Klik om te vergroten
Wereldwijd worden parlementariërs in toenemende mate geconfronteerd met mensenrechtenschendingen en een groter risico op represailles, simpelweg omdat ze hun mandaat uitoefenen of hun ideeën uiten. Azië volgt dezelfde trend.
Volgens de Interparlementaire Unie (IPU) is Zuidoost-Azië de op één na gevaarlijkste regio voor parlementsleden. Daarenboven neemt het aantal door de IPU geregistreerde gevallen elk jaar toe.
De opkomt van ‘lawfare’
Hoewel gevallen van fysieke aanvallen zeldzaam blijven in Zuidoost-Azië, nemen regeringen vaak hun toevlucht tot politiek gemotiveerde aanklachten tegen parlementariërs en leiders van de oppositie, in wat bekend is komen te staan als 'lawfare'.
30 parlementsleden in Myanmarese gevangenissen
Sinds de militaire machtsovername en de schorsing van het parlement in februari 2021 heeft de IPU specifieke meldingen ontvangen van mensenrechtenschendingen tegen 56 parlementsleden die bij de stemming van november 2020 waren verkozen.
Twee nieuwe parlementsleden, Wai Lin Aung en Pyae Phyo, zijn in december 2021 gearresteerd. Dit brengt het totale aantal gedetineerde parlementsleden op 30. Veel van de gedetineerden worden naar verluidt incommunicado vastgehouden in overvolle gevangenissen. waar ze mishandeld en mogelijk gemarteld worden, met weinig toegang tot medische zorg of juridisch advies.
Volgens Amnesty International zijn marteling en mishandeling geïnstitutionaliseerd in Myanmar. Vrouwen zijn gemarteld, seksueel lastiggevallen en bedreigd met verkrachting in hechtenis.
Stop lawfare!
ASEAN-lidstaten moeten onmiddellijk stoppen met het gebruik van gerechtelijke intimidatie en politiek gemotiveerde aanklachten tegen critici en politieke tegenstanders. Zo stellen de ASEAN-parlementariërs voor mensenrechten (APHR) op 27 januari tijdens een persconferentie in Manilla onder de titel: “Stop Lawfare! Nee tegen de bewapening van de wet en door de staat gesponsord geweld”.
Tijdens de persconferentie werd het voortdurende gebruik van lawfare uitgelegd en het effect ervan op de vrijheid van meningsuiting. Het was een blijk van solidariteit met parlementariërs en anderen die met dit soort repressie te maken hebben.
Systemisch gebruik 'lawfare' in Filippijnen
De Filippijnen staan op plaats 147 van de 180 landen in de World Press Freedom Index van 2022, en het Committee to Protect Journalists rangschikt de Filippijnen op de zevende plaats in de straffeloosheidsindex van 2021, die de dood bijhoudt van mediawerkers van wie de moordenaars vrijuit gaan.
De arrestatie van Walden Bello in augustus 2022
In de Filippijnen is 'lawfare' systematisch gebruikt door de vorige regering van president Rodrigo Duterte alsook door de huidige regering van Ferdinand Marcos, Jr. om de stemmen van de oppositie te onderdrukken. Een opmerkelijk geval is dat van APHR's bestuurslid en voormalig parlementslid in de Filippijnen Walden Bello.
Op 8 augustus 2022 werd Walden Bello gearresteerd na een aanklacht wegens cybersmaad. Bello wordt geconfronteerd met politiek gemotiveerde beschuldigingen, ingediend door een voormalige informatiefunctionaris van Davao City, die nu werkt als hoofd van de afdeling Media en Public Relations in het kantoor van de vicepresident, Sara Duterte. De aanklacht tegen Walden Bello is een duidelijk voorbeeld van politieke intimidatie en wraak, bedoeld om tegenstanders van de huidige Filipijnse regering angst aan te jagen. Het is een schending van de vrijheid van meningsuiting, die essentieel is voor een democratie.
Leila De Lima sinds 2017 na verzonnen beschuldigingen
in gevangenis … wachtend op proces
Naast Walden Bello zijn vele andere politieke leiders en activisten, waaronder senator Leila De Lima, senator Risa Hontiveros en senator Antonio Trillanes, het slachtoffer geworden van dubieuze rechtspraak. Senator Leila de Lima werd in februari 2017 gearresteerd op verzonnen beschuldigingen van drugs, kort nadat ze een senaatsonderzoek had ingesteld naar de buitengerechtelijke executies onder de regering van Duterte. Sindsdien zit ze in detentie, nog steeds wachtend op haar proces, ondanks het feit dat verschillende kroongetuigen hun getuigenis hebben ingetrokken.
