José Manuel, geboren als bezetter, en de roep om Zelaya

LAATSTE NIEUWS WOENSDAG 30 SEPTEMBER 2009 (uit een betrouwbare bron in Tegucigalpa) De zowat 50 bezetters van het Agrarisch Instituut zijn vannacht in hechtenis genomen door de politie. De documenten die ze gedurende meer dan 90 dagen bewaakten om hun landrechten te vrijwaren, zijn door militairen meegenomen

(29 september 2009) Die ochtend praten we met zowat vijfentwintig leden van de boerencoöperatie Montes de Maraita in Alder Lizapa, ten oosten van de Hondurese hoofdstad, richting Nicaraguaanse grens. Ze zijn in totaal met ruim vijftig, een kleine helft is vrouw. Al zes jaar voeren ze strijd voor hun 250 hectare grond. Allemaal hebben ze hun bestaan als landarbeiders vaarwel gezegd om deze grond van grote landeigenaars te bezetten. Voor de helft is die nu beplant met maïs zodat ze tenminste wat kunnen eten. Ze zullen niet genoeg hebben dit jaar. En door de droogte en de politieke onzekerheid zijn er dit jaar nog geen bonen.

Hun grond is niet zo vruchtbaar maar ze hebben er al hun hoop in gelegd. Want éénmaal definitief in hun bezit, hopen ze de middelen te vinden om volop te kunnen investeren in hun boerenbestaan. Ze dromen ervan om dan ook huizen te kunnen bouwen, en een school voor de kinderen, en een gezondheidscentrum.

Maar hun eerste werk i is dus het verwerven van landrechten. Dat is ook waarom ze de afgezette president Zelaya terug willen. Want die maakte het voor mensen als zij mogelijk om hun grond wettelijk in bezit te krijgen, via een procedure bij het ministerie van Landbouw. Sinds de staatsgreep van eind juni ligt alles echter stil. Erger nog, ze vrezen dat hun aanvragen en documenten zouden kunnen verdwijnen. Om dat te voorkomen, bezetten ze het Agrarisch Instituut waar alles ligt opgeslagen. Voortdurend verblijven dus een aantal leden van de coöperatie i in de hoofdstad. Die komen ze tekort op het veld.

We wandelen langs een maïsveld naar de watertank bovenop een heuveltje. Want dat is hier al, water in alle hutjes of plastic bouwsels. Hier en daar ook een paar kippen, of een varken. Maar het is duidelijk, hier regeert nog altijd armoede i.

‘Weet je het al van José Manuel?', vraagt een vrouw. Neen, dat weet ik niet. Blijkt dat één van de bezettende vrouwen tijdens de bezetting van het Agrarisch Instituut moeder is geworden van de kleine José Manuel. Men weet hier de prioriteiten te leggen: eerst absoluut die grond in handen krijgen, pas dan kan er tijd zijn om bonen te planten, en een kind kan in deze omstandigheden maar beter geboren worden als bezetter, de beste manier om het later beter te hebben.

In de late namiddag bezoek ik met José het bezette Agrarisch Instituut in de hoofdstad Tegucigalpa. Even aarzeling of ze ons wel binnenlaten... toch wel. Er is een vergadering bezig met o.a. boeren- en vakbondsleiders. Ze heten een journalist die het echte verhaal vertelt welkom; en gaan snel verder met hun stevige discussie over hoe ze een nieuw humaan Honduras kunnen bouwen waarin de armen ook rechten hebben, over de nieuwe grondwet die ze willen, over al dan niet gaan stemmen bij de volgende verkiezingen nu de wettige president is afgezet, over de gewelddadige strijd als laatste keuze. In deze samenleving vol spanningen is het niet makkelijk om leider te zijn van een volksorganisatie.

Twee dagen later is er verrassend nieuws. Terwijl de bus me naar Nicaragua brengt, maakt Zelaya wellicht op hetzelfde moment de omgekeerde reis en keert onverwacht terug in het land. Nog meer dan tevoren zijn er in vele steden betogingen en manifestaties tegen de staatsgreep. Maar de coupplegers - die nu eens kouder, dan weer warmer blazen - willen voorlopig niet wijken. Daarmee is de spanning ten top gedreven, het is onzeker of Honduras een vreedzame en democratische uitweg uit zijn problemen vindt.

Dirk Barrez - met dank aan Marco Antonio Vasquez en Sandra Galbusera van Vredeseilanden

Eigen berichtgeving, verzameld in het kader van voorstelling in Costa Rica, Honduras en Nicaragua van de Spaanse editie van het boek en de dvd Koe 80 heeft een probleem. Boer, consument, agro-industrie en grootdistributie, uitgegeven door Vredeseilanden en drie Centraalamerikaanse uitgeverijen.

Intussen is zowel het boek als de dvd nog verkrijgbaar in het Nederlands. Klik voor aanbod boek & dvd - 25 euro i.p.v. 29 euro / klik voor boek alleen / klik voor dvd alleen.

Klik voor Telesur

Klik voor regionale website VECO Mesoamerica / Vredeseilanden

Klik voor website officiële regering van Honduras