Laat coöperatie treinen rijden waar Franse spoorwegen ermee stopten?
donderdag, 18 maart 2021 - 20:06
Afbeelding
De Franse coöperatiei Railcoop wil vanaf 2022 spoorvervoer aanbieden. Want treinen zijn veel minder milieubelastend dan auto's of vrachtwagens maar de publieke spoorwegmaatschappij SNCF bedient vele streken niet en vervoert te weinig goederen. Een goed idee!?
Sinds 2014 rijden geen passagierstreinen meer tussen tweede en vijfde grootste agglomeratie
Sinds 2014 bieden de Franse spoorwegen reizigers geen treinverbinding meer tussen Lyon en Bordeaux. Dat zijn nochtans de tweede en de vijfde meest bevolkte stadsregio van het land, met respectievelijk bijna tweeënhalf miljoen en ruim één miljoen inwoners. En op het traject liggen niet zo kleine stadsregio’s als Limoges (bijna 300.000 inwoners), Roanne, Périgueux (allebei +100.000) en Montluçon (+75.000).
Een voor de hand liggende sociaalecologische transitiei
Zowel talrijke milieuredenen als de sociale behoefte aan mobiliteit, ook buiten de grote agglomeraties en de grote assen naar Parijs, sporen aan om veel meer treinen te laten rijden. Dat is meest kernachtig de transitiei waarin de jonge Franse coöperatiei Railcoop een rol wil spelen.
Ongeziene mobiliteitsrevolutie
Doorheen de eeuwen is vervoeri almaar belangrijker geworden. Meer dan ooit is dat zo, van lokaal en regionaal tot mondiaal. Want ook inzake transport speelt het fenomeen globaliseringi, … al stoort corona nu al een poosje grondig de gang van zaken.
In de negentiende eeuw verhoogden treinen op ongeziene wijze de mobiliteit van massa’s mensen. Gedurende geruime tijd bleven spoorwegen iets voor de privésector. Maar dat liep te vaak fout. Vele overheden ontdekten het publieke belang van de trein dat ze toevertrouwden aan nationale overheidsbedrijven, in Frankrijk de SNCF. Die publieke bedrijveni beschikten in hun gloriedagen meestal over een ontzettend wijd vertakt netwerk. Van overal konden mensen en goederen overal naartoe.
Afbeelding
11 POLITIEKE DWAASHEDEN
Afbeelding
TRANSITIE. Onze welvaart van morgen
Afbeelding
COOPERATIES. Hoe heroveren we de economie?
Als de SNCF treinen verdwijnen…
Vooral vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw verdween de trein echter op steeds meer plaatsen uit beeld. Daar waren de opkomst van auto’s, vrachtwagens en later het vliegtuig niet vreemd aan. Het spinnenweb van spoordiensten dat zich over heel Frankrijk uitstrekte verliest vele draden, steeds meer, in sommige streken zelfs allemaal.
In het centralistische Frankrijk is het platteland inclusief vele kleinere steden, goed voor ruwweg een derde van de bevolkingi, sterk verwaarloosd op vele terreinen. Het massale terugplooien van de nationale maatschappij van Franse spoorwegen SNCF onderstreept dat fenomeen op markante wijze.
… dan laten we toch zelf treinen rijden
Dat vele sporen amper of nooit nog een trein zien, ergert vele Fransen en zet sommigen aan het denken. Waarom kunnen we niet zelf, op coöperatieve wijze, vrachttransport en personenvervoer organiseren?
Net het openstellen in 2020 van de spoorwegen voor andere bedrijveni dan de klassieke publieke spoormaatschappijen maakt ook een coöperatief initiatief mogelijk. Railcoop, opgericht op 30 november 2019, wil zowel personen- als vrachtvervoer organiseren.
De ambitie is om in 2022 de verbinding tussen Bordeaux en Lyon als eerste reizigersdienst aan te bieden. Het jaar daarna wil men ook passagierstreinen laten rijden tussen Lyon en Thionville, en tussen Toulouse en Rennes.
Vrachtvervoer staat eveneens op het menu, zelfs nog dit jaar als alles naar wens verloopt. De eerste goederentreinen zouden Toulouse verbinden met Capdenac en Viviez-Decazeville.
Op 4 maart 2021 hebben de 6569 coöperanten alvast anderhalf miljoen euro aan kapitaali bijeengebracht. Dat bedrag is nodig om een licentie voor passagiersvervoer te bekomen. Vandaag, 18 maart, telt Railcoop overigens al 7284 leden.
Is Railcoop een goed idee? Niet noodzakelijk!
