2012 was slecht jaar. En toch… Een eigenzinnig jaaroverzicht
donderdag, 27 december 2012 - 23:23
Meer dan de helft van werkzoekende jongeren zonder job in Spanje, vrijgeleide voor roversbanken, de aardei opwarmen met 4 graden, tal van kusten en steden die bang moeten zijn voor het stijgende water, lek bestuur verkopen als politiek, onmacht van sociale bewegingen, een berg die geen nieuws is, neen, het voorbije jaar was niet meteen om blij van te geraken. En toch… keert ook het tij.
Een eigenzinnig jaaroverzicht langs feiten en vooral trends die ons leven bepalen.
Wie zegt dat er geen zekerheden meer zijn? Wel, 2012 herinnert ons sterk aan de nieuw verworven zekerheden van de voorbije jaren, namelijk het continue falen van zowel big capital, big politics alsook van (niet meer zo) big labour of, bij uitbreiding van dat laatste, van het zogenaamde georganiseerde middenveldi uit de samenleving, van vakbondeni, boerenbonden en mutualiteiten tot milieubeweging en vele andere bewegingen.
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Roofbankieren blijft beloond, zoveel is zeker
Ze kunnen op twee oren slapen, de roofbankiers, de hedendaagse variant van Vikingen, roofridders of zeerovers - maar dan veel verwoestender. Zelfs na twee diepe financiële crises te veroorzaken die economieën in recessie duwen, jongeren tot werkloosheid veroordelen en staten het bankroet in drijven, nadat ze ons verhinderen een duurzame economiei te bouwen, blijven ze onaantastbaar en ontsnappen ze als enige aan de crises die ze zelf veroorzaken.
“Nog minstens 10 jaar zal het Dexiai debacle de Belgische belastingbetalers 2 à 3 miljard euro per jaar kosten.” (Bernhard Ardaen, mei 2012)
België betaalde begin november 2,9 miljard euro voor het verlieslatende Dexiai.
Dat we deze moderne zeerovers die mens en planeet doen kapseizen nog belonen met bonussen in plaats van hun activiteiten onmogelijk te maken, vroeger zou geen mens zoiets kunnen geloven. Wie kan dan wel begrijpen dat samenleving en politiek dit financiële kapitalisme zo tekeer laat gaan, en een corrupte en frauderende minderheid onverdiend geldi laten inpikken met de rampen die ze aanricht?
Zoveel is dus zeker in 2012, de financiële speculanten die de economiei en de staten beroven, en die oorlogvoeren tegen een aanvaardbare verdeling van de welvaart en tegen de werknemersi en hun sociale bescherming ontmoeten weinig of geen tegenstand. Alhoewel dit financiële kapitalisme de wereld terroriseert met de slechts denkbare economiei is het - met maximale en snelle geldwinst als zijn enige norm – de enige winnaar.
De economiei slaagt er steeds minder in de draaischijf te zijn voor zowel de productie als de verdeling van de welvaart die alle mensen nodig hebben om goed te leven. De welvaartstaart wordt zo slecht verdeeld dat om en bij tweeënhalf miljard mensen te weinig inkomen hebben voor hun minimale menselijke behoeften, en dat zelfs in rijke landen in Europa de armoedei zienderogen oprukt.
Het is het ziekbed van de economiei dat de welvaart zo slecht verdeeld geraakt dat de vraag massaal uitvalt, in de eerste plaats de vraag naar de meest levensnoodzakelijke goederen en diensten. Want dit betekent dat de economische motor gaat sputteren of zelfs stilvalt.
Het is het ziekbed van de politiek dat die niet beter kan dan de nefaste adviezen – uit financiële en economische kringen die zich keer op keer vergissen - te volgen om de zieltogende economieën kapot te besparen, de publieke rijkdommen te verkwanselen en de toekomst van miljoenen kapot te slaan.
Europa verbreekt het sociaal contract met zijn burgers
Dat de Europese Uniei er hardnekkig voor kiest om de Spanjaarden, Portugezen of Grieken aan dezelfde domme sociaaleconomische politiek over te leveren die vroeger Argentiniëi, Thailand en tientallen andere landen in totaal overbodige economische neergang en maatschappelijke ontreddering dompelde, valt niet te vatten.
Voor de EUi is dit een schandvlek zonder voorgaande. Want daarmee geeft de Europese politiek zijn ooit zo succesvolle model op van een sociaal gecorrigeerde economiei die de armoedei moet marginaliseren en niet de mensen. Daarmee verbreekt Europa dit sociaal contract met zijn burgers.
Het is meer dan ironisch dat de EUi de Nobelprijs voor de Vrede ontvangt op het ogenblik dat zij het fundament waarop die bekroonde welvaart en vrede zijn gebouwd, vernietig.
