69. Er is geen duurzame welvaart en geen echte democratie zonder economische democratie
vrijdag, 12 december 2008 - 16:37
We zijn een dure les aan het leren. Als we de zeggingschap kwijtspelen over onze geldzaken en over stukken van de economiei die cruciaal zijn voor leefbare samenlevingen, dan zijn we een samenleving zonder armen. Dan verliezen we de greep op ons bestaan en moeten we machteloos toezien hoe onze welvaart op losse schroeven komt te staan.
Onze politieke democratie vertoont veel kwalen en mankementen. Maar het allergrootste democratische probleem ligt niet bij de gebrekkige politieke democratie. Veel erger is het gebrek aan economische democratiei in de wereld. Want politieke en burgerlijke rechten volstaan op zichzelf niet voor echte participatie en zeggenschap. Wie niets te zeggen heeft over haar werki, wie geen vertrouwen kan hebben in zijn bankier, wie werkloos is of daar voortdurend voor moet vrezen, wie geen toegang kreeg tot goed onderwijs of zelfs nooit een school van binnen heeft gezien, wie op veertien jaar uitgeleverd is aan huisslavernij en een huwelijk waar de wil van de man wet is, wie zich twaalf tot veertien uur per dag kapot moet werken om de ratrace niet te verliezen, wie leegloopt van diarree, wie vol zit met wormen, wie te ziek is om goed het land te kunnen bewerken, kortom wie arm (gemaakt) is, die kan grotendeels fluiten naar haar of zijn politieke en burgerlijke rechten.
Er is geen politieke democratie mogelijk zonder economische democratiei. Het is een stelling die ik verdedig in mijn nieuwe boek ‘Van eiland tot wereld. Appèl voor de menselijke samenleving', en elke dag brengt de werkelijkheid nieuwe bewijzen aan. De afwezigheid daarvan betekent dat mensen de greep op hun bestaan verliezen. Groeiende economische afhankelijkheid doet mensen immers zeggenschap over hun leven verliezen, ze zijn minder autonoom, en dus minder vrij om te participeren in de democratische samenleving. Dit gebrek aan economische democratiei en onafhankelijkheid stelt zich heel scherp in hoogindustriële samenlevingen zoals de onze. Ze zijn steeds complexer, een groeiende wirwar van economische activiteiten en structuren waarin sociale dumping alle dagen oprukt, financiële zekerheid verdwijnt, sociale bescherming afbrokkelt en de economische zelfstandigheid van mensen voortdurend vermindert, omgekeerd evenredig met de groeiende afhankelijkheid van beslissingen die elders tot stand komen en van processen waar men geen greep (meer) op heeft.
Afbeelding
Schrijf in op de PALA nieuwsbrief
verschijnt maximaal 2 maal per maand
een journalistieke kijk op onze globaliserende wereld Hoe is de wereld eraan toe? Waar moet het naartoe? Hoe geraken we daar?
PALA zoekt met haar nieuwsbrief, website en boeken de antwoorden voor een meer sociale, ecologische en democratische samenleving en economie
Toch kan het anders, want onze ondernemingen die zoveel welvaart voortbrengen, zijn eigenlijk niets waard zonder hun werknemersi. Zij zijn het die met hun kennis en kunde die prestaties leveren, elke dag opnieuw. Dan blijft het vreemd dat de zeggenschap in overgrote mate berust bij de eigenaars en de aandeelhouders terwijl die meestal helemaal niet meewerken om de doelstellingen te halen. Als zelfs economische goeroes spreken over de werknemersi als het grootste kapitaali van bedrijveni - en dus impliciet dezelfde redenering volgen -, van wie zijn dan de bedrijveni? Die vraag is heel legitiem.
Of neem energieproductie en digitale snelwegen, van levensbelang voor een samenleving als de onze. Hoe komt het dat ze in handen verzeilen van privé monopolisten? Nog concreter, Electrabel hebben wij allemaal samen gemaakt tot wat het is, wij horen er toch de aandeelhouders van te zijn, onvervreemdbaar - al was het maar om te beletten dat onze bedrijveni die échte welvaart voortbrengen elk jaar een miljard te veel betalen voor hun elektriciteit en zo de financiële keel wordt dichtgeknepen.
En natuurlijk onze grootbanken. Ze zijn als een bus die in volle stadsdrukte door alle rode lichten racet en over de voetpaden raast. Dit is waanzin, roepen zelfs de felste neoliberalen, nu moeten overheid en samenleving het stuur overnemen. Maar iedereen blijft er wel van uitgaan dat, zodra de bus weer normaal rijdt, de grote privébanken opnieuw aan het stuur gaan zitten. Mij lijkt dat ze hun rijbewijs zijn kwijtgespeeld, in het belang van de economiei en van een menselijke samenleving.
