Een Ierse Kaganovemus: alles voor een gezonde aarde

“Laten we het voorbeeld volgen van
Nova Scotia in Canada en Californië. Zero Waste”

Luke Ming Flanagan is een man met een zending: alle plastiek moet verdwijnen. Ming? Ja, de Ier is een grote fan van Flash Gordon en keizer Ming, en hij heeft zijn baard ook zo laten knippen. Vandaar. Hij is een onafhankelijk parlementslid dat zich heeft aangesloten bij de GUE, gemeenzaam aangezien als radicaal links. Maar hij staat erg op zijn onafhankelijke status

“De Ierse Dáil, het parlement, telt meer onafhankelijken dan de 27 andere volksvergaderingen van de Europese Unie i samen. En dat is goed zo. Democratie gaat over ideeën, en die worden getoetst en aangeleverd door mijn kiezers. Niet de partij, maar mijn hart en mijn brein moeten beslissen hoe ik dat het beste invul. Daaruit is mijn engagement ontstaan”.

“Een groter gevaar dan de kernbom”

Wat is er dan fout met plastiek? In zijn jeugd was dat een nieuwe uitvinding, plastiek bordjes, plastiek vorkjes, hij vocht er met zijn broer mee om ze te mogen houden toen zijn zus van een gidsenkamp terugkwam. “Maar het is een groter gevaar dan de kernbom”. Tot dat inzicht kwam hij toen de Ierse regering de vuilnisophaling en -verwerking weghaalde bij de gemeentelijke overheid. Niemand wou een afvaloven of verbrandingsinstallatie in zijn achtertuin, nimby's dus.

Back to the future

“Klimaatverandering, daar heb je nog ontkenners, het zal zo'n vaart niet lopen, het zijn natuurcycli. Maar om het eenmalig gebruik van amper afbreekbare plastiek uit te bannen, daar is weinig tegen in te brengen. Verbranden kan, maar dan krijg je meer CO2-uitstoot. En giftige gassen. Ik heb een jaar lang, tot ontzetting van mijn vrouw – 'you waste freak!' – en mijn drie kinderen, al mijn afval bijgehouden, gesorteerd, in categorieën ingedeeld, en uitgezocht wat recycleerbaar was. De oplossing lag voor de hand: back to the future. Leer van je fouten, en ga terug naar oplossingen die geen neveneffecten hadden. Toen ik jong was gaf mijn moeder verjaardagsfeestjes. Met koppen uit keramiek, borden uit keramiek, messen van staal. Dat werkte en gaf geen wegwerpplastiek dat op termijn verpopt tot microplastiek, en land en zee vergiftigt, en al wat er leeft”.

Plastiek op ons bord

Het klopt natuurlijk dat wat vissen eten ook op ons bord terechtkomt. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat in de uitwerpselen van mensen liefst negen soorten plastiek te vinden zijn. Wie nu langs grachten of weiden loopt stoot overal op weggegooide plastieken flessen, sigarettenpeuken (waar ook het goedje inzit), tasjes, botervlootjes, voedselopbergdoosjes, inpakplastiek, veelal weggegooid door sportfietsers en rokende autobestuurders.

Dat viel ook het handvol Europese parlementsleden op, onder wie Mark Demesmaeker, die op een kouwelijke ochtend deze zitting de omgeving van het parlement schoonmaakten. “We moeten inzetten op betere kwaliteit, er zijn filtersigaretten met papieren uiteinde of zelf gedraaide safjes die niet vervuilen. Al blijven ze uiteraard even ongezond”. “Maar jij rookt niet, makkelijk zat”. “Heb ik wel gedaan, maar ben er vijftien jaar geleden bewust van afgestapt. Om milieuvriendelijke redenen”.

Veroordeeld voor sluikstorting

Zo ver gaat Flanagan niet. Zeker niet als ik opwerp dat hij zelf een veroordeling heeft opgelopen vanwege sluikstorting. Hij grijnst. “Dat had niks te maken met milieubezoedeling, wel met het recht op vrije meningsuiting. Ik weigerde namelijk een boete te betalen voor het bezit van cannabis. Ik voer al lang een campagne om cannabis en soft drugs te legaliseren. Ik had zo'n 5.000 posters laten drukken en opgehangen in Galway. 4.498 affiches heb ik eigenhandig weggehaald, twee laten hangen, omdat ze gedeeltelijk overplakt waren met gewone reclame” Wellicht voor een optreden van Plastic Bertrand, waag ik te zeggen, maar de grap ontgaat hem. “Ik kreeg 50 dagen de tijd om de boete te betalen en ik heb dat geweigerd, het was een politiek maneuver om mijn inzet te fnuiken, ze hadden een afkeer van mijn gedachtengoed”. Hij schatert het uit.

