Overslaan en naar de inhoud gaan
We kunnen de discussie over economie niet overlaten aan economen
dinsdag, 10 november 2009 - 09:20
Aan de universiteit roept een professor economie
i zijn tienduizenden studenten van de voorbije dertig jaar terug. "Ik heb me vergist", schrijft hij in de uitnodiging. "Het is mijn plicht om al jullie generaties, mensen die nu dikwijls heel cruciale functies uitoefenen in onze samenleving, te vertellen dat wat ik al die jaren heb gedoceerd, fout is." Hij betreurt ooit te hebben beweerd dat zelfs cultuur volledig aan de markt moest worden overgelaten. Zijn brief vermeldt verder: "We weten nu dat de markt kan falen en dat overheden moeten ingrijpen. Ook de politiek moet meer globaliseren om de economie
i regels op te leggen." En hij besluit: "Dat zou ik jullie graag doceren opdat jullie eindelijk over de kennis zouden beschikken om mee de goede antwoorden te vinden op de problemen van onze mondialiserende samenlevingen. Sta mij toe mijn verantwoordelijkheid te kunnen nemen." (uit het boek Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving, 2008, p.213)
Van eiland tot wereld is soms speels geschreven, maar een spel is het niet. Al ruim een jaar is het niet moeilijk om in de beschrijving hierboven professor Paul De Grauwe te herkennen. Een week geleden verschijnt een interview met hem in De Standaard. De krant meent een bekering op te merken. Er komen meteen reacties, o.a. van verongelijkte economen. De professor verduidelijkt dat hij zich, met vele anderen, heeft vergist in de mogelijkheden van de markt.
Leve relevante discussies tussen economen, hoe meer hoe beter.
Hier passen wel een kleine en een paar grotere bedenkingen.
Wie de voorbije jaren zijn boeken en artikels las, moet al lang hebben gemerkt dat de ooit ultraliberale professor is blijven nadenken - wat vermoedelijk niemand hem kwalijk neemt - en zich in zijn meest recente boeken eigenlijk tot een andersglobalist heeft ontwikkeld. Hij vindt al geruime tijd dat de markt flink wat bijsturing verdient op tal van vlakken en dat de markt als instrument zelfs kan falen, zeker als het erom gaat de ecologische crisis onder controle te krijgen.
Belangrijker en vooral vervelender is de vaststelling dat de politiek tot nu toe niet de goede raad opvolgt van wie de economie
i - terecht - anders wil aanpakken. Niet wanneer de andersglobalisten al van in de jaren negentig van vorige eeuw waarschuwen voor financiële en andere crises. Niet wanneer sommige economen alarm proberen te slaan. En niet wanneer er voor wordt gepleit om de knoeiende banken aan te pakken: zo argumenteert professor De Grauwe al in maart 2008 dat we slechte banken moeten nationaliseren. Dat was twee dagen nadat ikzelf op dezelfde opiniepagina's had gepleit voor coöperatieve en overheidsbanken als een manifest beter initiatief om het geldwezen te organiseren in dienst van de samenleving en van een duurzame economie
i.
Minstens even belangrijk, de discussie over de economie
i - en voor mij is dit alles wat welvaart produceert én verdeelt - kunnen we onmogelijk overlaten aan de beroepseconomen alleen. Dat is vooral zo omdat zij feitelijk heel hard achterop lopen op de samenleving als het erom gaat te herkennen en te erkennen wat best welvaart brengt voor zo veel mogelijk mensen. Neem nu de reactie van Philip Verwimp over het belang van instellingen, en de vele bijdragen daarover uit de economie
i. Welaan, proficiat aan de economen dat zij dit de jongste decennia zijn gaan onderkennen. Maar gelukkig dat wij niet op hen hebben gewacht om bijvoorbeeld ziekenfondsen te maken, en scholen, en media
i, en vakbonden
i, en coöperatieve banken... kortom, om onszelf al vele tientallen jaren gelukkig te maken met prachtige instituties die ons verzekeren van goed onderwijs, toegang tot krediet en informatie, herverdeling van de welvaart, gezondheidszorg of sociale zekerheid
i. En o zo jammer dat deze institutionele economen niet thuis gaven toen we bv. onze overheidsbanken en publieke telecommunicatie- en energiebedrijven verpatsten aan privébedrijven die op geen enkele wijze het algemeen belang dienen en ons nog bestelen ook. Vooral stom omdat we nu de instituties missen om efficiënt de crisis te lijf te gaan.