De vraag is niet langer of Vlaanderen grotendeels verdwijnt maar wel: wanneer?
Voor mezelf staat het, vergeef me de uitdrukking, al langer als een paal boven water. Maar 2012 brengt zekerheid voor wie nog altijd ziende blind wilde zijn. Nog in dit millennium zullen grote delen van Vlaanderen onder water verdwijnen. Lees maar na wat de beste wetenschapi daarover te vertellen heeft.
Na nogmaals een mislukte klimaattop in Doha – niets nieuw onder de zon wat dat betreft na de missers van o.a. Durban, Cancun en Kopenhagen – zitten we definitief op een koers van zowat 4 graden opwarming tegen het einde van deze eeuw. Een veranderend klimaat doet de menselijke beschaving zeker in de gevarenzone belanden. De zeespiegeli stijgt meer en sneller. Dat de ijskap op Groenland smelt, is waarschijnlijk en zorgt uiteindelijk voor 7 meter water erbij.
De dag komt dat de burgemeester van Antwerpen moet incalculeren dat de stad onder water komt te staan.
Ik weet niet wanneer ze het zullen doen, maar er komt dus zeker een dag dat de burgemeesters van Antwerpen, Rotterdam, New York, Mumbai, Shanghai enzovoort in hun beleid moeten incalculeren dat hun steden onder water komen te staan en dat hun inwoners, handelszaken, dienstverleners, industrieën andere oorden moeten opzoeken.
Het behoort tot dat grote ziekbed van de politiek op alle niveaus - en meest van al op het niveau van de staten en van het in principe door hen aangestuurde mondiale niveau - dat het klimaatbeleid een aperte mislukking is… alle politici moeten weten dat de dreiging immens is, en zelfs al acuut voor honderden miljoenen mensen waar droogte, hongeri of stijgend water zich nu al laten voelen.
Goed bezig? Politici houden zinkende schepen nog wat drijvend
Maar een politiek die volgas gaat voor een ecologische economiei waarmee we de klimaatramp vermijden, neen, dat is er dus niet. Als Vlaamse, Belgische, Europese en andere politici in paginagrote interviews of tv-verklaringen trachten te vertellen dat ze toch niet slecht bezig zijn, laat ons dan vooral begrijpen dat ze gespecialiseerd zijn om zinkende schepen nog even drijvende te houden. Wel ja, dat is ook een kwaliteit, maar ruim onvoldoende om de toekomst te redden en voor te bereiden.
Het falen van de samenleving: veelgeroemd en veelgeplaagd middenveldi
Is er dan iets schrijnender dan een laaiend enthousiast persbericht over de prestaties van de ‘Sing for the climate’ clip in Doha op hetzelfde moment van de mislukking van de klimaattop, de zoveelste ramptop dus?
Neen, hier geen slecht woord over de tallozen die de straten en pleinen opgingen om te demonstreren en te zingen voor het klimaat. Ze tonen en bewijzen, gelukkig maar, hun kwaadheid, bezorgdheid en terecht verzet. Maar wel veel oog voor de manifeste onmacht van dat middenveldi om die roep om een ander beleid en een andere economiei ook maar één stap dichterbij te brengen.
De zo velen die menen te spreken namens dat middenveldi, naar Doha vliegen, campagnes opzetten, politieke leiders aanspreken, ze zitten echt in de rats met hun aanpak, met hun wapens die – anders dan de massavernietigingswapens van de speculanten - geen veranderingskracht bezitten maar verontrustende machteloosheid verraden. Dit moet echt wel anders, of ze doen ons allemaal mee de ecologische oorlogi verliezen. En dus, bij gebrek aan leefbare planeet, ook de economische en sociale oorlogen.
De goede samenleving op het spel
Kijk meteen ook naar die sociale oorlogi, tegen een hebzuchteconomie die de welvaart niet meer eerlijk wil verdelen, de spot drijft met werknemersi en de vloer probeert aan te vegen met al wie opkomt voor een rechtvaardige economiei. Dat zijn, jawel, de vakbondeni in de eerste plaats, de beste bewakers van de welvaartstaat, en zo ook van een goede draaiende economiei. In de woorden van John Kenneth Galbraith: “De goede samenleving doet er in het belang van een rechtvaardige inkomensverdeling alles aan opdat er sterke vakbondeni blijven bestaan.”
Maar ze zitten gevangen in – of laten zich vangen aan - een vorm van repressieve tolerantie die het neoliberalisme zich blijkbaar kan veroorloven. Kom maar betogen in Brussel of elders, de straten zijn een halve of hele dag voor jullie. Maar denk vooral niet dat het iets zal wijzigen aan de genomen beslissingen, of ze Belgisch, Europees of wat dan ook zijn, beeld u niet in de neoliberale grondstroom te kunnen verleggen.
