Olieverslaving bedreigt klimaat en wereldvrede, zegt Global Witness-rapport. Homo Petroliensis aan de rand van de afgrond

Tegen 2030 zou de wereld vijf tot zes keer de huidige olieproductie van Saudi-Arabië - momenteel met 10,42 miljoen vaten per dag de grootste producent van ruwe olie ter wereld - extra moeten kunnen aanboren om aan de te verwachte vraag te voldoen.

Dit is slechts één van de vele verrassende cijfers uit het recente rapport Heads in the Sand van de Britse onderzoeks-NGO Global Witness. Het rapport is bijzonder streng voor de regeringen en het Internationaal Energieagentschap (IEA) die onvoldoende rekening houden met de dreigende energiecrisis die op korte termijn zowel het klimaat als de wereldvrede zal bedreigen. De Homo Petroliensis, de mensensoort verslaafd aan de consumptie van altijd maar meer olie, staat aan de rand van de afgrond, maar is er zich nauwelijks van bewust. Vier fundamentele factoren bepalen de huidige problemen met de olieproductie: een gevoelige daling in de productie, minder nieuwe olievelden die worden ontdekt, een nog altijd sterk toenemende vraag naar olie en een totaal gebrek aan langetermijnvisie om snel werk i te maken van alternatieve en meer duurzame energievoorziening.

Nieuw is dat allerminst, zeggen de onderzoekers van Global Witness, maar totnogtoe hebben overheden en multilaterale organisaties vooral nagelaten om gepaste maatregelen te nemen en zo de onvermijdelijk negatieve gevolgen van de oliecrisis op te vangen. Allereerst zouden overheden zich moeten bewust worden van de hoogdringendheid van het ‘einde van het olietijdperk'. Ze laten zich te gemakkelijk misleiden door de hoeraverhalen uit de oliesector. "De wereld is aan het stuur in slaap gevallen en heeft zo kostbare tijd verloren om de ergste gevolgen van de oliecrisis te voorkomen", zegt Simon Taylor, de directeur van Global Witness, als waarschuwing voor de delegaties aan de komende VN-Klimaattop in Kopenhagen.

Het Internationaal Energieagentschap (IEA) heeft jarenlang veel te optimistische voorspellingen de wereld ingestuurd over de toekomstige olieproductie. Pas vanaf 2007 en vooral vanaf 2008, met de wereldwijde financiële en economische crises, is een duidelijke kentering bij het IEA merkbaar. Tussen 2005 en 2008 is voor het eerst in de wereldgeschiedenis de groei i in de olieproductie tot stilstand gekomen en dat ondanks de ideale marktomstandigheden van hoge prijzen, zware investeringen en groeiende vraag. Tegen 2020 zou de conventionele olieproductie zelfs met de helft afnemen. Al vanaf 2015 wordt de kloof tussen afnemend aanbod en toenemende vraag naar olie zo groot (tekort geschat op 7 miljoen vaten per dag of 7,7 procent van de wereldvraag) dat de gevolgen niet te overzien zullen zijn. Toch zijn de regeringen nog altijd niet wakker geschoten, vindt Global Witness. Het IEA stelt zelfs voor om elke dag tot 2030 minstens één miljard dollar te investeren in de oliebusiness om het te verwachten tekort op te vangen. Olieboringen in extreme omstandigheden zullen zware investeringen vereisen en de schade aan het milieu zal navenant zijn. Bovendien zullen massale investeringen in een fundamenteel niet duurzame energiesector het probleem niet oplossen en de zoektocht naar echte alternatieven alleen maar meer vertragen, stellen de onderzoekers.

Een aan olie verslaafde wereld die regelrecht afstevent op een tekort aan olie op korte termijn kan moeilijk een vreedzame wereld zijn. De armste landen zullen zoals gewoonlijk de zwaarste tol betalen en de sociale ongelijkheid en de voedselonzekerheid zullen toenemen.

Jan Van Criekinge

Klik om het onthullende en zeer lezenswaardige Global Witness-rapport Heads in the Sand te downloaden