Nog planetaire grenzen: ozon, chemische verontreiniging, aerosols

PLANETAIRE GRENZEN 7

Wetenschappers serveren – naast de zes die reeds passeerden - nog drie andere planetaire grenzen i: de aantasting i van de ozonlaag in de stratosfeer, chemische verontreiniging i en een teveel aan aerosols in de atmosfeer.

Ozonprotocol is witte raaf

Al in de jaren zestig van vorige eeuw komen er zoveel chloorfluorkoolwaterstoffen of cfk’s in de lucht dat ze de beschermende ozonlaag aantasten. Die laag rond de aarde i bevindt zich op pakweg vijftien tot vijftig kilometer hoogte en beschermt de levensvormen op aarde tegen schadelijke ultraviolette straling. De onrust over ozon stijgt sterk sinds vanaf 1979 elk jaar opnieuw een gat in de ozonlaag boven de Zuidpool wordt vastgesteld. In feite is het geen echt gat maar een zone waar de ozonconcentratie drastisch is verminderd, een zone die dikwijls zo groot is als West-Europa.

Met de ozonlaag gaat het de goede richting uit sinds in september 1987 beslist werd tot het protocol van Montreal. Dat leidde tot het indijken en bannen van cfk’s. Dat protocol is als goed werkend milieuakkoord een witte raaf.

80.000 tot zelfs 100.000 chemische stoffen
maken vastleggen grens moeilijk

De chemische verontreiniging door onder andere toxische stoffen, plastics, hormoonverstorende stoffen, zware metalen en radioactieve besmetting kan eveneens te hoog oplopen. Die verontreiniging blijft wellicht niet zonder gevolgen voor mensen en andere levende wezens. En ze kan invloed uitoefenen op de biodiversiteit i.

Bedenk echter dat er maar liefst 80.000 tot zelfs 100.000 chemische stoffen voorhanden zijn in de wereld. Het is aartsmoeilijk al hun effecten, en zeker hun gecombineerde effecten, in kaart te krijgen.

Hoe een planetaire grens bepalen voor chemische verontreiniging, blijft voorwerp van discussie. Voorlopig is die grens er nog niet. Mogelijk zal die ook subgrenzen moeten bevatten.

_____________________

Toevoeging 22-1-22 | Begin 2022 publiceren 14 wetenschappers hun conclusie dat ook die planetaire grens is overschreden: de mensheid bevindt zich niet langer op veilig terrein midden de door haar veroorzaakte stortvloed van ‘nieuwe entiteiten’ (wat de nieuwe benaming is van die grens en ook de chemische verontreiniging omvat). Lees meer in het Pala artikel daarover

_____________________

Nog geen aerosolgrens

Een laatste nog vast te leggen planetaire grens is de concentratie van aerosoldeeltjes in de atmosfeer. Die concentratie is verdubbeld ten opzichte van de voorindustriële periode. Dat kan het klimaat gevaarlijk beïnvloeden en problemen opleveren voor de gezondheid van de mens.

Op dit ogenblik kunnen wetenschappers die complexe problematiek, net als die van de chemische verontreiniging, onvoldoende sterk ontrafelen om een aerosolgrens te bepalen waarboven er onaanvaardbare effecten optreden.

Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala.be en auteur

Deze bijdrage is gebaseerd op Barrez Dirk i, TRANSITIE. Onze welvaart van morgen, p.39-40, voor meer info en kopen klik hier

Lees ook de verdere evolutie in Explosie chemicaliën en andere ‘nieuwe entiteiten’: nog een planetaire grens overschreden | Pala artikel 22-1-2022

Lees volgend artikel PLANETAIRE GRENZEN 8

Vind alle bijdragen via dit overzicht van de artikelreeks PLANETAIRE GRENZEN 

Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be

Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier