Elke maand vijf miljoen stedelingen extra in wereldsteden ontwikkelingslanden
woensdag, 5 november 2008 - 12:10
Nu al woont meer dan de helft van de wereldbevolking in steden. Binnen twintig jaar zal dat aandeel 60 procent bedragen. Vooral de grote steden in ontwikkelingslanden kennen een snelle aangroei met alle sociale en milieugevolgen van dien. Volgens het nieuwste rapport van het in huisvesting en verstedelijking gespecialiseerde VN-agentschap HABITAT komen er elke maand vijf miljoen stedelingen bij in de grote steden van het Zuiden.
Om een dergelijke expansieve groei in goede banen te leiden, zijn enorme middelen nodig die echter meestal ontbreken. De openbare ruimte komt onder druk te staan, het sociale weefsel van een stad kan de toevloed niet verwerken en de milieuproblemeni dreigen elke inspanning voor duurzame ontwikkelingi te niet te doen. Het voorbije jaar werd pijnlijk duidelijk dat de opwarming van de aardei als gevolg van de klimaatveranderingi ook de stedelijke bevolkingi hard treft. Gecombineerd met de fors stijgende prijzen voor basisvoedsel en brandstoffen leidde dat tot rellen. Harmonische stedelijke ontwikkelingi is niet mogelijk als de inspanningen voor een goed geplande urbanisatie het laten afweten. Hoe langer hoe meer mensen doen een beroep op gemotoriseerd privévervoer wat de uitstoot van broeikasgassen verhoogt en de stedelijke levensstijl draagt bij tot een enorme toename van de afvalberg. Over het algemeen geldt dat hoe rijker een stad wordt, hoe meer energie wordt verbruikt en hoe meer broeikasgassen worden uitgestoten, al zijn er grote verschillen tussen steden en tussen landen. Een goed uitgebouwd systeem van openbaar vervoeri en energievoorziening die vooral put uit hernieuwbare bronnen kunnen de uitstoot van CO2, en de ecologische voetafdruki in het algemeen, gevoelig verminderen. Door de snelle groei van industriële centra in groeilanden zoals Chinai en India is het voor de lokale overheden meestal onbegonnen werki om op deze uitdagingen adequaat in te spelen waardoor de inspanningen op nationaal niveau worden afgezwakt.
De grootste bedreiging voor een harmonische stedelijke ontwikkelingi komt echter van de groeiende ongelijkheid tussen rijk en arm binnen steden en tussen steden van een regio. Uit cijfers van het Habitat-rapport blijkt dat economische groeii over het algemeen de bestaande ongelijkheid veeleer doet toenemen. De grootste ongelijkheid (uitgedrukt in Gini-coëfficiënt) doet zich voor in de grootsteden van Latijns-Amerika, met Brazilië als absolute koploper. Maar ook Zuid-Afrikai en Namibië kennen grote verschillen in stedelijke welvaart ondanks het feit dat de apartheid er al ruim 15 jaar is afgeschaft. De West-Europese steden scoren opvallend veel beter op het vlak van gelijkheid dan de Noord-Amerikaanse. In Afrikaanse steden (over)leeft een meerderheid van de inwoners onder de armoedegrens. Hoe groter de stedelijke ongelijkheid, hoe sterker dat ruimtelijk tot uitdrukking komt en hoe kleiner de kans op sociale mobiliteit en integratie. Dat leidt dan weer tot meer onveiligheid en sociale onrust. Armoedebestrijdingsprogramma's blijken veel betere resultaten op te leveren als de verschillen in rijkdom niet te groot zijn. Creatieve oplossingen die zowel rekening houden met duurzaamheidi en sociale verwevenheid maken de meeste kans op succes. Goede voorbeelden zijn volgens het Habitat-rapport te vinden van Colombia tot Chinai. (JVC)
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Klik voor UN Habitat ‘State of the World's Cities 2008/2009: Harmonious Cities'
De democratie-index 2018 biedt een interessant beeld van de democratie in meer dan 160 landen. België presteert echt niet goed, Nederland doet het veel beter, al is het niet top.
Standaarden en regels voor voedsel, geneesmiddelen of technologische innovatie beschermen onze gezondheid, garanderen onze rechten en respecteren het milieu. New Economics Foundation legt kort uit hoe internationale handelsakkoorden dit alles ondergraven.
POLITIEKE DWAASHEDEN 2. Al ruim 40 jaar lossen politici het stuur van de economie ten voordele van markten en privébedrijven. Die leveren nuttige prestaties maar kunnen geen sociale rechtvaardigheid realiseren en het milieu vrijwaren.