De economiei moet van ons allemaal zijn. Vandaag is het recht op kapitaali en het eruit voortvloeiende recht om welvaart te creëren - of om te ondernemen - voor slechts heel weinig mensen werkelijkheid. Deze rechten vormen nochtans de fundamenten van een allerbelangrijkste ambitie, namelijk het democratiseren van onze economiei. We moeten onze economiei, onze markten inbedden en insnoeren, niet enkel in mondiale sociale en ecologische regelgeving, maar bovenal in een economische democratiei die concrete vorm kan krijgen via inspraak, mede-eigendom, medebeheer, zelfbeheer, coöperatieve samenwerking, gezamenlijke eigendom van productiemiddelen en andere democratische organisatievormen. Enkel zo wordt de economiei echt van ons. Enkel zo wordt ze opnieuw een middel om goede samenlevingen te bouwen.
In de meest verstandige bedrijveni, organisaties en bewegingen zie je, gelukkig, de kentering nu stilaan komen, alvast in de opvattingen en het denken. Maar het verloopt nog veel te traag en onvoldoende massaal, en raakt dus veel te weinig vertaald in realiteit. Hopelijk zijn er binnenkort veel meer mooie verhalen te vertellen.
Dirk Barrez
De auteur is hoofdredacteur PALAi.be en auteur van het pas bij EPO verschenen boek Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving - reacties zijn welkom op info@pala.be - voor overname (gratis voor niet-commerciële initiatieven of verenigingen), neem contact via zelfde emailadres
Voor boek Van eiland tot wereld, zie voordeelaanbod en eindejaarsaanbod hieronder
Over delokalisatiei van werki de wereld rond, zie DVD Het verhaal van Philips Hasselt, klik voor info en bestellen
Sinds 3 juni onderzoekt een commissie In het Vlaams Parlement de coronacrisis. Dat mag wel in een land met een rampzalig beleid dat resulteerde in één van de allerhoogste sterftecijfers in de wereld.
China is vervelend voorspelbaar als het gaat om het streven naar democratie en zeggenschap in de samenleving. Voor deze éénpartijstaat en dictatuur horen die niet te bestaan, niet in China en niet in Hongkong.
Staren we ons blind op de Verenigde Staten van America First, en zien we niet of te weinig dat er ook een ander Amerika is? Het is dat land dat Monika Triest ons wil tonen in haar boek.
Een samenleving die zichzelf voorliegt, zal crises slecht of niet aanpakken. Inleiding van de nieuwe publicatie 'Tienduizend doden & lockdown. Waren ze te vermijden?'
In een wereld vol noden is vanzelfsprekend veel welvaart nodig. Eigenlijk fungeert de economie vooral als een grote draaischijf tussen onze economische mogelijkheden aan de ene kant en onze behoeften en ambities aan de andere kant. Om die behoeften en ambities te stillen is de economie en de economische productie hard nodig.
Schrijf je in op de PALA nieuwsbrief
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Is naast arbeid, grondstoffen en kennis één van de middelen die ons helpt om welvaart te scheppen. Kapitaal kan variëren van grond tot zware industriële infrastructuur tot ruime financiële middelen. Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Is naast arbeid, grondstoffen en kennis één van de middelen die ons helpt om welvaart te scheppen. Kapitaal kan variëren van grond tot zware industriële infrastructuur tot ruime financiële middelen. Ons grootste kapitaal om economische rijkdom voort te brengen is ongetwijfeld de Aarde. Als we er duurzaam mee omspringen, is het een onuitputtelijke bron van zuiver water, voedsel, hernieuwbare energie en hernieuwbare grondstoffen. Het is wel ironisch om vast te stellen dat ons economische systeem die Aarde zwaar miskent en dus eigenlijk zeer antikapitalistisch tekeergaat.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Democratie krijgt pas echt betekenis wanneer het gelijkheidsbeginsel niet enkel politiek maar ook economisch krachtig doorbreekt en dus zowel de politieke democratie als haar economische tegenhangster sterk ontwikkeld en heel levenskrachtig zijn.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
vormen een belangrijke motor van de huidige globalisering.Flink geholpen door technologische (r)evoluties zijn zij op de vrijgemaakte markten de drijvende kracht achter economische globalisering. Ze dragen onmiskenbaar bij tot de welvaart op onze wereld. Weinigen weigeren hun producten of diensten.
gratis e-brief en vrij toegankelijke website over globalisering. PALA zoomt regelmatig in op de problemen van onze globaliserende wereld, op de mogelijke alternatieven en op hoe de wereld werk maakt van verbetering. De website bevat een wiki woordenboek dat duidelijk en liefst kort belangrijke begrippen verheldert; en biedt ook een kijk op de boeken die hoofdredacteur Dirk Barrez schreef waarvan vele sterk samenhangen met de website.
eind 2002 sluit Philips Hasselt de deuren, 1400 mensen verliezen hun job, het werk verhuist vooral naar Hongarije en China. Textiel- en confectiefabrieken van Mexico tot Tunesië en Bangladesh ervaren de mokerslag van de Chinese industrie.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.