Erger nog, kijk hoe staken – en het stakingsrecht is een fundamenteel mensenrecht, alleen al omdat het de ultieme rem is tegen dwangarbeid – in de mediasamenleving is uitgegroeid tot een mijnenveld voor werknemersi.
Staak maar hoor om op te komen voor jullie rechten, dagen de neoliberale stemmen uit, zodat we jullie ongenadig kunnen bekogelen vanuit onze sociale mediai stellingen, zo gretig geciteerd door vele mediai. Die doen dat zonder enige analyse van of reflectie over wat er ten gronde op het spel staat namelijk onze welvaartstaat inclusief dat immens sterke idee dat arbeidi geen koopwaar is maar een recht dat mensen en samenlevingen in staat stelt om goed te leven.
De nieuwe efficiënte actiemiddelen zijn nog niet gearriveerd
Het is een opvallend zwaktebod van de sociale bewegingen dat zij hun pallet van strijdmiddelen niet rijker maken. Ze blijven bij betogingen, stakingen en tal van mediagenieke acties en campagnes - waarbij vaak alleen maar de actie of zelfs enkel de BV van dienst het nieuws haalt en niet waar het inhoudelijk om draait – die op geen enkele wijze de realiteit veranderen.
NGO’s en nieuwere sociale bewegingen groeien niet uit hun politieke onmacht naar het doorslaggevend met de vuist op tafel kunnen slaan bij conflicten en fundamentele maatschappelijke discussies, zoals vooral vakbondeni en boerenorganisaties vroeger konden. We zien integendeel het hele middenveldi min of meer een NGO-karakter krijgen en afglijden richting politieke en economische onmacht.
Er wordt wel eens over gepraat, amper naar gezocht maar zeker niet gevonden, de nieuwe efficiënte actiemiddelen zijn nog niet gearriveerd.
Onvruchtbare onwil om economiei zelf in handen te nemen
Wat hier sterk toe bijdraagt, is de implosie door het Dexia debacle eind 2011 van de economische coöperatieve poot van de christelijke werknemersbeweging ACW, groep Arco. Het ACW worstelt nog altijd met dat verlies en tot nu toe heeft niemand verantwoordelijkheid opgenomen voor het dramatische verlies van dat in decennia opgebouwde kapitaali.
En als deze beweging niet meer in staat is de 1,5 miljard euro inleg van haar meer dan 700.000 coöperanten te beschermen, stelt zich meer dan ooit de vraag naar de verantwoordelijken, naar welke fouten zijn gemaakt en hoe het kon dat ze zijn gemaakt. Zonder die oefening is het nooit geloofwaardig om met nieuwe coöperatieve initiatieven te beginnen.
Vergelijk dat met de Boerenbond die in december 154 miljoen euro investeerde in de KBC, ook een grootbank die om miljardenhulp moest roepen maar toch uit die crisis wist te klauteren.
Maar de koudwatervrees en soms zelfs onwil om (opnieuw) een coöperatieve economische poot uit te bouwen zit op vele plaatsen. Nochtans, om de financiële, ecologische en antisociale onweren te trotseren, doen de werknemersbeweging en tal van andere bewegingen er goed aan om zoveel mogelijk zelf de economiei in handen te nemen. Zo kunnen ze er beter over waken dat die sociaal en ecologisch verantwoord functioneert, en democratisch georganiseerd is. Want weinig kans dat zulke economiei komt van ondernemerstwitteraars die zelfs de minste sociale, laat staan rechtvaardige belastingmaatregel, “marxistisch’ noemen, of van bedrijveni als Ford, Philips, Suez-Electrabel of Nestlé.
Het grote economische plaatje
Wat vertelt dan het grote economische plaatje zoal?
De energiemultinationals – nog altijd de grootste beursgenoteerde bedrijveni – zetten heel eenzijdig in op de ons nog resterende fossiele brandstoffen om hun winsten te maximaliseren. Dat de mondiale samenleving hen toestaat om daarmee meer winst te kunnen maken dan met hernieuwbare energie, tart elke verbeelding want we moeten van die fossiele brandstoffen zoveel mogelijk afblijven als we aan de klimaatcatastrofe willen ontsnappen. Ga terug naar het hoofdstuk klimaat voor wie nog behoefte had aan meer argumenten dat het daarmee fout afloopt.
Als olie en gas meer winst opleveren, dan dumpen BP en Shell maar hernieuwbare energie.
Onder andere de twee grootste economieën in de wereld, de VS en Chinai, kiezen volop voor de grootschalige en sterk milieubelastende productie van schaliegas om hun energieonafhankelijkheid te (her)winnen. Schaliegas veroorzaakt minder broeikaseffecti dan steenkool of olie maar wel veel meer dan het gas dat wij nu verbruiken, is dus wel degelijk zwaar klimaatonvriendelijk. En daarenboven gaan die investeringen niet naar de dringende uitbouw van echt duurzame energieproductie. Zoiets moet toch de laatste twijfelaar aan de nakende klimaatcrisis overtuigen?
