Met uitschieters van 13.000 doden op één dag slaat corona harder toe dan ooit. Maar landen en regio’s zijn uiterst verschillend getroffen. Wacht ons, zelfs met vaccins, een verdeelde wereld? En voor hoelang dan?
Elke dag registreert de wereld 600.000 corona besmettingen en wordt afscheid genomen van ruim tienduizend mensen die sterven aan covid-19. De gewenning doet velen bijna vergeten dat de dodentol nooit hoger was.
Hemelsbrede verschillen
Er is, met het oog op de toekomst, nog een andere cruciale vaststelling te maken. Ook al gebeurt de rapportering dikwijls op slecht vergelijkbare wijze of zelfs weinig accuraat, toch staat vast dat deze pandemie landen, regio’s en hele continenten uiterst verschillend treft.
7 covid-19 doden in Taiwan
285.000 in Verenigde Staten
Eind november vallen meer dan de helft van alle covid-19 doden te betreuren op het Amerikaanse continent. Van noord tot zuid zijn de cijfers er uitermate slecht. De Verenigde Staten laten het meest sterfgevallen optekenen, gevolgd door Brazilië, Mexico, Argentinië, Colombia, Peru, Chili…
Europa is nog een door het virus gehavend continent. Het trieste resultaat is dat een kwart van de coronadoden vallen in vooral het Verenigd Koninkrijk, Italië, Frankrijk, Spanje, Polen, Duitsland, België …
Komen ook belabberd en toegetakeld uit de coronacrisis: het Midden-Oosten, Rusland en Centraal-Azië, Noord-Afrika en Zuid-Azië. De cijfers van Afrika ten zuiden van de Sahara ogen op het eerste gezicht geruststellender. Maar hoeveel doden blijven uit het zicht? Want Zuid-Afrika bv. rapporteert wel degelijk meer dan 22.000 covid-19 doden.
Gerapporteerde coronadoden:
78,5 procent in Amerika en Europa
2,5 procent in Oost-Azië en Oceanië
Heel anders presteren Oost-Azië en Oceanië. In die enorm uitgestrekte regio wonen bijna één op drie mensen en toch vielen er amper tweeëneenhalf procent van alle covid-19 doden. Daarvoor zijn vooral twee landen verantwoordelijk die het in deze regio opvallend minder goed doen, de Filippijnen en Indonesië. Let wel, dan nog presteren ze achttien en drieëntwintig maal beter dan België, en tweeëneenhalf tot driemaal beter dan het mondiale gemiddelde.
De opkomst van een nieuwe virusvrije wereld
Wie naar de huidige situatie kijkt, doet een nog veel straffere ontdekking. In heel wat landen van Oost-Azië en Oceanië kan het coronavirus nog amper of zelfs niet meer toeslaan. De dagelijkse binnenlandse besmettingen bedragen er nul, één, vijf of tien.
Dat enorme verschil is geen toeval. Heel wat landen in deze regio voeren een gezondheidsbeleid met een uiterst klaar doel: ze willen het virus weg. Niet dat ze het allemaal makkelijk hebben, verre van, maar de vorderingen richting nulbesmetting zijn onmiskenbaar.
Wie de kaart bekijkt van het aantal actieve besmettingen, kan reeds zien hoe de wereld zich aan het opdelen is.
Er is de ene wereld die ervoor kiest om het virus z’n gangen te laten gaan of de verspreiding ervan te beperken… maar nooit om het virus uit te roeien. Tot die besmette wereld behoren Europa, de Amerika’s, Rusland, Centraal- en West-Azië en Afrika.
Een nieuwe en streng bewaakte wereld
Een andere nieuwe wereld wordt gevormd door tal van landen in Oost-Azië en Oceanië die het virus aan het buitenwerken zijn. Daarvoor hanteren ze onder andere uiterst strenge quarantaine, in eigen land waar nodig, en in elk geval voor wie het land binnen mag. Dat zijn er uiterst weinig. Zo vormen deze landen gaandeweg een virusvrije zone die ze streng bewaken. Want het wordt wellicht hun hoogste goed.