PLANETAIRE GRENZEN 8. Wetenschappers zien massavernietigingswapens niet als planetaire grens. Toch verdienen ze hun plek. Want massaal gebruik, zeker van kernwapens, levert een risico op voor de veiligheid van planeet en bewoners.
POLITIEKE DWAASHEDEN 1. Hoe kwam het zover dat we de klimaatverandering steeds harder ervaren? Ze zijn er, natuurgeweld, droogte, hittegolven, stijgende zee, schuivende klimaatzones, slechtere oogsten, smeltende ijskappen. Toch is er ook een plezierige ontdekking.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben. We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Ze bestaan in verschillende soorten.Er is vooreerst vervuiling of verontreiniging waarbij men het milieu opzadelt met een verhoogde concentratie van stoffen die schadelijk kan zijn voor mens en natuur.Het is belangrijk om het verschil te zien tussen dat eerste generatiemilieuprobleem en de tweede generatieproblemen van uitputting en aantasting.
Uiterst ambigu en onbevredigend stapelbegrip, net als het begrip ontwikkeling zelf, wil zowat alles omvatten en zegt eigenlijk niets. Die onduidelijkheid verbergt dat het feitelijk om een light versie gaat van onze huidige economie die hier en daar wat bijschaving nodig zou hebben. Terwijl echte duurzaamheid drastische en structurele veranderingen impliceert, ja zelfs het ontwikkelen van een heel andere economie.
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Het natuurlijk broeikaseffect zorgt ervoor dat het op Aarde lekker warm is met gemiddeld 15°C. Maar te veel CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer versterken dat broeikaseffect en vele wetenschappers waarschuwen voor de door de mens veroorzaakte extra opwarming en klimaatverandering. Ze wijzen op de gevaren van o.a. een stijgende zeespiegel, toenemend natuurgeweld en (te) snel opschuivende klimaatzones. Vind meer uitleg en een overzicht van belangrijke Pala artikels over klimaatverandering met links naar bronnen
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
Als de wereld wil opschieten richting duurzaam vervoer is het alvast nuttig om weten hoe we nu mensen en goederen vervoeren.Vind gegevens over personenverkeer en goederenvervoer.
Hoeveel heb je nodig van de Aarde om al hetgeen je verbruikt, te produceren? Dat is wat jouw ecologische voetafdruk vertelt. Ook voor een stad, een land of de volledige wereld is het mogelijk de voetafdruk te meten op basis van wat ze consumeren aan energie, voedsel, water enzovoort. In cijfers voor het jaar 2010: iedere mens beschikt over ongeveer 1,7 hectare. Dat is het evenwicht waarbij het gebruik van de natuurlijke hulpbronnen van de Aarde niet sneller verloopt dan ze zich kunnen herstellen. Het wordt ook wel Eerlijke Aarde-aandeel genoemd.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
De begrippen transitie en ontwikkeling lijken nu vaak tot heel aparte werelden te behoren. Maar voor wie begaan is met duurzaamheid, leunen ze net heel dicht tegen elkaar aan. Want zowel bij ontwikkeling als bij transitie gaat het erom hoe een situatie die niet duurzaam is, te ontwikkelen of een overgang te laten maken richting (meer) duurzaamheid. Ze zijn dus ten onrechte uit elkaar geslagen.
In een wereld vol noden is vanzelfsprekend veel welvaart nodig. Eigenlijk fungeert de economie vooral als een grote draaischijf tussen onze economische mogelijkheden aan de ene kant en onze behoeften en ambities aan de andere kant. Om die behoeften en ambities te stillen is de economie en de economische productie hard nodig.
Het armste continent, dat weten we allemaal. Maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is Afrika tevens het meest geglobaliseerde continent: de Afrikanen halen drie maal meer van hun povere inkomen uit internationale handel dan Europeanen of Amerikanen. Zij zijn dus veel meer ingeschakeld in de wereldeconomie dan andere continenten. Maar zij worden van de export van hun grondstoffen en landbouwgewassen niet rijker, zij verarmen er zelfs van. Dan spreken we beter van uitbuiting en niet van handel.
Duurzaamheid is op een efficiënte wijze de gerechtvaardigde materiële behoeften kunnen invullen van alle nu levende wereldburgers, zonder het vermogen van de komende generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien. Dat is de vrijwel perfecte definitie van duurzaamheid, en ze is in grote mate schatplichtig aan het VN rapport Our Common Future uit 1987.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.