Intussen woedt op wel meer fronten al het conflict om de schaarse grondstoffeni, of het nu om delfstoffen, brandstoffen of landbouwgrond gaat. Chinai en Japan tonen hun spierballen in en rond de Zuid-Chinese Zee, een gebied met grote oliereserves. Wie wat van Myanmar wil begrijpen, mag zeker niet vergeten naar het grondstoffenplaatje te kijken. Tallozen trekken op jacht in vooral Afrikai, op zoek naar landbouwgronden die hen ook morgen moeten verzekeren van voedselproductie.
Dat herinnert meteen aan het structureel geweld van de hongeri die opnieuw met verhevigde kracht toeslaat en 1 miljard mensen in zijn wurggreep heeft.
Wapengeweld van Syrië tot de VS
Conflicten draaien wel eens meer uit op oorlogen. Of de Arabische revolutie in haar harde fase zit, wie zal het zeggen, ze speelt zich trouwens af in heel diverse omgevingen, zeker is dat de Syrische bevolkingi nu meest van al kreunt onder de burgeroorlog.
Maar vele inwoners van Egypte en andere landen maken zich zorgen over de evolutie van wat goed twee jaar geleden begon als de Arabische Lente.
Hoe zou het overigens zijn in Irak, of in het wat verder gelegen Afghanistan? Durft iemand beweren dat daar nu vrede heerst, of zelfs dat de situatie er beter zou zijn dan voor alle interventies? De gevoerde oorlogen en zogenaamde vredesoperaties waren nochtans peperduur genoeg.
Naar het schijnt is er een vredesmacht in Oost-Congo
Kommer en kwel ook voor de inwoners van Oost-Congo, al jarenlang getroffen door vreselijk geweld. Zij kunnen zich terecht afvragen hoe het komt dat oorlogsbendes en rooflegers zo maar hun gangen kunnen gaan, zelfs met een zogenaamde vredesmacht van de Verenigde Naties in de onmiddellijke omgeving. Het is allerminst een opwekkend schouwspel hoe de grote Afrikaanse oorlogi, die de jongste decennia veruit het meeste oorlogsslachtoffers eiste, maar blijft aanslepen.
Wie geeft er nu een blanco cheque aan dictators?
We leren daarenboven maar tergend traag dat het geen pas geeft om regimes die achter de schermen aan de touwtjes van een conflict trekken – Rwanda in het geval van Oost-Congo – zomaar ontwikkelingsgeld toe te stoppen.
De ontwikkelingsgemeenschap zoekt nu al ruim een halve eeuw met veel vallen en soms wat opstaan hoe dat dan wel moet, ontwikkelingshulp. Wil ze nu misschien aanvaarden dat budgethulp aan slecht of dictatoriaal bestuurde landen echt geen goed idee is? Wie geeft er nu een blanco cheque aan dictators of corrupte potentaten?
De prijs van vrij wapenbezit versus verbazingwekkend vreedzaam Occupy
Wie geeft er overigens zomaar zwaar schiettuig in de handen van iedereen? De burgers van de Verenigde Staten zijn nu bijna om de haverklap geconfronteerd met de gevolgen van vrij wapenbezit als er nog maar eens een schiet- of zelfs slachtpartij plaatsgrijpt, al te vaak in scholen.
Het is in het licht van zoveel rondslingerend schiettuig bijna verbazingwekkend dat de Amerikanen die met honderdduizenden en miljoenen uit hun huis zijn gezet of have en goed hebben verloren door de financiële crisis – de zwaarste crisis sinds de jaren dertig van vorige eeuw - geen enkele bankier hebben neergeschoten, en dat het Occupy protest tegen de financiële schurkenstreken volledig vreedzaam verloopt.
Massamedia op de dool, van Malonne tot Bugarach en The Daily
Intussen vertoeven de meeste mediai-ogen en -oren zich op heel andere plaatsen. Zo filmt en becommentarieert een massa journalisten elkaar in het Zuid-Franse Bugarach, een vooral door die mediai zelf gehypet non-event over het zogenaamde nakende einde van de wereld. Het was vanwege een groot deel van de journalistiek een internationale mijlpaal in het zichzelf ridiculiseren. Nog te onthouden: er waren alleen journalisten op afgekomen, het goede nieuws is dat de mensen hun onzin alvast in dit geval niet slikken.
Zoiets gebeurt wel meer. Dat in Malonne journalisten ‘nieuws’ maakten door zich af te vragen waar al die volkswoede bleef over de vrijlating van Michelle Martin – ze stonden ook daar zowat alleen - en publiekelijk bijna smeekten en opriepen om te komen demonstreren (waarna overigens nog maar enkele tientallen betogers opdaagden) was er volledig over. In Malonne maakte dit soort non-event journalistiek zich echt te schande.
