid. Is er een rechtvaardige ingreep mogelijk om de aarde nog leefbaar te houden, ook voor de volgende generaties? Een bijdrage van Jan Juffermans.

We moeten snel een goede meetlat vinden voor duurzaamheid. Want het bnp is kaduuk. Misschien verrassend is dat er al lang alternatieven bestaan zoals de Index voor Menselijke Ontwikkeling, de Index voor Duurzame Economische Welvaart en de Genuine Progress Indicator.

Hoe meten we duurzame welvaart en welzijn als we ecologische grenzen moeten eerbiedigen én de aanspraak van iedereen op welvaart en welzijn verzekeren? Want het bnp kompas waar we op varen, is compleet kaduuk.
Eerste bijdrage in de artikelreeks 'Hoe duurzaamheid meten'.

De voorbije veertig jaar is het deel van onze welvaart – van ons bruto nationaal product zeggen economen - dat naar de lonen gaat almaar kleiner geworden.

Internationale mensenrechten liggen in de vuurlinie, onder andere doordat snel groeiende economische onzekerheid tal van mensen treft. En de mensenrechtengemeenschap biedt maar weinig weerwerk. Het basisinkomen kan een uitweg bieden.

Als het gaat over goede voorbeelden van sociaal beleid wordt steevast naar Scandinavië gewezen, niet in het minst naar Zweden. Mensen van LBC-NVK gingen op leerbezoek bij hun collega’s van Unionen, de grote Zweedse bediendenvakbond.

De Aziatische economie is er deze eeuw sterk op vooruitgegaan. Maar de groei van 7 procent is voor een fiks gedeelte ten koste gegaan van het milieu, van de gezondheid van vele mensen en van verspilling van natuurlijke rijkdommen.

Opkomen voor een democratischer, rechtvaardiger en duurzamer Europa, dat is wat heel wat Europese burgerorganisaties kenmerkt. Die visie tekenden ze uit in een scenario dat al de steun kreeg van meer dan 250 organisaties. Maar het ook in realiteit omzetten is andere koek.

Een golf van automatisering en robotisering komt eraan. Zullen we nog wel genoeg banen hebben over 15 of 20 jaar? En welke jobs? Een bijdrage van Denis Bouwen die veel stemmen beluisterde.

We gaan echte wetenschappers hard nodig hebben om de komende decennia goed door te komen. Doodjammer dat sommigen de ruiten van hun geloofwaardigheid hard inslaan: Roundup neponderzoek, fraude, gekonkel, geslotenheid, nefast werkingsmodel. Velen willen het anders.

Het Greenpeace rapport over de milieukost van smartphones kreeg terecht veel aandacht. Veel minder aandacht is er voor de archislechte arbeidsvoorwaarden bij de grootste producent Samsung.

Het loont om uit te kijken naar een nieuw boek van Dirk Holemans. Vrijheid & zekerheid. Naar een sociaalecologische samenleving verschijnt zeventien jaar na Ecologie en Burgerschap. Pleidooi voor een nieuwe levensstijl (1999).

Wat als schoonmakers samen eigenaar zouden zijn van de app die hen werk geeft? Of als Uber naast wagens ook winst zou delen? Deelplatforms kunnen beter door ze coöperatief te organiseren. Daarover ging de conferentie Building The Cooperative Internet in New York.

Bij het lezen van het boek Transitie. Onze welvaart van morgen is de centrale vraag voor Patrick Develtere: hoe zien we de alternatieven uit samenleving en middenveld uitgroeien tot werkelijk nieuwe systemen die mee de duurzame samenleving en economie van de toekomst uitmaken?

“Om mensen in beweging te krijgen, moeten we ons eigen beeld van een rechtvaardige transitie uitdragen, verder verfijnen en vertalen in concrete acties.” Deze zinnen zouden uit het nieuwe boek van Dirk Barrez kunnen komen. Toch niet, zo vertelt Philippe Diepvents, ze komen uit de goedgekeurde congrestekst van het Vlaams ABVV uit 2014.

Hoe geraken we van experiment en klein verzet in het grote verzet van een duurzame economie en samenleving? Dat was de kernvraag bij de voorstelling van het Transitie boek op het Transitiefestival aan organisaties uit de samenleving. ABVV en beweging.net vonden zich alvast in het idee van een sociaalecologisch pact.

Een nieuw wereldwijd akkoord tussen management en vakbond met onder andere een mondiale ondernemingsraad maakt ENI tot een voorloper in de energiesector.

Eigenlijk hoort het economische akkoord dat de Europese Unie en Canada willen sluiten op één pagina te kunnen. En vooral, het mag niet ondersteboven worden geschreven: samenleving en milieu staan voorop, binnen hun grenzen functioneert de economie.

Het is een paradox waar niet hard genoeg op gehamerd kan worden. Economische groei leidt op zichzelf niet tot vermindering van ongelijkheid. Zelfs een vermindering van het aantal armen in een land vloeit niet voort uit louter economische groei.

Knorr, Lipton, Becel, Zwan, Ben & Jerry’s, allemaal merken van Unilever. Sinds 2010 mikt dat mondiale voedingsconcern op duurzaamheid met het Unilever Sustainable Living Plan. Het rapporteert forse vooruitgang. Toch zijn de doelen ecologisch onvoldoende ambitieus, en is onduidelijk hoe de zwaksten in de productieketen hun rechtmatige deel zullen krijgen.