Welk samenspel tussen politiek, samenleving en markt is meest aangewezen om welvaart en welzijn voor iedereen te creëren binnen de ecologische grenzen? Die vraag naar de beste transitiei is belangrijk voor alle sectoren, dus ook voor het organiseren van mobiliteit.
Voor tal van goederen en diensten werkt de privésector prima. De geschiedenis leert daarnaast het belang van overheidsbedrijven om publieke diensten als bv. post, openbaar vervoeri, telefoon, interneti te verzekeren… zeker wanneer privé monopolies nog grotere gevaren meebrengen dan publieke monopolies. De opkomst van datamonopolisten als Google en Facebook bewijst dat opnieuw in de 21ste eeuw, inclusief de onverantwoord trage reactie vanwege de overheden.
Wanneer markt en overheid tekortschieten, zal een wakkere samenleving zelf voor noodzakelijke publieke diensten zorgen. Zeker voor bankieren, landbouwi, distributie, ook voor wonen of autodelen en zelfs industriële productie of zorg bewijst de samenleving met tal van coöperatiesi succesvol te ondernemen en maatschappelijke meerwaarde te creëren. Canada, Zwitserland of Duitsland met hun lange ononderbroken coöperatieve cultuur zijn er wel opvallend sterker in dan bv. België waar de steeds talrijker nieuwe coöperatiesi vooralsnog niet de impact van hun oude voorgangers halen.
Lang niet alle coöperatiesi slagen. Sommige halen hun doelstellingen amper of niet. Geregeld verwerven ze niet de nodige slagkracht om noodzakelijke transities succesvol te realiseren: ze blijven hangen in de marge, zijn niet talrijk genoeg om samen alternatieve systemen van wonen, voedselvoorziening, hernieuwbare energie of mobiliteit sterk te maken, of ze werken gewoonweg onvoldoende samen.
In het geval van Railcoop rijst ook de vraag of coöperatiesi het beste antwoord zijn wanneer de overheid terugtreedt en zelfs zwaar in gebreke blijft in haar essentiële publieke dienstverlening. Is het dan niet beter om de overheid te verplichten ook in de 21ste eeuw haar job te doen? De samenleving beschikt immers over haar publieke bedrijf SNCF dat over alle nodige ervaring, middelen en schaal beschikt.
Wat rest er straks nog van het begrip publieke dienst?
Het is verleidelijk te argumenteren dat coöperatiesi aanvullend zijn op wat het publieke spoorwegbedrijf doet, en dat ze elkaar zullen versterken.
Maar zo verlaat men wel het spoor dat de overheid de opdracht en de plicht heeft om de samenleving degelijk openbaar vervoeri aan te bieden. Men aanvaardt zelfs dat SNCF geen passagiersdienst moet verzekeren tussen twee van de vijf grootste agglomeraties van het land, dat met andere woorden een centrale Oost-West spoorverbinding niet noodzakelijk is, laat staan dus alle treinvervoer dat op minder inwoners betrekking heeft. Wat rest er dan nog van het begrip publieke dienst?
Palai, als geregelde pleitbezorger van coöperatiesi, zal met meer dan gewone belangstelling het experiment Railcoop volgen. Hopelijk beleeft het vele successen. Wat echter als de coöperatiei wel de juiste ambities heeft maar er niet in slaagt ze te realiseren? Of slechts heel beperkt? Kan dan alsnog op de verantwoordelijkheid van de SNCF worden gewezen?
Altijd blijft het essentieel om klaar te zien in de rol die de overheid moet spelen voor een sociaalecologische én democratische economiei en samenleving. Zij kan en mag niet afwezig blijven. Meer zelfs, de overheid hoort in de cockpit van elke transitiei te zitten, samen met de samenleving én al wie welvaart en welzijn creëert. En soms zullen ze tot het besluit komen dat overheidsbedrijven de beste oplossing bieden.
Dirk Barrez - met dank aan Jan Van Criekinge voor de informatie over Railcoop
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd? Dan kan Palai misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Palai vzw – Leuven. Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel?Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Palai nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
Dirk Barrez is hoofdredacteur van Pala.be en auteur van achttien boeken. Hij was ruim 20 jaar VRT-tv-journalist en reportagemaker. Opvallende boeken zijn 'Ik wil niet sterven aan de XXste eeuw', 'Van eiland tot wereld', 'Transitie. Onze welvaart van morgen' en meest recent, '11 politieke dwaasheden'.