Een al even nefaste dynamiek blijft de zakenmodellen onder de journalistieke voeten treffen. De financiële basis voor de mediai waarmee we al talrijke decennia vertrouwd zijn verkruimelt elk jaar verder, kranten verliezen lezers, tv-zenders zien hun reclame doorgespoeld. En de opvolgers zijn niet klaar. Zelfs Murdoch zag zich verplicht te stoppen met de The Daily, de eerste iPad-krant. Ze bestond zelfs geen volledige twee jaar.
En toch keert het tij
Moet een mens daar nu moedeloos van worden? Of toch minstens een klein beetje? Het is niet verboden. Maar of het ook verstandig is? En of je daar beter van slaapt? Zeker niet.
Massale opkomst voor allereerste transitiefestival
Dan maar uitkijken naar de lichtpunten. Die zijn er. Neem bijvoorbeeld de verrassende opkomst van 700 mensen op het eerste transitiefestival in Gent, vele anderen geraakten niet meer binnen wegens volzet. Geen enkel klassiek medium vond dit echte event een verslag waard (in een enkel geval was er een interview met de hoofdspreker), zoiets missen is nochtans falen in het informeren van de samenleving over hoe we uit onze crises kunnen geraken.
Maar het transitiedenken, over de noodzakelijke overgang naar een economiei die de welvaart zowel ecologisch duurzaam als sociaal rechtvaardig weet voort te brengen en te verdelen, is echt wel in opmars.
Hoe treurig bijvoorbeeld het energieplaatje er soms ook mag uitzien, u kon dat hierboven al lezen, feit is dat de hernieuwbare energie ondanks alles toch aan een enorme opgang bezig blijft. De groeicijfers van wind- en zonne-energie blijven indrukwekkend, en dat is echt het soort groei dat we in de nabije toekomst echt nodig hebben.
Op vlak van huizenbouw kan men zelfs beginnen gewagen van een trendbreuk, afhankelijk van land of regio. Investeren in isolatie, bouwen of verbouwen van woningen, bedrijveni of kantoren die amper of geen energie verbruiken, het begint normaal te worden, soms zelfs vanzelfsprekend.
Succesverhalen zijn er ook in de voedselproductie waar men om tal van redenen opschiet in de richting van een meer duurzame landbouwi en veeteelt, zelfs van agro-ecologische landbouwi: minder erosie, uitsparen van dure olie, spaarzamer met water, vermijden van dure pesticiden en kunstmest, grotere opbrengst, meer inkomen, minder risico, vermijden van milieuvervuiling…
Een nieuwe golf van coöperatief ondernemen
Ook in het bedrijfsleven kondigt zich een golf van verandering en vernieuwing aan, van bedrijfsleiders die minder mikken op ‘the winner takes it all’ maar opteren voor een samenwerking die iedereen sterker maakt. In tal van sectoren is het coöperatieve ondernemen aan een inhaalmanoeuvre bezig, of herontdekt ze de sterke kanten daarvan.
In Québec verzamelden 2800 mensen voor eerste Top van de Coöperatiesi
Vandaag al zorgen coöperaties wereldwijd met 100 miljoen jobs voor meer werkgelegenheid dan alle multinationals samen. Reden genoeg om begin oktober in Québec met 2800 samen te komen voor de allereerste Internationale Top van de Coöperaties.
De landbouwers hebben het coöperatieve ondernemen nooit opgegeven, denk aan de veilingen bijvoorbeeld, en ze gaan er mee door. De groei van hernieuwbare energie steunt voor een flink stuk op coöperatiesi. Je vindt die oude en nieuwe maatschappelijke ondernemers in de apotheeksector, verzekeringen, wonen, in kinderopvang, bij advocaten en architecten,… de mogelijkheden zijn talrijk.
En vergeet niet, een samenleving als de onze heeft het grote geluk massaal veel spaargeld te kunnen aanspreken, zelfs onze sociale bewegingen zijn nog altijd in staat om kapitaali te mobiliseren als ze willen. Er is dus in principe geen enkel probleem om in een duurzame economiei te investeren en die vooral als samenleving in handen te pakken. Enige voorwaarden: het verstand en de wil om de alternatieven uit te denken en ook echt te verwezenlijken.
Zo kunnen we meteen vanaf begin 2013 die nieuwe economiei hopelijk sneller en sneller in de plaats van de oude schuiven, nog net op tijd om het ergste te vermijden.
50 jaar geleden waarschuwt 'De grenzen aan de groei' dat de dominante economische dynamiek onhoudbaar is en zal botsen op de draagkracht van de aarde. De raad om, liefst snel, te evolueren naar een evenwicht is niet gevolgd.