Merk meteen al het risico van een heel bedreigende blinde vlek bij deze institutionele economen. Alvast sommigen lijken te vergeten dat waardevolle maatschappelijke instituties niet uit de lucht komen vallen, maar het resultaat zijn van maatschappelijke strijd en keuzes, van politiek dus. Economen mogen best goede raad geven. Maar het zijn wel de samenlevingen die moeten beslissen over welke instituties ze nodig hebben, zoveel te meer omdat goede raad van economen - vooral dan van de grootste economische tafelspringers - de jongste decennia een extreem schaars goed was. Dat is de grootste ontsporing van de economische wetenschap
i, dat is waarin ze het meest ontgoochelt.
Ja, er zijn echt redenen te over om ervoor te waarschuwen: de economie
i is veel te belangrijk om over te laten aan economen.
Dirk Barrez, 10 november 2009
klik hier voor voordeelaanbod netto prijs zonder verzendingskosten - Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving, 2008, EPO, 19 euro
Lees ook
maandag, 17 augustus 2020 - 17:14
Kan een coöperatie de HEMA winkelketen (mee) redden en duurzaam heroveren voor de samenleving? Dat is het doel van 'Hou de Hema' en 'We love Hema'. Ambitieus maar succes niet verzekerd.
woensdag, 12 augustus 2020 - 12:04
Een interessante mediavraag. Hoe haalt Nieuw-Zeeland het nieuws? Met de prestatie van 100 dagen coronavrij of het opduiken twee dagen later van nieuwe binnenlandse besmettingen?
maandag, 10 augustus 2020 - 11:08
Toen het coronavirus toesloeg, zijn vele ouderen fataal in de steek gelaten om te sterven. De New York Times brengt een uitgebreid verslag met een macabere hoofdrol voor België. Een schuldige rol.
vrijdag, 31 juli 2020 - 14:54
HALFsamenlevingen gaan slecht om met zware crises, van klimaat tot corona. Ze maken zich wijs dat er een weg van halve maatregelen zou zijn tussen het virus laten woeden en het uitroeien… om dan te moeten ondergaan dat halfslachtig beleid de crisis verergert. Waar is het perspectief?
zaterdag, 18 juli 2020 - 11:52
In het Amerikaanse Portland opereren tegen de wil van de lokale verkozenen federale agenten in niet-gemarkeerde voertuigen. In camouflagepakken en zonder enige identificering pakken ze vreedzame betogers op. Zelfs is er al geschoten met “minder dodelijke” kogels.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Als we van lokaal tot globaal onze welvaart willen produceren op een wijze die tegelijk ecologisch én sociaal duurzaam is, hebben we krachtige overheden nodig die de huidige economie in die richting sturen. Want de vrije markt kan veel maar blijkt impotent om snel de hele wereldbevolking inkomen, werk en fatsoenlijk leven te bieden in een omgebouwde economie die niet langer de ecologische pijngrenzen doorboort.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
'Van wie zijn de media? De media zijn van ons'; 'Een democratische samenleving koestert betrouwbare media'; 'De mediatoekomst is aan encyclopedische journalistiek'; 'Een goede publieke omroep is best voor iedereen'; 'De openbare omroep moet dan wel de best mogelijke informatie garanderen'Vind deze artikels en nog andere over media en het belang van een goede publieke omroep op Pala.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Het menselijke leven is nooit zeker en dus niet vrij van risico’s; of het vergt extra inspanningen om mensenrechten waar te maken.Zo vormen gewilde kinderen de toekomst van de samenlevingen en mogen ze geen last zijn.Wie ziek is, heeft recht op de best mogelijke verzorging en op een gewaarborgd inkomen voor zichzelf en voor wie afhankelijk is van dat inkomen om te kunnen leven.
Eerlijke wetenschappers en echte wetenschap zijn hard nodig om de komende decennia met zo min mogelijk kleerscheuren door te komen.Een goede samenleving steunt in grote mate op gedegen wetenschap. Zij is cruciaal om charlatans te weren. Meest uitgesproken is dat zo in gezondheidskwesties.Maar het is opletten dat een terechte verdediging wetenschap niet immuniseert voor gerechtvaardigde vragen, bedenkingen en kritiek.Vind de tegelijk kritische en opbouwende Pala artikels over wetenschap en wetenschappers
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.