The (un)Happy Planet Index: (te ) veel consumeren maakt niet gelukkiger
dinsdag, 28 augustus 2007 - 13:42
De Happy Planet Index vertelt ons hoe efficiënt landen de natuurlijke rijkdommen van de aardei aanwenden om hun inwoners een lang en gelukkig leven te bezorgen. Daarvoor combineert deze index drie gegevens: de ecologische voetafdruki, de levenstevredenheid (het welzijn) en de levensverwachting. Opvallend is dat een hoog verbruik van natuurlijke rijkdommen zich niet vanzelfsprekend vertaalt in hoog welzijn. Of omgekeerd, het blijkt mogelijk om veel levenstevredenheid te realiseren zonder onze planeet geweld aan te doen. Helemaal bovenaan staat bijvoorbeeld de eilandstaat Vanuatu: gelukkige inwoners, beperkte voetafdruk en, toch wat minder goed, een levensverwachting van 69 jaar. Het wijst erop dat zelfs de best gerangschikte landen eigenlijk nog heel wat beter horen te presteren. Het westerse model - dat zich steeds meer opdringt aan de wereld - kan nu dan wel zorgen voor een lang en relatief tevreden leven, maar de ecologische kost is hoog. Zelfs daar zijn grote verschillen. De inwoners van Duitsland en de Verenigde Staten leven zowat even lang en noemen zich ongeveer even gelukkig, maar de Duitsers hebben een ecologische voetafdruki die de helft kleiner is. Duitsland staat nummer 81 op de lijst van 178 landen waarvoor gegevens zijn verzameld, de Verenigde Staten staan pas op nummer 150. België is nummer 78, Nederland nummer 70. India en Brazilië presteren beter en belanden op plaatsen 62 en 63, Chinai haalt plaats 31. Rusland vinden we bijna helemaal onderaan, op 172. De laatste drie zijn Burundi, Swaziland en hekkensluiter Zimbawe. Bovenaan krijgt Vanuatu het dichte gezelschap van Colombia - toch verrassend voor een land dat alleen het nieuws haalt met geweld en ontvoeringen - en Costa Rica.
Zijn we zo hard op ons hoofd gevallen dat we onze vrijheid van communicatie inleveren bij Facebook en andere zgn. sociale netwerksites? Zo gek deze nieuwe almachtige keizers te laten beslissen over wat wel en niet mag in het samenlevingsverkeer? Zo dom om te begrijpen dat de nieuwe sociale netwerken helemaal niet zo sociaal of publiek zijn?
Economische groei en de herverdelende kracht van sociale bewegingen hebben de basis gevormd voor een aantal welvaartstaten, een te koesteren prachtprestatie. Maar de huidige economie loopt vast op de biofysische onmogelijkheid om onbeperkt te kunnen blijven groeien. Een transitie naar een sociaalecologische economie dringt zich op.
Al te dikwijls loopt het economische ver voor op het sociale. Ook al zijn we terecht fier op onze sociaal gecorrigeerde vrije markteconomie, toch is dat ook zo bij de Europese integratie. Vanaf de jaren vijftig internationaliseert de economie volop in de West-Europese ruimte. We krijgen meer en meer grote bedrijven die zich Europees ontplooien en het vroegere nationale kader ontgroeien. Zo raakt het nationale recht op informatie en raadpleging van werknemers snel achterhaald. In de jaren zeventig gaan er stemmen op om de werknemers meer zeggingschap te garanderen in Europees gestructureerde ondernemingen, om dus ook te werken aan sociale internationalisering. Het kost enorm veel tijd vooraleer er regelgeving komt. De Europese besluitvaardigheid botst op de vereiste unanimiteit omdat zeker Groot-Brittannië niet wil weten van sociale regels.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Hoe je het ook draait of keert, al onze welvaart komt van onze Aarde. Heel langzaam beginnen we een vervelende maar steeds belangrijker waarheid te erkennen. We kunnen ons niet veroorloven dat de talrijke economische activiteiten die we allemaal samen uitoefenen de draagkracht van onze planeet te boven gaan. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de mensen zich ervan bewust geworden dat de planeet waarop ze leven veel weg heeft van een kwetsbaar ruimteschip. Dat moeten we piekfijn in orde houden want we kunnen niet zonder.
Hoeveel heb je nodig van de Aarde om al hetgeen je verbruikt, te produceren? Dat is wat jouw ecologische voetafdruk vertelt. Ook voor een stad, een land of de volledige wereld is het mogelijk de voetafdruk te meten op basis van wat ze consumeren aan energie, voedsel, water enzovoort. In cijfers voor het jaar 2010: iedere mens beschikt over ongeveer 1,7 hectare. Dat is het evenwicht waarbij het gebruik van de natuurlijke hulpbronnen van de Aarde niet sneller verloopt dan ze zich kunnen herstellen. Het wordt ook wel Eerlijke Aarde-aandeel genoemd.
Hoeveel heb je nodig van de Aarde om al hetgeen je verbruikt, te produceren? Dat is wat jouw ecologische voetafdruk vertelt. Ook voor een stad, een land of de volledige wereld is het mogelijk de voetafdruk te meten op basis van wat ze consumeren aan energie, voedsel, water enzovoort. In cijfers voor het jaar 2010: iedere mens beschikt over ongeveer 1,7 hectare. Dat is het evenwicht waarbij het gebruik van de natuurlijke hulpbronnen van de Aarde niet sneller verloopt dan ze zich kunnen herstellen. Het wordt ook wel Eerlijke Aarde-aandeel genoemd.
Eeuwenlang is China goed voor ongeveer een klein kwart van de wereldbevolking en van de mondiale welvaart. De 19e en de 20ste eeuw tonen een opmerkelijke terugval. Door de snelle groei van de jongste decennia evolueert China naar zijn vertrouwde dimensie.