Wie had het durven dromen? Dat er in enkele maanden 94 organisaties meedoen aan de Duurzame Doorbraak. Platform Duurzame en Solidaire Economie en Werkgroep Voetafdruk Nederland staan er naast vakbond FNV, OxfamNovib en Urgenda.
We gooien de aarde zo snel vol met bergen plastics, met nu al 350.000 chemische stoffen, met zware metalen, ggo’s en andere ‘nieuwe entiteiten’ dat we de risico’s en gevaren daarvan niet langer meester is.
Deze selectie van markante momenten en evoluties in 2021 lijkt soms op een klassiek jaaroverzicht maar meestal niet. Ze is ingebed in de lange termijn, kijkt geregeld vooruit en zet een duurzaamheidsbril op.
Anders dan in de financiële crisis laten de Europese centrale bankiers in de coronacrisis het geld rollen… zelfs tot daar gierende inflatie van komt met torenhoge prijsstijgingen die velen pijn doen. Maar de bank leeft in ontkenning en ‘ziet geen blijvende inflatie’.
Het kunnen politici of ambtenaren zijn die misbruik maken van hun functie en verantwoordelijkheid; of managers van grote bedrijven die de boeken vervalsen en zich verrijken ten koste van aandeelhouders, personeel of samenleving; of financiers die fortuinen vergaren of basis van misleidende informatie of voorkennis.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Als we van lokaal tot globaal onze welvaart willen produceren op een wijze die tegelijk ecologisch én sociaal duurzaam is, hebben we krachtige overheden nodig die de huidige economie in die richting sturen. Want de vrije markt kan veel maar blijkt impotent om snel de hele wereldbevolking inkomen, werk en fatsoenlijk leven te bieden in een omgebouwde economie die niet langer de ecologische pijngrenzen doorboort.
In het eerste decennium van de eenentwintigste blazen ze bij de Dexia bank zowat de grootste luchtbel uit het financiële universum. Vanaf 2007, en zeker vanaf 2008, kon een nuchter waarnemer opmerken dat deze bank zich had geïnstalleerd op een vulkaan van rommelkredieten.
In het eerste decennium van de eenentwintigste blazen ze bij de Dexia bank zowat de grootste luchtbel uit het financiële universum. Vanaf 2007, en zeker vanaf 2008, kon een nuchter waarnemer opmerken dat deze bank zich had geïnstalleerd op een vulkaan van rommelkredieten.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Armoede is in de eerste plaats een gevolg van een gebrek aan inkomen. En dat gebrek is geen natuurramp. Mensen of samenlevingen zijn arm en verdienen te weinig omdat ze niet over de middelen en mogelijkheden beschikken om welvaart te creëren, of omdat de gecreëerde welvaart onvoldoende verdeeld geraakt. En soms hebben ze de pech dat het allebei waar is, dat de weinige welvaart terecht komt bij maar heel weinig mensen. Die ongelijke inkomensverdeling heeft alles te maken met ongelijke machtsverdeling. Om meer inkomen te verwerven en dus armoede te bestrijden is het nodig dat mensen meer te zeggen krijgen, dat ze meer politieke en economische macht verwerven dus. In die strijd speelden en spelen sociale bewegingen, vooral de werknemersbewegingen, een cruciale rol. Het belang van behoorlijk vergoed werk om fatsoenlijk te kunnen leven kan bijna onmogelijk overschat worden. Vandaar dat ook het realiseren van dit recht op werk nooit teveel kan worden beklemtoond.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Meer dan in andere continenten hebben de (meeste) Europese landen werk gemaakt van hun gemeenschappelijke belangen en hun samenwerking soms verregaand uitgebouwd. Over het belang van en de uitdagingen voor hun Europese Unie handelen volgende PALA artikels:
Hoe een rijk land arm wordt, dat is wat Argentinië in het begin van de 21ste eeuw aan de wereld toont. Tot ruim na de Tweede Wereldoorlog was dit land één van de rijkste van de wereld. De Argentijnen hadden het goed, ze leefden zoals wij en zelfs beter. Iedereen had werk in hun welvaartstaat met de sterkste industrie van heel Zuid-Amerika, met goede gezondheidszorg, onderwijs en openbaar vervoer.