Ook veel lokale en regionale leiders lijden onder willekeurige detentie na twijfelachtige arrestaties in de nasleep van "red-tagging"-campagnes van de regering tegen lokale activisten en journalisten, waaronder mensenrechten- en milieuverdedigers
De vele rechtszaken tegen winnares Nobelprijs voor de vrede 2021
Maria Ressa, die als hoofdredactrice van Rappler in 2021 samen met een Russische journalist de Nobelprijs voor de vrede ontving, is herhaaldelijk het slachtoffer geworden van lawfare. Ze is recent vrijgesproken van belastingontduiking. Ressa zei dat het een van de vele rechtszaken was die de voormalige president Duterte gebruikte om kritische berichtgeving te muilkorven.
Ressa en Rappler worden echter geconfronteerd met nog drie rechtszaken: een afzonderlijke belastingzaak die is aangespannen door openbare aanklagers bij een andere rechtbank, haar beroep bij het Hooggerechtshof tegen een online veroordeling wegens smaad, en het beroep van Rappler tegen het bevel tot sluiting van de Securities and Exchange Commission.
Ressa riskeert nog steeds tot zes jaar gevangenisstraf als ze het beroep tegen de veroordeling wegens smaad verliest.
Oproep tot alle Zuidoost-Aziatische ASEAN autoriteiten
De ASEAN-parlementariërs voor mensenrechten (APHR) roepen daarom alle “Zuidoost-Aziatische autoriteiten op om te stoppen met het misbruiken van het rechtssysteem om afwijkende meningen de kop in te drukken en er bij ASEAN op aan te dringen lidstaten te berispen die de wet blijven gebruiken om de politieke oppositie aan te vallen. De Filipijnse regering kan de eerste stap zetten door alle aanklachten tegen Walden Bello in te trekken en senator Leila De Lima en alle anderen die onterecht zijn vastgehouden vanwege politiek gemotiveerde aanklachten onmiddellijk vrij te laten”, zei Mercy Barends, voorzitter van APHR en lid van het Indonesische Huis van Afgevaardigden.
“Lawfare gebeurt overal in Zuidoost-Azië en daarbuiten. Regeringen in de regio gebruiken dubbelzinnige wetten om politieke tegenstanders, regeringscritici en activisten te vervolgen. Deze bewapening van het rechtssysteem is alarmerend en ongelooflijk schadelijk voor de vrijheid van meningsuiting. Het creëert een sfeer van angst die niet alleen degenen die het doelwit zijn van dergelijke lawfare het zwijgen oplegt, maar ook maakt dat iedereen die de machthebbers wil bekritiseren twee keer nadenkt," stelde Charles Santiago, medevoorzitter van APHR en voormalig Maleisisch parlementslid.
Hoe autoritaire regimes in Myanmar en Cambodja wet perverteren
In Myanmar en Cambodja zijn bijvoorbeeld wetten tegen verraad en terrorisme gebruikt om de oppositie de kop in te drukken. Het meest tragische voorbeeld vond plaats in juli vorig jaar, met de executie van vier prominente Myanmarese activisten na een nepbeschuldiging van terrorisme door de Myanmarese junta. Dat waren de eerste gerechtelijke executies in decennia en ze vormen een extreem voorbeeld van hoe de wet kan worden geperverteerd door autoritaire regimes om hun macht te versterken.
In Cambodja worden leden van de oppositie veroordeeld tot lange gevangenisstraffen op verzonnen aanklachten, simpelweg omdat ze hun recht op vrijheid van meningsuiting willen uitoefenen. Journalisten worden in toenemende mate onderworpen aan verschillende vormen van intimidatie, druk en geweld, volgens een nieuw rapport gepubliceerd door het VN-mensenrechtenbureau (OHCHR).
Veelgebruikte smaadwetten in Thailand
Ondertussen behoren smaadwetten tot de meest gebruikte wetten in Thailand. In tegenstelling tot in veel andere landen kan smaad er worden beschouwd als een strafbaar feit in plaats van alleen maar als een civiel misdrijf. De secties 326-328 van het Thaise Wetboek van Strafrecht stellen verschillende lastermisdrijven vast met straffen tot twee jaar gevangenisstraf en boetes tot 200.000 Thaise Baht (ongeveer USD 6.400).
“Ik denk dat wij als parlementariërs in onze respectieve landen ons uiterste best moeten doen om dit soort wetten in te trekken of op zijn minst te wijzigen. Onze democratieën zijn ervan afhankelijk. Maar ik denk ook dat we het niet alleen kunnen. We moeten grensoverschrijdend samenwerken, ervaringen delen met parlementariërs uit andere landen en solidair zijn met degenen die er het slachtoffer van worden, want uiteindelijk zitten we allemaal in hetzelfde schuitje”, aldus Rangsiman Rome, lid van het Thaise parlement en APHR-lid.
Jan Servaes
De auteur was UNESCO-Chair in Communication for Sustainable Social Change aan de University of Massachusetts, Amherst. Hij doceerde ‘internationale communicatie’ en ‘communicatie voor sociale verandering’ in Australië, België, China, Hong Kong, de V.S., Nederland en Thailand, naast verschillende korte projecten aan ca. 120 universiteiten in 55 landen. Jan Servaes is hoofdredacteur van het Springer ”Handbook of Communication for Development and Social Change’' (2020).
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