De Europese Commissie voorziet 7,5 miljard euro ‘vers geld’ voor het Just Transition Fund. Maar is dat genoeg voor een rechtvaardige transitie? En hoe verstandig is het om dat te laten afhangen van privé investeerders?
Als een ‘metaforum’ spreekt, zou dat terecht aandacht moeten wekken. Maar hoe meer ik lees van Leuvense professoren over klimaat, hoe minder ik mijn ogen geloof. Zo snel zo veel nonsens opeenstapelen, is meer dan ontgoochelend van ‘de slimsten onder ons’.
Het begrip transitie haalt volop de media, meestal in combinatie met klimaat. Ook fundamentele oplossingen belanden op tafel met de Europese 'Green Deal'. Toch dringt onvoldoende door dat transitie in zowat alle sectoren moet, zeker ook landbouw: zelfs de Vlaamse milieubeweging focust op lichtpuntjes in de marge.
4 WAAR MOET HET NAARTOE? Klassieke economische opvattingen maken vooral deel uit van de problemen. Met een pure vrije markteconomie geraken we nooit aan een duurzame economie, laat staan met staatskapitalisme. Toch is er een zekere plaats voor de markt.
Woord in de kijker: commissie voor de toepassing van de normen
zie arbeidsnormen
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Als de wereld wil opschieten richting duurzaam vervoer is het alvast nuttig om weten hoe we nu mensen en goederen vervoeren.Vind gegevens over personenverkeer en goederenvervoer.
Globalisering of mondialisering is het proces waardoor mensen, producten, informatie, geld, grondstoffen makkelijker en sneller van de ene naar de andere plaats in de wereld kunnen worden gebracht. Daardoor is de wereld kleiner geworden en is er veel meer wederzijdse afhankelijkheid tussen landen.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
zijn we met te veel? In 2015 telt de wereld 7,350 miljard mensen. In de toekomst kijken is niet makkelijk, maar omstreeks 2050 zullen we in de medium schatting meest waarschijnlijk met zowat 9,73 miljard zijn. Ongeveer zoals vandaag zouden 1,29 miljard mensen in de nu rijke, vooral industriële landen leven, daar komt vergrijzing van. De nu veel armere landen zien hun bevolking aangroeien van goed 6,18 tot wel 8,44 miljard, met volgens sommigen dreigende overbevolking. Tegen 2100 zou de groei stevig terugvallen met een wereldbevolking van dan waarschijnlijk 11,21 miljard.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Is naast arbeid, grondstoffen en kennis één van de middelen die ons helpt om welvaart te scheppen. Kapitaal kan variëren van grond tot zware industriële infrastructuur tot ruime financiële middelen. Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
Als de wereld wil opschieten richting duurzaam vervoer is het alvast nuttig om weten hoe we nu mensen en goederen vervoeren.Vind gegevens over personenverkeer en goederenvervoer.
De derde industriële revolutie, gekenmerkt en ondersteund door de informaticarevolutie - met Internet als exponent -, brengt de globalisering in een stroomversnelling. Die revolutie leidt ertoe dat financiële en economische activiteiten zich op grotere schaal en zelfs op wereldschaal afspelen.Opvallend is dat ook de antiglobaliseringsbeweging voor haar verzet dankbaar gebruik maakt van het gemak dat Internet biedt om te communiceren en te mobiliseren. Zonder Internet kon deze beweging haar strijd tegen de Multilaterale Overeenkomst over Investeringen (MAI) niet winnen en konden Seattle of het Wereld Sociaal Forum niet zo makkelijk hun mondiale bekendheid verwerven.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Als de wereld wil opschieten richting duurzaam vervoer is het alvast nuttig om weten hoe we nu mensen en goederen vervoeren.Vind gegevens over personenverkeer en goederenvervoer.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Wanneer consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich vrijwillig verzamelen en samenwerken in een autonome vereniging om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen, vormen zij een coöperatie. Die is economisch bedrijvig maar niet om maximale geldelijke winst na te streven voor haar aandeelhouders. Ze halen er voordelen uit die ze onmogelijk individueel zouden kunnen realiseren.
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Als zowat alle systemen waarop we vertrouwen voor een goed leven in crisis verkeren, moeten we ze allemaal aanpakken en verduurzamen, en daarbij ook oog hebben voor hoe ze elkaar beïnvloeden en versterken. Dat hele proces noemen we transitie.Het is een volledige en coherente ombouw van onze huidige economie en samenleving - die een onhoudbare ecologische voetafdruk hebben, sociaal onrechtvaardig zijn en vaak ook ondemocratisch - naar een sociaalecologische en democratische samenleving en economie.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.