zie Europese Uniezie ook Europees model
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Armoede is in de eerste plaats een gevolg van een gebrek aan inkomen. En dat gebrek is geen natuurramp. Mensen of samenlevingen zijn arm en verdienen te weinig omdat ze niet over de middelen en mogelijkheden beschikken om welvaart te creëren, of omdat de gecreëerde welvaart onvoldoende verdeeld geraakt. En soms hebben ze de pech dat het allebei waar is, dat de weinige welvaart terecht komt bij maar heel weinig mensen. Die ongelijke inkomensverdeling heeft alles te maken met ongelijke machtsverdeling. Om meer inkomen te verwerven en dus armoede te bestrijden is het nodig dat mensen meer te zeggen krijgen, dat ze meer politieke en economische macht verwerven dus. In die strijd speelden en spelen sociale bewegingen, vooral de werknemersbewegingen, een cruciale rol. Het belang van behoorlijk vergoed werk om fatsoenlijk te kunnen leven kan bijna onmogelijk overschat worden. Vandaar dat ook het realiseren van dit recht op werk nooit teveel kan worden beklemtoond.
zie Europese Uniezie ook Europees model
Eerlijke wetenschappers en echte wetenschap zijn hard nodig om de komende decennia met zo min mogelijk kleerscheuren door te komen.Een goede samenleving steunt in grote mate op gedegen wetenschap. Zij is cruciaal om charlatans te weren. Meest uitgesproken is dat zo in gezondheidskwesties.Maar het is opletten dat een terechte verdediging wetenschap niet immuniseert voor gerechtvaardigde vragen, bedenkingen en kritiek.Vind de tegelijk kritische en opbouwende Pala artikels over wetenschap en wetenschappers
Wellicht het meest sprekende van allemaal aan klimaatverandering, de zeespiegel zal stijgen, deze eeuw en ook volgende eeuwen. Vanaf de tweede helft van deze eeuw, en meer nog volgende eeuwen, zullen we delta’s en kustregio’s moeten ontruimen… en de toekomst zal leren tot hoever landinwaarts onze nazaten hun steden en economie zullen moeten heropbouwen.Want ze lopen topzware risico’s met de ijskappen van Groenland en zelfs van Antarctica. Twee cijfers: indien de opwarming uit de hand loopt en de ijskap op Groenland smelt, stijgt de zeespiegel na verloop van tijd met maar liefst zeven meter. Smelt zelfs Antarctica, dan komt er, weliswaar op termijn van vele honderden jaren, tot zestig meter water bij... en loopt met andere woorden het grootste deel van Nederland en Vlaanderen gaandeweg onder.Meer over de stijging van de zeespiegel in deze Pala artikels:
800 miljoen mensen zijn ondervoed, elk jaar opnieuw sterven miljoenen mensen door gebrek aan voedsel en de ziekten die daarmee samenhangen, elke dag meer dan 25.000 doden, dat zijn wel 100 neerstortende passagiersvliegtuigen of ruim acht keer het aantal 11 september doden in de WTC torens, elke dag. Toch levert de Aarde genoeg te eten voor iedereen. Niet een tekort aan voedsel is dus de belangrijkste oorzaak van honger en hongersnood. De echte oorzaak is, veel meer dan voedseltekort, droogte, overstromingen of andere rampen, dat mensen arm zijn, dat ze te weinig koopkracht of inkomen hebben om aan eten te geraken.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Oorlog is een zware gewelddadige strijd tussen georganiseerde gewapende partijen.Een arbitraire maar geregeld gebruikte maatstaf om een gewapend conflict als een oorlog te bestempelen, is dat er minstens duizend doden vallen in een jaar.
Oorlog is een zware gewelddadige strijd tussen georganiseerde gewapende partijen.Een arbitraire maar geregeld gebruikte maatstaf om een gewapend conflict als een oorlog te bestempelen, is dat er minstens duizend doden vallen in een jaar.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
Zowat overal ter wereld is het vooral werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, arbeid is niet hetzelfde als contractuele loonarbeid voor een werkgever. Onnoemelijk veel mensen werken voor zichzelf en hun familie of als zelfstandige, ze zijn landbouwer, veeteler, visser, handelaar, kapper of kleermaker. Altijd is cruciaal of men genoeg verdient om behoorlijk te leven wat voor de helft van de mensen niet het geval is. De meeste landbouwers verdienen ronduit slecht. Heel veel werk in de zwarte of informele economie is onderbetaald. En ook de talrijke zogenaamde hamburgerjobs bieden een salaris onder het levensminimum. Nog erger is dat er gewoon veel te weinig werk is.De wereld staat dus voor de zware uitdaging om voldoende nuttig en fatsoenlijk betaald werk te creëren voor iedereen die wil werken. Probleem is dat de huidige globalisering vrijheid en rechten voor geld, goederen en diensten creëert zonder de rechten van arbeid te beschermen. Zo komt onze ambitie om iedereen loon naar werken te bieden in de verdrukking. De beloning voor wie werkt daalt en ze stijgt voor kapitaal. Die ongelijke machtsverdeling brengt ook grotere inkomensongelijkheid en meer armoede mee.