Bloeiende civiele samenleving goed voor mensenrechten en rem op dictatuur

Of het nu in Mexico is naar aanleiding van verdwenen studenten, in België met betrekking tot een ingrijpend maar door velen als unfair ervaren regeringsprogramma, het verzet in India tegen de vertrappeling van vrouwenrechten of elders in de wereld tegen nog meer onrecht, de rol van een samenleving die zich organiseert is overal van onschatbare betekenis.

Het leidde in Pala al jaren geleden tot deze belangrijke conclusie:
"Een bloeiende civiele samenleving i of een maatschappelijk middenveld i is van levensbelang voor een democratische samenleving die actief de verwezenlijking van de mensenrechten i voor iedereen nastreeft." (1)

Meteen daarop volgde de cruciale toevoeging:
"Overheden moeten dit middenveld alle vrijheden geven en volop ontplooiingskansen verschaffen in de mate dat het om krachten gaat die het democratiseringsproces van de wereld verder stuwen. Zij zijn de medespeelsters en bondgenoten van de politieke vertegenwoordigsters in de verdediging en de uitbouw van een democratische samenleving." (1)

Verwonderlijk genoeg hebben – van Rusland tot de Verenigde Staten, van het Verre Oosten tot, welja, ons eigen land - nogal wat politici, tevens velen uit de economische wereld, en ook academische en nog andere stemmen het moeilijk met het middenveld. Blijkbaar slagen velen er niet in om het onderscheid te bewaken tussen een kritische kijk (die is altijd nodig) op het functioneren van middenveldorganisaties en het ontkennen van hun belangrijke rol en democratische belang, soms zelfs van hun bestaansrecht.

Daarom is het noodzakelijk langer stil te staan bij het begrip civiele samenleving of maatschappelijk middenveld.
In deze Pala herinneren we aan wat Sharp Gene i in zijn onvolprezen meesterwerk The Politics of Nonviolent Action schreef over macht i en strijd en over het belang van de civiele samenleving tegen dictatoriale ontsporing.
En we grijpen ook graag terug naar de bijdragen 'Maatschappelijk middenveld vol leven' uit Ik wil niet sterven aan de XXste eeuw en 'Sociale beweging versus civiele samenleving' uit De antwoorden van het antiglobalisme.

Dirk Barrez

(1) Dit programma is zowel te vinden in Van eiland tot wereld uit 2008 - in een uitgebreide verhalende vorm - als gebald in van Verontwaardiging naar Verandering uit 2011. Beide boeken zijn ook samen te koop voor slechts € 15, verzending inbegrepen - klik hier

Verwante artikels

Maatschappelijk middenveld vol leven - klik hier
Gene Sharp: civiele samenleving als rem op dictatoriale ontsporing van de politieke macht - klik hier
Sociale beweging versus civiele samenleving - klik hier