Het is zeer de vraag of in die nieuwe virusvrije wereld nog veel mensen uit de besmette wereld welkom zullen zijn. Zelfs het sterk op toerisme afgestemde Thailand laat recent enkel toeristen binnen uit niet-besmette regio’s die daarenboven twee weken in quarantaine moeten.
Onzeker of vaccins de besmette wereld doet verdwijnen
Vanzelfsprekend leeft bij velen in de besmette wereld de hoop dat vaccins voor hen een virusvrije wereld zullen brengen. Maar dat is hoogst onzeker. Ook met vaccins riskeert hun wereld de besmette wereld te blijven. Dat kan verschillende oorzaken hebben.
Er blijft de mogelijkheid dat vaccins, hoe welgekomen ook, toch onmachtig blijken om het virus totaal weg te krijgen omdat ze daarvoor onvoldoende werkzaam zijn, omdat mensen bv. wel beschermd zijn tegen de ziekte maar toch nog anderen kunnen besmetten, of omdat de vaccins niet lang genoeg werkzaam zijn, of niet bij iedereen.
Indien velen weigeren om zich te laten vaccineren – wat makkelijker is als vaccinatie niet verplicht is - en dus meer overlevingskansen bieden aan het virus, kan dat eveneens een groot obstakel zijn om de besmette wereld achter ons te laten. Net zo wanneer velen, vooral in arme landen, onbereikbaar blijven voor vaccinatie.
Een combinatie van niet zo goede vaccins en velen die niet gevaccineerd zijn, geeft het virus nog meer speelruimte, misschien zelfs om zodanig te muteren dat alle bestaande vaccins niet langer werkzaam zijn.
Een nieuwe en langdurige splitsing van de wereld?
Het staat wel vast dat de beleidsverantwoordelijken in de (bijna) virusvrije wereld met argusogen zullen kijken naar wat zich afspeelt in de besmette wereld. Waarschijnlijk, en volkomen begrijpelijk, zullen velen elk risico schuwen.
Zolang het virus in de besmette wereld blijft circuleren, zolang het niet helemaal is uitgeroeid en het gevaar bestaat van varianten waartegen geen enkel vaccin bestaat, zolang zullen amper bewoners van die besmette wereld toegang krijgen tot hun virusvrije wereld, misschien enkel maar sommige diplomaten en zakenmensen, mogelijk uitsluitend in speciale afgeschermde zones.
Dat de wereld zich dan voor lange tijd opsplitst in een virusvrije en een besmette wereld van HALFsamenlevingen (1) zullen velen een onaangenaam vooruitzicht vinden. Vooral is het een scenario om ernstig rekening mee te houden.
De nieuwe ontwikkelingslanden
Er is een markante en tegelijk ironische kant aan deze evolutie. Bijna alle landen die zich al vele decennia tot de zogenaamde ontwikkelde wereld rekenden, behoren nu tot de besmette wereld.
Meer zelfs, eigenlijk dreigen zij snel de nieuwe ontwikkelingslanden te zijn waarvan de virusvrije landen vinden dat ze hun voorbeeld moeten volgen. Dan is Madagaskar misschien één van de eerste om te proberen in hun spoor te treden door het virus uit te roeien; dan behoren de oudste ‘ontwikkelde’ industrielanden in West-Europa en Noord-Amerika wellicht nog heel lang tot de besmette ontwikkelingswereld.
Dirk Barrez
(1) Lees hierover de Pala bijdrage De HALFsamenleving. Ze strompelt voort van eind juli. Daarin wordt geanalyseerd hoe HALFsamenlevingen slecht omgaan met zware crises, of het nu klimaatverandering of corona is.
Dirk Barrez is hoofdredacteur van PALA.be en auteur van 10.000 doden & lockdown. Waren ze te vermijden?, 11 politieke dwaasheden en Transitie. Onze welvaart van morgen
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