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Het loopt niet altijd even vlot, maar overal ter wereld geven steeds meer mensen uiting aan hun emancipatiedrang. Werknemers, boeren, vrouwen, landlozen, consumenten, minderheden, activisten voor milieu, mensenrechten, cultuur... ze verenigen zich in tal van organisaties. Op dat maatschappelijke middenveld tussen individu en overheid - de civiele samenleving dus - wordt het gelukkig alsmaar drukker. Daar is er met andere woorden veel sociale beweging.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Is naast arbeid, grondstoffen en kennis één van de middelen die ons helpt om welvaart te scheppen. Kapitaal kan variëren van grond tot zware industriële infrastructuur tot ruime financiële middelen. Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C.Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers vrezen voor een extra opwarming en voor klimaatverandering.Ze raken ervan overtuigd dat vooral industrie, verwarming, vervoer en dus de mens – die overmatig veel steenkool, olie en gas verstookt - verantwoordelijk zijn voor die extra broeikasgassen.En ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones.Om dit risicogedrag, het grootste ecologische deficit van de huidige globalisering, tegen te gaan is er het Kyoto Protocol dat de uitstoot van broeikasgassen beperkt en inwerking trad in 2005. Maar het is bijna zeker onvoldoende en dus maar het begin van een adequaat antwoord.www.ipcc.chzie ook klimaatverandering
Verzamelterm voor zowel fossiele brandstoffen (olie, gas), andere delfstoffen (ertsen) als voor wat veld of bos opleveren (katoen, hout, rubber). Probleem is dat de delfstoffen eens op zullen geraken en we ze dus best hergebruiken. Extra vervelend is de verbranding van fossiele brandstoffen die sneller nog dan de uitputting ervan klimaatverandering voor elkaar krijgt. Voor de hernieuwbare grondstoffen is het opletten geblazen de natuurlijke productiecapaciteit van de Aarde niet te overschrijden of uit te putten.
Verzamelterm voor zowel fossiele brandstoffen (olie, gas), andere delfstoffen (ertsen) als voor wat veld of bos opleveren (katoen, hout, rubber). Probleem is dat de delfstoffen eens op zullen geraken en we ze dus best hergebruiken. Extra vervelend is de verbranding van fossiele brandstoffen die sneller nog dan de uitputting ervan klimaatverandering voor elkaar krijgt. Voor de hernieuwbare grondstoffen is het opletten geblazen de natuurlijke productiecapaciteit van de Aarde niet te overschrijden of uit te putten.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
Het armste continent, dat weten we allemaal. Maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is Afrika tevens het meest geglobaliseerde continent: de Afrikanen halen drie maal meer van hun povere inkomen uit internationale handel dan Europeanen of Amerikanen. Zij zijn dus veel meer ingeschakeld in de wereldeconomie dan andere continenten. Maar zij worden van de export van hun grondstoffen en landbouwgewassen niet rijker, zij verarmen er zelfs van. Dan spreken we beter van uitbuiting en niet van handel.
800 miljoen mensen zijn ondervoed, elk jaar opnieuw sterven miljoenen mensen door gebrek aan voedsel en de ziekten die daarmee samenhangen, elke dag meer dan 25.000 doden, dat zijn wel 100 neerstortende passagiersvliegtuigen of ruim acht keer het aantal 11 september doden in de WTC torens, elke dag. Toch levert de Aarde genoeg te eten voor iedereen. Niet een tekort aan voedsel is dus de belangrijkste oorzaak van honger en hongersnood. De echte oorzaak is, veel meer dan voedseltekort, droogte, overstromingen of andere rampen, dat mensen arm zijn, dat ze te weinig koopkracht of inkomen hebben om aan eten te geraken.
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
Oorlog is een zware gewelddadige strijd tussen georganiseerde gewapende partijen.Een arbitraire maar geregeld gebruikte maatstaf om een gewapend conflict als een oorlog te bestempelen, is dat er minstens duizend doden vallen in een jaar.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
De courante agro-industriële landbouw zit op alle manieren in een doodlopende straat. De analyse daarvan is sinds het begin van Pala te vinden in diverse artikels, zie o.a. de links bij landbouw en voedsel, en in het boek Koe 80 heeft een probleem dat spijtig genoeg nog altijd even relevant is als bij het verschijnen tien jaar geleden.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Is naast arbeid, grondstoffen en kennis één van de middelen die ons helpt om welvaart te scheppen. Kapitaal kan variëren van grond tot zware industriële infrastructuur tot ruime financiële middelen. Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Als we van lokaal tot globaal onze welvaart willen produceren op een wijze die tegelijk ecologisch én sociaal duurzaam is, hebben we krachtige overheden nodig die de huidige economie in die richting sturen. Want de vrije markt kan veel maar blijkt impotent om snel de hele wereldbevolking inkomen, werk en fatsoenlijk leven te bieden in een omgebouwde economie die niet langer de ecologische pijngrenzen doorboort.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.