Geen nostalgie maar vernieuwend voor industrie

Dan weer ernstig. “Ik bekijk een terugkeer naar wat vroeger gebruikt werd niet als nostalgie, maar als vernieuwend voor de industrie. Neem nu boodschappentasjes. Je hebt die plastiek niet nodig. Als mijn grootmoeder destijds naar de slager ging, werd het vlees ingepakt in vetpapier. Ze had een koorden tas, waar ze vijftig jaar mee gezeuld heeft. Was dat ecologisch ? Zeker wel, al zou ze dat zelf nooit gezegd of beseft hebben, ze kende het woord niet eens. Of neem de wattenstaafjes. Vroeger was dat een houten stokje met een katoenen propje om je oorsmeer weg te halen. Hout is afbreekbaar, katoen is afbreekbaar, het smeer is afbreekbaar. Simpel maar goed”.

Er schuilt een gezonde filosofie achter die schijnbaar anekdotische voorbeelden. Afval bestaat niet, maar niet in de zin van de slogan die ophaler Van Gansewinkel gebruikt. “Je kunt op aarde i niks weggooien, alles blijft bewaard, of je moet al een Supermanarm hebben om alles de ruimte in te slingeren. Daarom moeten we ingrijpen”. Want afval is een bron van voortdurende herwerking, het ideaal is geen wegwerp meer, “laten we het voorbeeld volgen van Nova Scotia in Canada en Californië. Zero Waste”.

Een rol voor Europa

En of dat een opdracht is voor Europa ? Hij is toch redelijk eurosceptisch en geneigd subsidiariteit ten volle uit te buiten? “O jawel, maar als er nu echt iets grensoverschrijdend is waar Europa een rol kan en moet spelen dan is het op het gebied van klimaat en milieu”. Omdat elk probleem veel verder gaat dan de nationale horizon. Zo spoelt heel wat aan op de zuidelijke eilanden van Ierland, hoewel Dublin probeert die tot natuurparken te behouden. Zo is de Ierse zee vergiftigd door kernafval en radioactief water van de Britse centrales in Moorside, Heysham 1 & 2, Oldbury en Hinkley Point B & C. Kernvervuiling gaat al terug tot een brand in het atoomcomplex in Windscale, 1957, en vooral tot lozingen en lekken in de verwerkingsfabriek van Sellafield – het opruimwerk van het opgeslagen “afval” (uraniumstaven en cilinders vol stralingspoeder) werd daar tien jaar geleden op liefst 80 miljard euro geschat.

Op weg naar afvalloze economie i

De omschakeling naar een afvalloze economie biedt volgens Flanagan vooral veel kansen voor reconversie, vernieuwing en fundamenteel onderzoek. En dus voor nieuwe arbeidsplaatsen. “Ik deel natuurlijk wel de zorgen van wie nu een plastiekfabriek heeft, die mensen produceren niet uit liefde voor plastiek, maar om hun familie en werknemers i met de opbrengsten een degelijk leven te bieden. Hun investeringen moeten we beschermen”. Of Ierland het goede voorbeeld kan geven is bedenkelijk. Maar je kunt klein beginnen, bijvoorbeeld door het onmiddellijk afschaffen van plastic boodschappenzakjes.

Europese parlementsleden tonen zich
geen “plastic people” in dit dossier

De reeks voorstellen die het Europees Parlement aannam met grote meerderheid (571 voor, 53 tegen, 34 onthoudingen) maken een goeie kans om – wellicht in verwaterde vorm – de steun van de Raad te krijgen. De Europese Commissie en het Parlement staan al op één lijn. Flanagan zegt het wat sardonisch: “De Raad wordt gedreven door populisme, zelfs als ze tegen zijn, zal toch een groot deel de zegen krijgen. Zo zijn ze nu eenmaal”. En dat betekent dat het huidige Parlement nog voor de verkiezingen van eind mei de onderhandelingen met de Raad kan afgerond hebben. Verslaggeefster Frédérique Ries (MR-ALDE) mag in elk geval al op 6 november met de zogenaamde triloog van start gaan. In dit dossier tonen de parlementsleden zich geen “plastic people”, die Frank Zappa zo hekelde, geen klootjesvolk zonder ruggengraat.

Lukas De Vos

Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be

Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier